Onbekend - Protest tegen de kapitulaties van 1937

Bestand:Onbekend - Protest tegen de kapitulaties van 1937.pdf

KORT VOORAF In maarl 1937, toen de spaanse burger_ oorlog al 8 maanden woedde, onl ving de anarchlsl lese krant Nosoiros, in Valencia, een Slukje van een onbekende mililiesoldatil, die meevocht in de "Uzeren Kolonne" aan het front b ij Teruel. Bij het arlikel was een briefje aan de redaklie ingesioten; "Kameraden van de redakUe van Nosotl"OS: Salud! Ais Jull1e enige .aarete hechlen .an .a. ik zeg in he. stukje del ik Jullie opstuur. publlceer het den; maar verscheur he, als jullie vlnden del hlerln nle' •• e I~ s'aat •••• t nle. bekencl zou zljn bij .qn elvan atrijdmakk_. of bij ..... dJe nlel neaal ..... at •• n _ar vechlen aen ...,.. fronlen 01 In andere kolonnes. &..d. "" ding wll Ik juili. _.... :reggen: .al Ik zeg - Ik ken nl •• Kfw'QYWI - deer Mb Ik 3 degen over .-..n ....... ~llkda'lk ... _I"", ___ Mb .... gadec:hl. IiIochI het ongaKhlkl aqn ....... publlkatfe, ___ dan de neg brulkba,.. ". ... .. gas en bewerk die .,.1. det Juille hal basta Khlkt ....... zeg I ••• ___ de kolonna. Er voltrelet zlch hi ...... dr .... ; ean dr,... del ... rschUntljk op .... r...., ullloop'. Mat anarchhul ... gt'Oeten. Een -incontrolado- van de Uzeren Kalonne"' Ai s No50Iros het arlikel publiceerl, wordt vooraf eersl dit briefje a fgedrukl; de redakl ie laal er in een nool op volgen : "Hiet" en daar beweri<1 wordt het inlegraal gepubllceerd. Hel hele s luk Is doortrokken van een diepe smarl, een kreel van opstandlgheid en een nobele oprechtheid. waardoor wij enthousiast raken. Blnnen 2 of J dagen zullen wlj alles publiceren". - 2 - t I DE IJZ EREN KOL QNN E , DE M IL ITAR ISER ING EN DE REVOLUT IQNAIRE TOEKOMST VAN SPANJE Onder deze tite l is h et 51 uk in NOSOfros verschenen. Si nds 19 j u li 1936, toen hel gewapende vol k in g r o te delen van Spanje na d a genlange s tr ijd de f a sc i s t i ese ops tandeJ ingen onder Iciding van Franco had v crsl a gen en heer en mr.es ter was op 'slrast, was a l v eel van h e t r ev olut ionaire e lan verdwenen i milar de revolut ic dre igt nu in haar fegen d eel om te s l aan: "Wij dachlen dal wij op weg waren OIlS Ie bevrijden, OIlS te redden , en wij verval len langzamerhand in wet wij j ui s t bestrijden: in h e l despolisme, in een kas lenheerschappij, in h el meesl brute en al les overheersende auloritnrisme", Waarom de r evol u t ie werd verloren, wordt - hoe del i kaa f ook - niel v er zwegen: door he t voor tduren de konlrarevo l Ulionaire oplreden van de sta lini sten, d ie hel pol i l i eke v a kuum d/;ll was on t staan in juli 1936, &1 snel k wamen opvullen i en door de voort d urende kon sess ies van de ver<Jntwoordelij k en van de a narchi s t i ese CN T- FAI lhier b i ller met de term "die v an ons" a angedu id), d ie met hun pOlit ick v an r cger ings_ deelname de .:march ist i ese revol utie o v erboord hadden gezel. "Gi sleren waren WIJ baas over a lles, vandaag zijn z ij hel", zegt de schrijver, d ie openl ijk hel toenmal ige 5c heldwoord "incon trolado" ("ongekon troleerd etl) a l s ecn ereti l el voor z ich opeist. Op da l momen t res t de v r ijheids_ strijders van de Uzeren Ko lonne n iels dan samen " door Ie gaan tot het einde". Na 70 ' n 9rool 5 momenl beleef d Ie h ebben is hel n iet mogelij k "van e lkaar Ie scheiden, weg Ie gaan, e lkaa r niet lerug Ie zien". Maar de hele reSI is v er r aden en prij sgegeven . Eind maarl 1937 werd de U7er en Kolonne ingel ijfd a l s e3s le Br igade bij het " volksleger" van de republ iek. Van de schr ijver is nooi l meer i e lS ver nomen . - 3- I . Ik ben een van hen die bevrijd zijn uil San Miguel de los Reyes, een sinl 5- lere gevangenis door de monarchie gebouwd om hen levend Ie beg raven die geen lafaards waren en zich noo il onderwierpen aan de smerige wellen die de machlhebbers tegen de onderdrukten uilvaardigden . Zoals zovele anderen hadden ze ook mij daarheen gebrachl, omdat ik een belediging bloedig had gewroken, omdat ik in opSland was gekomen legen de vernederingen waarvan een heel dorp het slachloffer was, omdal ik een "cllcique" {dorpstirlln] had gedood. Toen was ik nog jong en ik ben nog sleeds jong, want op mijn 23ste ging ik de geVllngenis in en ik was 34 toen ik eruit kwam, toen anarchisliese kamerllden de poorten openbraken. Elf jaar lang onderworpen aan de foltering geen mens te zijn, een ding te zijn, een nurnmer! Samen mel mij kwamen vele anderen vrij die even vee I gel eden hadden en even getekend waren