Constandse, Anton - Geen morgenrood (1975)

pdf: http://anarchief.org/wiki/Bestand:Constandse,_Anton_-_Geen_morgenrood_(1975)-fax.pdf

markdown: http://anarchief.org/wiki/Bestand:Constandse,_Anton_-_Geen_morgenrood_(1975)-markdown.tgz

epub: http://anarchief.org/wiki/Bestand:Constandse,_Anton_-_Geen_morgenrood_(1975).epub

‘In de omwentelende en onmenselijke oorlogen waren voor de soldaten wellicht een film van Charlie Chaplin, een lied van Marlène Dietrich of de armen van een vrouw boeiender dan de verbitterdste gevechten onder leiding van beroemde generaals en staatslieden. Want het dreigendste doodsgevaar verhoogt dermate de gehechtheid aan het leven, dat men eerder het gras kan uitroeien dan de mens en eerder vermag alles te doden dan de hoop.’ – Deze regels geven een beeld van de instelling van Anton Constandse, die in dit boek poogt op ongewone wijze –als een mozaïek van impressionistische taferelen– een indruk te geven van de geschiedenis van onze eeuw.

Geen morgenrood bestaat uit essays over de meest spectaculaire historische gebeurtenissen: de strijd tussen Frankrijk, Engeland en Duitsland om Afrika; de Russisch-Japanse oorlog, de worsteling om Het Midden-Oosten (olie, Palestina!); de twee wereldoorlogen; revoluties in Rusland, China, Indochina, Cuba. Het is ook een boek over de grote persoonlijkheden die de geschiedenis van onze eeuw hebben gekleurd: Kitchener, Clemenceau, Wilhelm II‚ Raspoetin, Churchill, Roosevelt, de Dalai Lama, en ook Mussolini, Hitler, Lenin, Stalin, Trotski en Mao Tse-toeng. De tendens is niet optimistisch maar evenmin cultureel-pessimistisch. Europa verliest zijn positie in de wereld maar zijn verworvenheden verbreiden zich; niet alleen techniek en wetenschap maar ook de geestelijke stromingen van Europa: Marx, Freud, Nietzsche en Sartre.

Dit boek, zo stond op de flap van de eerste editie uit 1960 (die de titel Het lot belooft geen morgenrood droeg) ‘ontsluit het verleden en doet dit zó dat het de lezer vergund is zich een beeld te vormen van wat komen gaat.’ Inmiddels leven we in die toekomst, en nu blijkt dat Constandse het in veel gevallen bij het rechte eind heeft gehad.

Een nabeschouwing over de periode 1960-75 is toegevoegd. Daarin speelt Europa nauwelijks meer een rol van betekenis.