Gorter, Herman - Socialisme en anachisme

Socialisme en anarchisme

door H. Gorter

Volksdrukkerij, Gent - 1907

A.bouncmc11t Ge"mhÏàî versc!tip1eud minstens IJ11111aal per 111aa11d door H. GORTER )Socialisme 19, it,I "' en 'l Anarchisme GENT SA:'ltE'.",'.\\'l;:RKE!"-DE C.t \.OLKSOl\l"KKERIJ H, llQOGPOOln·, '..!Q 1\)vï

Socialisme en Aoarcllisme ~' Wanneer de arbeidersklasse tot het bewustzijn komt, dat de kaprtalisüschs maatschappij door haar veranderd moet worden in een socialistische - wanneer lang¬zarnerhand dit bewustzijn zich verandert in overtuiging en un! - clan stuit cle arbeidersklasse op drie groote bezwaren in zich zelve. Het is niet haar gebrek aan aantal, dat haar den strijd moeilijk maakt. üe arbeidersklasse wordt aldoor, i11 verhouding tot de overige bevolking, talrijker, en bereikt hierin de overmacht. Bet is niet de arbeid zelve, voortbrengingsproces, die zich Legen de stichting eener socialisti1=che maat¬schappij verzetten. Het groot bedrijf neemt hoe langer zoo meer ióe, in nijverheid en vervoer verdringt liet meer en meer het klein heclrijf en ook in den landbouw zijn revolutionnaire krachten werkzaam, die socialistisch bedrijf al mogelijker en noodzakelijker maken. De dingen worden rijp voor het socialisme, en liet aantal menschen, het aantal proletariërs, is daar om het te scheppen. Maar cle arbeidersklasse is voor een zeer groot deel nog dom, onkundig en onverschillig, zij hangt aan gods¬dienstige vooroordeelen. zij loopt den pastoor na. Zij is voor een groot deel nog een ongeorganiseerde en tuchte¬looze massa. Daar, in haar zelve, zit de moeilukheid, de groots hindernis, tegen de komst der socialistisehr; gemeenschap. ~ , Om het kapitalisme Le overwinnen is de éénheid, de eensgezindheid van het geheele proletariaat noodig. Want het kapitalisme is een reusachtige internationale macht, de grootste maatscheppelelijke macht die ooit heeft bestaan. Die Eenheid van het Proletariaat kan niet komen. zoo lang het proletariaat voor een groot deel is zonder kennis, zonder organisatie, zonder zelf¬opgelegde tucht.