door mishandel ingen die zij van kindsbeen af hadden moelen verduren. Sommigen gingen, zodro!! zij op straal stonden, huns weegs; s amen met de anderen stool ' ik 'iij aan bij onze bevrijders, die ons behondelden als vrlenden en van ons flielden al s broers. Met hen hebben wij aldoende de " IJzeren Kolonne" gevormdj mel hen hebben wij stormenderhand kazernes overvallen en de geduchte agenten van de Guard ia Civil onlwapendj met hen hebben wi] in vionige aanv lilllen de fasc1 sle n verjallgd 101 hoog in de bergen, waar zij nu / nog zitten. Gewend om Ie nemen Wllt wij nodig hadden maa k ten wij bij he! verjagen van de fascisten tegelijk hun proviand en geweren buit. Een tijdtang leefden we van wat we van de boeren Ie elen kregen en zonde!" van 5 - iemand een wapen kadoo Ie krijgen be wapenden wij ons mel wal wij de [fa5- clsl ieseJ rebellen eigenhandig afpaklen. Hel geweer dal ik liefkozend vaslhoud , dal mij vergezell si nds i k dle v erv loekte gevangenis uil ben, is mijn eigen geweer; ik heb hel hem die hel in hbnden had als een man a fgepakt. En net zo zijn bijna aile geweren die mijn kamer- aden in hun handen houden , onze e i gen verover-de gewer-en . Niemand, of bijna niemand, heeft zich ooil om ons bekommerd . De ver bijst er- Ing waarmee de bourgeoisie ons de gevangenis zag ver laten, heefl zich zo langzamer hand meester gemaakt van iederl:!cn tol nu loe; en in p laa ts van ons tegemoet Ie komen en te help en , ons lot Sleun Ie zijn, zijn we als b and ieten behandeld, wer den we ervan beschu ldigd onkontrol eerbaar Ie zij n, omdat .... ij we i geren ons levensr i tme, d a t wij v r ij wil den en willen l a l en zij n, Ie onder werpen aan de stompzl n ni ge gri llen van en kelingen die zich - plat en ar roganl - d::: bazen van de men shei d voelen zodr a zij op een min i s ter ie of in een kornitee zil len; en ook ornda t wij i n de dorpen waar wij doorheen trokken , ni el a ileen de 'a5- c l Slen van hun bezilli n gen beroofden maar er hel hele leefp atroon v eranderden : we likwideerden de b r ute dorp sti r a n nen, die het leven van de boer en te i s terden door ze te bes te len en legden de rijkdom in handen van de enigen die rij k dorn kunnen scheppen: in handen v an de arbeiders. Tegcnover de armen en hulpelozen, tegenover hen d ie hun leven lang bes to len en vervolgd zijn , had niemand, da t kan ik verzekeren, z i d i beter kunnen gedragen dan wij , ongekontroleerden, bandieten die uit de bajes z ijn ont sn a pt . Niemand - ik daag iedereen uil het tegendeel te bewijzen _ n iemand was vriendel ijker en gediens tiger legenover kinderen , vr-ouwen en bejaard en . Niemand, absoluut niemand, kan een blaam 'Iller-pen op onze kolonne die aileen, zonder hulp, lerwijl ze ze tfs werd geboykot , van meet af aan i n de voorhoede stond; n iemand kan haar - 6 - • b~schuldigen van gebrek aan solidariteit of "lin despotisme, van slapheid of 18fheid wanneer het el"om ging Ie "t"c:hten, van onverschdligheid jegens de boeren of van gebrek aan r evolution;),i,.. bewustzijn: want onverschrokkenheid en moed in de st,-ijd was onle regel, edelmoedigheid legenover de overwonnene onze weI, hartelijkheid jegens onze broeders ons dev ies, en goedheid en respek! de I<r ileria .... oor de onlwikkeling van ons leven . Waarom die ZW.!lrte legende die men om ons heen heef\ gesponnen? Walu"om die onz innige moeile om ons verdaehl Ie maken, lerwi; 1 zo'n verdachtmak ing, die njet mogelijk is , de r evol ulionaire HUlk en de oor-Iog aileen maar zou schaden? Er vindt - wij , bajesklanlen d ie meer hebben geleden dan wie ook ter wereld, kunnen het weten - er vindl vol gens mij een enorme verburgerl ij k ing plaalS in de wereld om ons heen. Oe burger naar li- - 7 - ehaam en z le l , hel summum van middelmaligheid en onderdanigheid, beeft b ij hel idee zijn rUSI Ie verliezen, zijn sigaar en k opje koffie, zi jn stieren, zijn thealer en geproSI i \ueerde verhoudi n gen. Wann eer hij ielS hoo'-de over de kolonne, over de Uzeren Kolonne, hel s leunpun\ van de revolulie in deze streken van de levant, of als hij vern (1m dat de kolonne had aangekondigd naar Valene'" Ie komen , beefde hij als eel"\ r iel bij de gedaeh\e dal die van de kolonne hem zijn ver wende en ellendiqe leven zouden komen afpllkken . En de bur ger - e.- zijn vele soorlen burgers en zij zit len overal - spon ononde.-brok en met d'-aden van I<!ISler hel .... £"b van de zwartc legende, w .... armee h iJ ons heeft begifllgd . Want hel is de b u "ger. en ui l slui tend de burger die kon en kan geschaad worden door on.l.e ak ! i v i U!i len . door onze opstand'ghei o en door o ie waanz innig onlembare ve'-'angens die ons har! verheff".n om vrij !e Zljn al<:o de adel a<lrs op de hoogs!e b e ~91000en of <!lI S de leeuwen' midoenln h e l bQs , ZeUs bij on.ze Or cede.-s. die 00 hC! Illnd cn in de fabriek evcnveel Ie lijuen hadden a l <:o ""j en door de bour<Jeoi~le se h ilo!lm le loos z ijn ullgebutl. heef! die vre<;elijke. burgerlijke <lng«! weerk ! <lnk gevonden , Omdat nun dat ve.-teld werd door b .. p.lll l de lieden die he! belangrijk vonden lei ders Ie zijn, begonnen zij langzamernand Ie g eloven dal wij, de strijdcrs Vlln de Uzeren Kolonne, gewelenloze band ieten ..... aren. En zo kwam een naal die meermale .... uitl lep op wreedheden en fanaliek e moordzueht . onze weg mel stenen bezaaien om onze opmClr!i. tegen net I(lsci sme Ie ,.stui lcn. Somm'ge nuehlen, In "an die donke.-c naenten waarin ;k met he! gcweer in miJn handen en lTIet gcspils.le oren probeerde door Ie dringe', in de d ieplen van h(!\ om.-i" gen<:!e liiond ell '" he! my;;lerie va .... Oe c!ingen, zag ik al5 In een n llchtmer r le geen andere u ll ... eg dan van <I(.hter de borlli!wCrtn g OP te Sl<lan , nlet Tozeer om "',jn l(!aem4ten Ie Slrl:kk.,n, d l o:: ,,'an slaul 2'Jn orndal ze gchard 21jn door' de p ijn , maar om mijn geweer nog woedender - 8 - • V~SI Ie pakken lerwijl ik :tin kreeg om Ie schielen - niel allcen op de vijand die zich " erscholen hield op nog gecn honderd meter van mij vandalln, maar op die andere "Ijand, op hem die Ik nlel kon zien , op hem die zich aan mijn kanl verborg, die .nijn kameraad was en mij nog steeds kameraad nocmde l erwijl h ij mij op een vui Ie manier in de Sleek I ie l , wanl er beslaal geen laHere ontrouw dan wanneer zij door verraad wordl gevoed. En Ik had z in om Ie huilen en Ie lachen, om schreeuwend dwars over het veld Ie rcnnen en mel mijn ijzeren vlngers kelen dichl Ie knijpen, zoals die keer loen Ik de keel van de vuige dorpstiran tussen mijn handen vcrbrijzelde, en om deze ellendige wereld, waarin hel zo mocilijk Is een p lll:l; r lieve nanden Ie vinden die je zweel afvegen en nel bloed van je wonden slelpen wanneer je moe en gewond terugkeerl van de strijd, op Ie b~azen tot er geen spaan van heel bleef. Hoeveel nacnlen, als wij mel een noop mensen of slechlS cen handlevol bij e lkaar waren en ik mijn kameraden, de anarc hislen, mijn zorgen en verdriet loevertrouwde , neb ik niel daarginds in de ruwneid van de bergen, mel de "ijand op de loer legenover ons, een be"riende stem en lieve handen gevonden d ie mij opnieuw van net leven deden houden! En al nel leed, net hele verleden , a ile verschrikkingen en folteringen die mijn I ichaam hebben getekend , gaf ik prijs aan de wind alsof ze een andere lijd loebel'1oorden, en vrolijk gaf ik me over aan dromen vol avontuur i in de koorlS van mUn "erbeelding zag ik een andere wereld dan die waarin Ik had geteefd mDar waarnaar ik verlangde; een andere wereld dHn die waarin wlJ mensen hadden geleefd maar wallrvan velen hadden gedr-oomd, En de tljd vloog voor-bij en de vermocienissen deerden mij nlel; mijn enlhousiasme verdubbel de en meakte mij onverschrokkenj en's mor-gens vroeg ging ik op pAd om de "ijAnd op Ie sporen en ... dil alles om hel levefl Ie verllnderen; om di l leven da t "lin ons is, een ander r-ilme Ie geven; opdal de mensen, en ik met neo, broeders louden kunnen zijnj - 9- , . .,r.: -~ opdal lenminsle eenmaal de vreugde die uil onze bar-Slen opwell, de aar-de zou over-Slromen; opdal de Rey'olu\ ie, deze Revolulie, d ie het baken en hel devies van de Uzeren Kolonne i s geweest, in de nabije toekomst cen feit zou kunnen zijn. Mijn dromen loslen zich op in hel niel loals de iJle wil le wolkenflarden die hoog boven ons over de berg\oppen dreven. en ik viet terug in mijn ontgooche! ing om dan ' s naehts weer opnieuw vrolijk Ie worden . En zo heb ik m'jn !even doorgebrad'll luSsen vreugde en verdr"iel, lussen ver tw ij_ feling en !rllrlen, een leven dat lemidden van gevaar gelukkig was, vergeleken mel dat ellendoge, sombere leven in die ellendigc, sombere gevangenis. Maar op zekere dag - het W3S een grauwe tries te d ag - kwam e r van over de bergen ~ I s een wind die sneeuw brengt en in je lijf snijdt, een ber,cht: "We moeten mililairen worden". Al s een vlijmscherpe dolk - 10- sneed het berich! in mijn vlees en Ik leed bij voorbaat de angsten die wij nu kennen. Nachtenlang zat ik achIer de bor s!wering dal bericht voor mijzelf te herhalen: "We moelen militairen worden". Terwijl ik lag vii Ie rvslen maar niet kon slapen, hield naast mij de gedefegeerde van mijn groep de wacht, die nu misschien luil('nant zou wordenj en een paar meter verderop op de grand lag mel zjjn hoofd tegen een stapel bommen a8nge'eund de gedelegeerde van mijn ccn l urie te slapen, die misschien wei kapitein of kolonet zou worden. Ik ••• ik zou b l ijven die ik ben: zoon van het plalteland , opstandeling tot aan de dood. Ik wilde en ik wJ' geen kruisen, sterren of bevelen. Ik ben zoa l s ik ben: eel" boer die in de gevangenis leerde lezen, die het verdriel en de dood van dichtbij hee" gezien. dIe a narchist was zander het te welenj en nu ik dat weel, ben ik nag an4rchislieser dan vroeger, toen ik doodde om vrij Ie zljn . Die dDg, dIe bewuste dDg, toen van hoog over de bergen dal noodlollige b('richl neel"'dola lde als een ijzige wind die mIJ door de zlel sneed, za l mij nog lang heugen, zoals zoveel andere dagen in mijn leven vol smarl. Die deg ••• bah! We moclen milliairen worden ! He! leven leert de mensen mt..'er dan aIle Iheorieen, meer dan aile boeken. Zij die in praktijk willen brengen wet zij van anderen hebben geleerd door Ie verstinden wat er in de boeken Sl aal geschreven, zu l len zich vergissenj zij die in een bock neerleggen wat zij hebben geleerd in de krankelingen van hun levensweg. maken mis_ schten een ·meesterwerk. Werkelijkheid en droom zijn vcrschillende dingen. oromen is gocd cn mooi, omdal de dr"OOm bijna altijd vooruitloopl op wet zou moeten zijn; maar het is subliem om I}el leven moo; te maken, om van het leven werkelijk een mooi werk tf! maken. Ik heb mijn leven snel geleefd. tk heb geen jeugd gekend die. zoals ik heb gelezen, beslaat uil plezier, vriendelijkheid en welbevinden. In de gevangcnis heb Ik s tech ts leed gekend. AI ben ik jong i", - 11 - jar en , ik ben oud door alles wat ik heb beleefd, door aile tranen die il-; heb gehuild, door al het leed da: ik heb gelcden. Want in de gcvangenis wordl bijn.e. nooi t gelachen ; in de gevangcn;s. blnncn of bulten, wo,-dt allljd gehui ld. Een bock lezen in een eel, le,-..,ijl je bent afgeslolen van lede'- I-;onlakt mel de men sen , is d ,..omen; In het bock van hel leven lezcn wannee'- je dOlI, opengeslagen op een willel-;eurige pilg i na, wordl vClOrge_ houden door de bewaker die jou beledlgl of domweg bespioneerc, is In kontakl SIBen met de werkelijkheld . Op een dag heb II-; gelezen , II-; .... eet nlet mee,.. .... aa,.. of b lj wle , dat een sch,..ijver zich geen exact idee I-;an vormen van de rondheid van de aarde zol ang hi; haar niel heeft doorl-;"'uisl , gemelen, afgetast: ontdek l. Zo'n pretentie leek mlj belachelijk; maar da! Zinnetje bleef mij zo ingep,-ent dal Ik er af en toe, tijdens mijn gedwongen zelfgesprel-;I-;en in doe eenzaamheid van mijn cel, weer a.,.n moest denl-;en. Totdat - 12 - r , 'k Op zekere dag, alsof 'k ook ,ets wonderbaarlijks ontdekte dat daarvoor verborgen was "oor de andere mensen, de vreugde voelde ",oor miJZeH de ontdekker Ie lojn van de rondheid van de aarde. En op die dag doorkrl.i$IC il<. onze planeet, mal en J)elaSl te ik haar net 'oals de schr'jver

'ao die eoe zin; en in het tichl van mijn

verbeeld ing "zag" ik de aarde ronddra"ien in de oneindigt! rui mte en deer uitmaken van de universele Silmenhang van de werelden. Voor het leed gcldl hetzelfde. Je moel het wcgen, melen, door-leven, proeven, begr, jpen, ootdekken o<v in je gees! ('en dvidelijk idee Ie hebben Vl!n WiJt dat is. Terwijl II<. cen kar voortlroK waarop anderen gezeten waren die %ongen c'1 pl,zier hadden, zag il<. naaSI mij mensen topen die net als il<. als ezel fungeerden . En zij leden er niel onder; zij Helen niets merken van enig proteSI; ze von den hel juist en logies d&t zij die de meesters ..... aren. hen bij de leugel hieldtln en de zweep hanteer_ - 13 - den; %e vonden hel %e lfs logies en juisl als de baas hun mel P.en zweeps'ag hel geziehl openreel. Als beeSlen s l ie l en zij een gehinnik u i l, sloegen mel hun hoever1 in de grond en gingen er in galop vtmdoor. En als zij l aler werden uilgesp anncn - o sarkasme ! - liklen zij als s laafse nonden de nand die hen had gegeseld. Hoe kan iemand die 1'10011 is vern ederd, gepeSI en gehoond; iemand d ie zieh nooll hel ongelukkigsie sehepsel heefl gevoeld en lege· lijk oak nel edel sle, besle en menselijksle wel!:en, en dan opeens, lerwijl hij zijn ongeluk ervoer en zi eh op h el zelfde momenl gelukkig en sierk voelde, op zijn schouder of in zijn gezlehl de ijzige v u is l voelde van de beeslachl igheid van de gevangcnis, zonder waa .. schuwing vooral, zonder reden, uil pure l ust hem Ie $Ch aden en Ie vernederen; hoe kan iemand die nooil in een Slref eel is gesleep l w('gens .-ebe ttie en daarbinnen, ges lagen en gelrapl, zijn bot len hoo.-de k.-aken en zijn bloed zag v loeien 101 hij als cen logge massa op de grond viel; iemand d ie nool l doo .. ander e mensen werd gefollerd en daarna l!:ijn onmaehl moeSI voelen en daarom moesl v loeken en sehelden, wa! ook beleken! da! hij wt:er z ijn kraehlen begon Ie verzamelen; iemand die nooit werd geslrafl en gehoond en z ieh daarbij bewusl werd van de on.-eehlv aardigheid van de s l raf en de grofheid van de hoon, en zieh b ij het bese f daa'-van voo.-nam om voorgoed Hn einde Ie maken aan hel p rivilege dal sommigen hel reehl geer, Ie Siraffen en Ie beledigen ; i emand lenslOlle die , gevangen in de gevangenis or gevangen in de wereld, nooll de Iragedie heeft begrepen van hel leven van de mensen die veroordeeld zijn om zwijgend en b lin del i ngs de bevelen op Ie volgen die zij onlvan gen: hoe kan l!:o'n iemand ooit de diepten van de smart kennen, de bitterheid die ermee gepaard gaal , de gruwelijke spo.-en die zij voor allijd achlerlaat bij wie ervan hebben gedronken , die de sma.-I hebben gevoeld en doorleefd Ie moelen lwijgen en gehoarzamen? Wi llen praten en je mond houdenj witlen zingen en s lam blijven; w illen laehen en noodgedwongen je l aeh op je IIppen lalen besle.-ven; wi llen liefhebb en en erloe veroordeeld zijn in hel slijk van de h&at rond Ie zwemmen ! - 14 - 110. heb in de kaleri'll' gczelen en daar hcb ik leren haten. Ik heb in de gevangenis gezelcn en daar heb ik. vreemd genoeg, I('midden van [r.;lnen en leed leren liefhebben, intens I iefhcbben. In dc kazcrne stond ik bijna OP het Dunt miJn ..pcrsoonlijkhcid Ie vcrliezcn, lO streng was de behande1ing die ik er kreeg Ie verduren, omdal men mij een ~Iomplinnige disciplinfO wilde bijbrengen. In de gevangcni s herwon ik na veel strijd mijn per-l>oonlijkhe,d en [elkens werd ik opst<)ndigcr [egen elke dwang . In de kazerne heb ;k alle hlerarchie van hoog tOI l aag leren halen; in de gevangenis heb ik temidden viln de beklemmend sle smar-t de onior-tuinlijken, mijn broeders, ler en liefhebben, [erwijl ik mijn ' haal legen de hiEir-c,rchie waar-mce de kazerne mij had gevoed, zuiver en hetder bleef behouden. Gevc,l"Igcnissen en kazernes zijn hf::!1zelfde; despo\isme en hel botvieren van de slechlhe, d van enkelen lot leed van iedercen . Zoals in de kazerne niels geleerd wordt dSI niel schadel ijk IS voor- je liehamelijkc en gecsl e1ijke gezondheid, 7.0 word je in de gevangcnis niel opgcvoed. Oit was mijn oordeel, mijn ervaring - een erv.!lring die ik opdeed omdat mijn leven van teed is vervu td - toen ik het mililar-iseringsbevel van de bergen naar beneden hoorde rollen. Een moment voelde ik doll mijn wezen inslor-tte, omdal ik duidelijk 7.ag dat in mjj de onver-sehrokken guerillaslrijder van de revolUlie zou ster ven om verder voort Ie leven als een wezen da l in de kazerne en in de gevangenis van elke pers.oonl ijke e igenschap is beroofdj om opnieuw in de afgrond te vallen van de gehoorzaamheid, van he! dierIljke slaapwandelen waartoe de discipline van de kazer-ne of van de gevangenis teidt I want beide zijn hetzelfde. En terwijl ik woedend mijn geweer- omklemde, van achIer de borstwering riehling vij.!lnd en richting "vrlend" k,"'ek en een blik voor en a(:hler de linies wlerp, stiet ik een vloek uit loals die keer loen ik. vloekend als rebel naar de strafeel weroO algO'!"voerd, en drong ik een Iraan lerug :wats ze mij die ene keer ontsnapten toen niemand ze kon zien en ik voelde hoe machletoos Ik was. En ik slelde vast dal de hypokrlelen die van de wereld een kazerne - 1 5 - en een gevangenls wi llen maken, dezelfden, dezelfden, dezelfden z ljn die gl s lcren in de kerkcr blj ons - mcnsen - de bO l le" I le len kraken . Kazernes •.• gevange"isscn • •. , een onwaar _ dlger en ellendi ger teven is er "Iel. Men heeft ons nlet begrepen en omdat men ons niel kon begrljpen, waren wij niet geliefd. Wij hebben geslreden - v a l se bescheidenhel d d ie tot niets leidt is nu n iet op zijn plaats- wij hebben geslreden, herhaal Ik , zoel s we inig enderen hebben gedean. Wlj hebbcn a ll ljd voorln de vuurllnie gestaan, omdal wij in on ze seklor vanaf de eersle dag de enigen waren. Nooh z l j n wlj een keer a f gelosl, nooll had men • •• , we.t nog erger is , een vriendel ijk woord voor on s over. Zowel de een a ls de ander, zowel de fascisten a ls anli-fascislen, inkluslef d ie van ons - wal hebb en we ons daa.rover g eschaamd! hadden een afkeer van ons. Men heefl ons niet begrepen. Of mi sschlen - wal n09 hel meest tragies is in deze Iragedie waarln we leven- hebben wij on s zelf niel begrijpeJljk gemaakl: want ai le minachtlng en hardheid van degenen die aan de k ant van de hierarch ie stonden, was op onze schouders neergekomeni en nu wilden wi j ook In de oor log een liberta ir leven leiden, ler w lj l de ·rest zich s leeds -101 hun en ons ongel uk- voor de kar van de staal I iet spannen . Door dil onbegrip, dal ons immens verdr iet heefl gedaan, WllS onze weg aan weerskllnten met ongeluk omzoomd: n ie l aileen de fasciSlen, die wij behandelden zoe ls zij verdienden, za gen cen g evaer In ons, maer ook ;zij d ie zich anti-fascis t nacmen en hun anti- f asci sme uitschreeuwen tol ze er h ees ven worden. Deze haat d ie om ons heen werd gesponnen, gaf a an l e iding lot pijnlijke b o tsingen wall.rvan de ergs Ie ,die vanwege h ear laagheid de walging in je mond doet opkomcn en je naar je gewecr laet g r ijpen , plaal svond in hel centrum van Valen cia, l oen " bepaalde rode onti-fascis tcn" hel vuur op ons openden . Toen -bah"!- loen hadden we een eind moelen maken aan wat de kontra-revolutie nu aan hel doen 15. · De geschledeni s d ie al het goede en slec;hte verZllme l t dat de mensen doen, zal op ('Cn dag spreken. En de geschiedenis ;za l dan ;zeggen dat de IJzeren Kotonne mi ssch ien de enige in Spanje - 16 - wes die een duidelijke visie had op wei onze revolulie moeSI zijn. De geschiedenis l al ook legQ.en del deze kolonne hel meeste verzel bood legen de militeriser i n g . En zij zal bovendlen zeggen del er venwegc haar verzet momenten waren weerQp zij volledig ean haer 101 werd Qvergelalen, vQOrin het gevechlsfront , al~f zesduizend m4n die gehard waren in de sl rijd en b ereid om te overw innen of Ie sterven, moesten worden prijsgegeven aan de vijand om vern letigd Ie worden . Hoeveel, ja hoeveel dingen zal de geschiede_ nis niel zeggen en hoeveel, ja hoeveel personen die zich beroemd wanen, zull en n ie l verwenSI en ver v loekt worden ! Ons verzet legen de militarisering was gebaseerd op wa ! w ij van de mil i lairen w is!en . Ons huidige verzet is gebaseerd op wal wi j momenleel van de mi li tairen welen. De beroepsmilitairen hebben atlijd en nu ook, "owel hier als in Rusland, een kas le gevormd. I ij zijn het die beve lenj de rest mag nrets anders overblijven don de verplicht ing Ie gehoorzamen. Een beroepsm il itair haal uil de grand van zijn harl iedere gewone burger, d i e h ij al s z;jn mindere besc:houwl. Ik heb zelf een offic:ier _ il< k ijk iemand altijd in de ogcn - ;>ien trillen van woede of van wa lging toen ik hem met "je" aansprak; en ik ken rec:ente gevallen op di t momftni van bataljons die z'c .... p rolelaries noemen en waar de officieren, die hun bescheiden afkomSI al 7ijn vergelen , niel kunnen 10eSlaa:'l - daarop slaan zware s!raffen _ dal ecn mililiesoldnal hen luloyeert . He! "pral elariese" leger verlang l geen d isc: ipl ine e,e hoog slen~ lOU I<unnen bestaan uil hel opvolgen van bevel en in oorlogslijd; het verllllng1 onderwerp ing, bl in de gehoorzaamheid , vernieligl n g van de persoonlij kheid van de mens. Helzelfde, prceies hetzelfdc als loen in de kazerne. Hetlclfde, preei es hetzelfde als laler in he! ' Slrafkamp. In de loopgraven leefden wi; gel ukk ig . Wei Z8gen wij aan onze ko!lnl kameraden vallen die deze oorlog So!lmen melons waren begonnen; bovcndien wISlen wij do!lt wij elk moment door een kogel konden wor_ den getroffen in het open veld _ dat i s de beloning die cen revolutionair w.!l c ht; maar wi; leefden gelukki9_ AI> er 1e elen was aten wij; oij gebrek aan elen vasttcn wij. En we waren allemaal tevreden. Waarom? Omda\ ni emand boven iemand anders stond . Allemo!la I vrienden. a llemao!ll ko!lmeraden. allemaal guerrillastrijders van de revo lutie De gedelegeerde van ooze groep of van onze eenlurie werd ons niel van bovenaf opgedroogen maar hij werd door on5 gekozen; cn hij voelde z ich geen luitp-nan! of kap i tein maar kameraad. De gedelegeer den van de komi lees van de kolonne waren nooi I kolonel of generilal, maar kamero!l den . Samen alen wij, samen Slreden wij , samen l aehlen of vlock ten wij_ Een tijd!ang kregen wij geen soldij en kregen zij ook niels. Oaarno!l kregen wij 10 pese t a ' s . en kregen en k rijgen zij ook 10 pesela ' s. - 18 - He ! en ige da! we ak se p l ~rden was hun bcwcl.en bckwaamheid , om d ie reden werden l e door on s g ekozen; was hun moed even ~ns bewezen , dan werden ze ook d aar om door on s a f gevaar d i gd. Er is 9~ n hier a rch ic of super iori teit, er Z'Jn geen s trenge bevclen; er is v riendschap, goed h eid, kameraa d sch.!!p ; een v rol ijk leven temidden van de rampspoed van de ool'"log. En a ls je in gezelschap van je kameraden j e voorSlell dat j c om en v oor iets s tr ijdt, k r ijg je de smaak v an de oorlog zo Ie p a k. ken dill je de dood n09 met plez ier aanv aardl. Maar als jc tussen mil i t"iren z i t, waar a l les bevel en hierarchie i s ; a ls je in j e handen het trieste soldij ziel waa rmel.' je ternauwernood je achlergebleven f a mi l ie kunt onderhovden, en je ziet lege ti;k da l de luitenant, de kapitein, de kommand< l rll en de ko lonel wei drie, vier, t ienma .!!1 zov cel vcrdicnen als jij, hoewel z ij bes tis t ni e t meer enthousi a sme. kcnnis of mOt:ld a an .de dag leggen dan jij, dan smaakl hel leven j e bitter omdat je ziet dat dit geen revo lutic is maar de manier waarop cen han d v ol mcnsen profi teert van een ongelukkige s i tuatie, d ie zich uitstuitend len k05te van hel volk onlwi k kelt. Ik wee I niel hoe wij nu verder zullen l e v en. Ik weel niet of wij eraan kunnen wennen de kwct sende woorden Ie moelen aannoren van een korporaal, sergeant of luitenant. Na on s volledig mensen Ie heb_ ben gev:>eld weet ik niel of wij ons straks huisdieren kunnen voelen, wanl dal i s waar d i sc ipline toe leidl en wat milita risering be tekent. Maar we lul len het niel kunnen, hel is absoluut onmogelijk dat wij despot isme en onmenselij ke beh.!!ndeling zullen aksepteren, wan I je moet wei erg weinig man zijn om mel cen wapen in je hand gewi II ig beledigingen Ie s likken. Maar loch besch ikken we o v er verontrustende voorbeelden van kamera den d ie na hun i ndeling b ij hel leger weer als een loden p lila l de t a '51 op zich voelden drukken van de b eve len vi I de mond v an mensen die v aak onbekwaam en ahijd harleloos zij n . Wi) dachlen dat wij op weg waren on s Ie b e v rijden, ons Ie redden, en wij v erv allen langzamerhand in wat wij jui st b e - - 19 - s trijden: in hel des pot isme, in een k<!l Stenhecrschappij, in hel mees t brutc en 0 1- le s overheersende outorilarisme. Maar he t momenl is ern s t ig. We zitten in cen val - waarom weI en we niet en a ls we hel wei welen, houden we het momentee l voor ons- we ziucn, zei ' k, in een val waar we uit moeten zien Ie geroken , wa.'!lruit we moe ten onl snappen zogoed a ls we k un nen, want uiteindelijk ligt hel helc slagveld bezaaid met valstrikken. De milit.'!lristen, aile militariSlen - er zitten fa n alen bij in ons eigen kamphebben ons omsingcld . Gisteren woren wij b a as over alles, vandaag zijn zij het. Hel volks leger (het enige verband met hel vo tk is dal di l leger u i l hel volk wordl gerek r uleer d - en dal gebeurde atlijd al l is nie t van hel volk , het is van de regeri n g, en de regering gelasl cn de regeri n g beveell. Het volk is aileen locges laan Ie gehoorzamen en hel is atlijd verplicht Ie gchoorzamen. Vers trikl in de neUen van de mi l i tar isten Slaan ons nog Iwee wegen open: de eers le weg leidl erloe dal wij die 101 nu loe kameraden in de Slrijd zijn, ui l elkaar 90an door de Uzeren Kolonne Ie on lbinden; de Iweede weg !e idl erloe oal wij ons b ij he t legcr lalen inlijven. De kolonne , on ze kolonne, mag niel onl bonden worden . De homogcnile;1 die zij allijd tenloonspreidde, is bewondercnswaardig geweest - ik praal a ileen voor ons, kameraden; de kameraadschap lussen o n s zal in de gesch iedenis van de spaanse revolutie een voorbeeld b lijvenj onze dapperhe id die in lalloze gevech ten is bcwezen, kan in deze heldenSl r ijd wei zijn geevcnaard maar nooi I o v e r lroffen . Vanaf dc eerSIC dag zijn wij vriendcn gcweest; meerdan vr; enden , k a mcraden, brocders. Van clkaar Ie scheiden, weg Ie gaan, elkoar _ niel lerug Ie zien, niel longer, ZOllls 101 nu to e , hCI verlangen Ie voelen om te overwinnen en le vechten , d al is onmogelijk . De kolonne , deze Ilzeren I<o!onne die van Valencia tol Teruc l de bourgcoisle en de fosciS len heefl docn s idderen, mag niet onlbonden worden maar moel doorgaan 101 hel ' einde . - 20 - Wie kan er beweren dat ziJ die zieh heb· ben huen militariseren, daarom 001.. sterker en dapper der Zijn gewees t in de strijd en h •• ,," b loed grootmoedige r op h e ! slegveld hebben vergoten'? Ats broeders die een nobele zaak verded.gen hebben wlj geSlreden; a ls broeders met dezelfde ideaten h ebben wij gedroomd In de loopgraven; als broeders die n""r een betere wereld streven, z ijn we vooruilgestoten mel onze meed. Nu onszelf als homogene eenheid on tbinden? Nooi t, kame r"den. Zolang wij e en een heid btijven , op na"r de s\rijd; zolang er een van ens overblijh , op naar de overwinning . He t zal hel klein s le k walld zij n , hoewel he! een grOOI kwaad is da t wij moe ten "k_ sepleren door een willekeurige persoon gekommandeerd Ie wor den zonder dat hij door ons is gekozen . Maar ... Of we nu een kolonne zijn of een ba\aljon meekt vrijweL geen ver schil . Wat wei verschil ui\maak\ is dal wij nie l gerespekteerd wor den . Als wij samen dezelfde individuen zij n die wij nu zijn, moe! hel ons niel uilmClken of wij een kolonne of een balaljon vormen . In een gevechl zullen wij niemand nodig hebben om ons aan Ie moedigen; in een ge~ vechlspauze zal niemand ons verbieden uil Ie rusten, wanl dal zul len we niet 10eSla')n. De korporaa l, de sergeanl, de luitenanl of k apilein: Of zij Slaan aan onze kanl en in dal geval zj jn wij allemaal kameraden; Of zij zijn onze vijanden en in dal geval moeten zij al s vijannen worden behandeld. Kolonne of bataljon, als wij willen , bJ1jfl hel voor ons hetzelfde . Gisl eren, vandaag en morgen, nooi I hoefden wij Ie worden a angespoord om Ie vech len; gis~ leren, vandaag en morgen, allijd zullen wij de guerrilleros van de revolulie zijn. Onze toekomSlige onlwikkeling hangl af van ons zel f, van de samenhang die er lussen ons beslaal . Niemand Zilt ons zijn ,-j lme opleggen; wij zullen hel zelf op l eg~ gen aan wie zich in onze omgeving bevin den , omdal w ij een e igen persoonlijkheid hebben . Lalen we mel een d ing rekening houden, kameraden . De s trijd vere ist dal wij onze krachlen en ons enthousiasme niet ilan de oorlog onttrekken. In een kolonne die van ons is of in een b a\.aljon da l var.l ons is ; in een divisie of i n een baldrjon die niet van ons zijn: wij moelen vechl c n . Ais wij de kolonne onlbinden, als wij ui l elkaar gaan, zullen wij daarna gemobi I iseerd worden voor de krijgsdienSI en niel mogen op trekken met de mensen die wij willen, maar mel degenen d ie ons worden aangewezen . En omdat wij geen hu i ~_ dierljes zijn, en dat ook niel willen worden, komen wij dan evenlueel in bolsing mel de mensen waarmee wij njet in bolsing zouden moeten komen : mel hen die, of dat nu goed of s recht is, onze bondgenoten zijn . De revolulie, onze revolullC, deze anarchisliese en proletariese revolulie waaraan wij vanaf de eerSl e dag glorierijke blad zijden hebben toegevoegd, verlangt van on<; dat wij de wapens niel neerleggen en oo\., de vaSle kern niel verlaten die wij 101 nu loe hebben gevormd, hoe deze verder ook ·mag helen: kolonne, divi s ie of bal a l jon. Een ·' inconlrol.,do" van de Ilzeren Kolonne - 22 - ,

Noot bij pagina 16:

·Op 30 oktober 1936 glngen anarchlstiese mllitie- Ieden een kameralld begraven In VllIlencia die was doodgeschoten door de Anli_fascisl lese VolkSwachl. Toen de proteststoel door hel zwaar bewaakte cen trum t...ok, werd hlj onverhoeds bestookt vanull ver!5terkte kommunistlese. posities met geweer- en mltrllliileur"vuur", fr vlelen 30 doden en ruim eo gewonden. Ooor"dal leden van de CNT en FAI snel ingrepen en el"in slaagden de gemoeder"en Ie kalmeren, werd hel "incident gesloten" zander" del er" meer s lac hloffers vielen. De anar chisllese pers wierp een 51uler over" deze "pljnlijke botsingen" om het "anli_fasci5ties eenheldsfronl" niel verder Ie verstOr"en, Op 3 november" gef de Kolonne, die nlllar" he! fran I was teruggekeerd, een verklarlng over deze kommunisllese provokatie ult, mede om de lasterkampagne Ie sloppen die tegen hear ondernomen werd in de pers . AANTEKEN ING Hel arlikel verscheen voor 'I eerst in Nosotros (Valencia) op 12, 13, 15-17 maar! 1937. In 1961 word! In hel boek The Grand Camouflage. The Communis! Conspiracy in Ihe Spanish Civil War vllln Burnett Bolloten he l arllkel ullgebreld gecileerd. In 1979 verschijn! bij Champ libre in PllIrijs een inlegr"ale !weelalige uilgave onder de lilel: en Italleans. Afgedrukt In i;;f'Ratja303 (overleg)"*~~l Ferro van Abel

---

eif de nederlandse verluling is de leksl

In Nosolros gevolgd. Deze verWiog ....dx= oo"prookdijk ~ bijbge bij . lA2.r2~1987. Opcieuw . door. AntiC Utgev<rij de Dolle Hom! (tweede druk, 2(03). I-Sd,;nke!s= 14-16 1075 TIC Amstenlam doIIeboo@cI<k.nl www.doDehoo.dds.nJ -