-1- Daal' het dus onmogelijk is, met het protetariaat 1.11·•· als het voorlooptg nog is, de revolutie van het kajtil.,, lisme tot hel socialisme uit lt:l voeren - iets wat 011il,·I' anderen de Parijsche Kommune van 18ï I bewezen h,·,-1'1 - moet het streven van ieder persoon, die d,·,o revolutie wil, e11 van iedere arbeidersorganis.ttie, 111•1111 vnkvereenlging, politieke partij or coöperatie, da::tl'lll',·11 !;{Pl'iclit zijn, de kennis van ltrL proletariaat te vernur-r deren, zijn organisatie en zijn cclropgelegde tucht 1,, bevor.reren. Wij zullen in dit geschriftje trachten aan te toon1·11111 hoever het socialisme aan deze eischen lleant\\·u,,rdl en in hoever het anarchisme. Achtereenvolgens wll,:11 wij behnndelen cle kennis, de tucht en de organisau« dool' de Werkliedeupartij gewild en gebracht, e11 d"" de anarchisten en vrije socialisten. Daarna zullen ". 1 d,· voornaamste bezwaren, tezen de taktiek van hel :,;111'111 lismc ing-Mliracilt, weertegggen, en de hoohllouteu l':111 liet anurchisme aanwijzen, waardoor zij het br1111fi.l,, doel moeten missen. llan volgt cle bespreking v:111 il,1 practische uitslagen, van wat cle socialisten en Je a11:1r, ohistcn hebben bereikt, als bewus van de wa:irl1,·,d van wat wij aanvoerden. Hierna. in een vierde g-edeclle, liet bewijs hc«: dn verovering der politieke macht deer het prole1:1r1:1:il noodzakelijk is 0111 liet kapitalisme in socialisme t1~ ,,., anderen - met andere woorden hoe, wanneer de m1·1· winning door de arbeiders zal zijn behaald, de s1:1:1111 macut nooclig zal ziju om de begeerde verandertug-n 111 voortbrenging en verdeeltng door te voeren. Tevens zal daar de Haag besproken worden 1Y:1t r-r 111 de socialistische maatschapp'] over zal zijn van «p;Pz:1;·", en of e11 in hoever er nog «staats n-rnacht zal ziju. l·.11 ook op deze twee punten zal de zwakheid 1·;111 li••t anarchisme worden aangewezen. 5- Wat verstaan wi] 0111ler d,· kennis, dir. voor den hevri,1dingss1rijcl der arbeiders noodig is. waarom is zij ï.OO zeer noodig '! Zi.1 is zoo noorlig omdat de burgerlijkr- klasse. de vij::inil van hr-t protetariant, over nlle kennis beschikt en r'aarvnn in clc11 strijd lt'l,!'1•n lu-t proterariant gebruik maakt. ne lreziucurlc klassen helll)e11 niet ullr-cn al liet gelei c11 ::il de voortbr.-ugings- 1·11 vervoermiddelen in handr-n, zij l1elilwn niet allPcn ::illi• mnchtsmiddelcu, het -gerechr. de politie , liet ~ewnpcncle lc·~t>r·. zij 1t,•1Jhc11 niet alleen de wctacvina, 111:1:ir zij hr-hhcu ook :die kennis. Zij en hunue ki1HICl'l'll lccren uits1rke1HI, het middl·lh:1~11· en het !loog-er ouderwijs st:1:111 tol hun liesr;l,ikkin~. ï,,j kennen de guschierlcuis :~11 1Yelt'11 hoe l.e te ~cbr11iken. Zij ucbhen-niet ;111Cl,·1·s IC doen cl:111 hun door de eeuwen heen vnsrgcwortekl IK'zit t1· handhaven c11 !1' 1·ercledigr11 'tegen liet proletariaat, en met hun g1 ,,ote ke11111s v:tlt hun <lil gernakkc·lijk. Zij gl'o11de11 zir,lt op uun 01111 Hr-cht, op 111111 Godsdienst, op hun ~J;wltl .. \l;1:ir de nrbei.h-rs¬klasse is arm, zij bezit noch geld noch vocrthn-ngmgs- 11l iddelen, zij lierl't geen w:1 pens, gee11 reel I l11:11, k , aecn wet , zij llf'el't nok gce11 k1·1111is. uc regt>rrc11dr. klassen hebben er voor gezorgd hunr dom 11~ liouclcn. ::-i1r,L alleen moet het prolrtariaat alles voortbrengen. in een voortdureude ::irbcidsk111a111 1,cL licl,;1:1111 :11'111;1ltc11, nit-t alleen 011Lr:111gt liet v:111 :11 ziju 1·001·t1Jre11gst slechts een k lein en schamel deel, cc 11 ig voedsel, een igP llr:1 ndstul', wat huisraad, l,leeding· en dak, alles zeer, zeer weinig, maar cle regverentlc klasso zorgt er ook voor lteL z1.,ó onkundig te houden, dat het rnoeielijk voor zijn rechten op meer welvaart strijden kan. De volksschool geel'!. wat lPzr:n. schriiven en rekenen, en wat varlerlandsche geschiedenis 0111 de vaderlands¬liefde aan 't branden Le houden. De school van het proletariaat geert genoeg kennis. opdat de kinderen arbeiders kunnen worue» v11or de

-{i- -7- lieeren, En dat is niet genoeg 0111 een uijhcidlie\··c11 l,i. Sll"ijdcnde arLeider· te worden. ~Ia:11· welke kennis bedoelen \\'ij dan voor de nrbeid,·1"- 1 klnsse? Willen wij dat de arbeiders teercu : scheikun.t.. :1l;..;·,·1nce11c g·escl1ierlcnis, meetkunde en stultkur.d», ~ Frunsch, Duitscil, Enl,{elscfl, natuurkundo ? 0, ga:1r111· zouden wij liet willen. en wij zullen 3ee11. e11k,·I,· }•\ g'i:leg-e111ieid verzuimeu 0111 iets meer ware ke·1ni:-. 1. 1 kriigeu, en wij streveu een toekomst tr·g011, waarin 1·11 ,

.il'g-et1·okkene i:n techniscnn keunis, en <1.1:1r1Ji.1 i1, .J,· l1oog-sle lllnte ook de gy1nn:1stiek aan alle l,i11il,·1,·11 gelijk word; gel.ocen - mnar wij weten wui· ;..;·o,·d 1.it

11 dit schoons voorloopig, in rleze kapital1sliscllu 111:1·i1 J schappu. voor <Ie arbeiders niet te krijg-e11 is. Wet!,,· 11, kennis IJ0doelen wij tl::in? 1,

\\ï.i bedoelen do kennis die 1,oodi,; is \·001· ,1,. 1 : arbeiders on, strijders te worden voor d1; bevri.1d1,1.. " hunner klasse. \\ïj bedoelen i11 de eerste pl<1:i1s ,1,. kennis der m:1::itsci1:1rpij. llie kennis, die geel'L de !Jurgerlijke 111a:1tscll:1p1111 niet. Op de :1r1Jeitle1·sschole11 word: niet ~.eleertl 111>,' d,· ~T011ds1ng is van onze sa111enleving. Er wordt 111,·1 geleercl dat de grondslog is privaat bezit en loonnrlll'irl. en d~lL daaruit het kapitaal en de 11.iacltL v:111 J11•t k:1pil:1:il 1 ontstaat. r:r wordt niet gcleerrl dal all(• ri,ikclo111 ,·11 macht der bl'zitL011de kl:1ssc voortkomt uil e11 :11'11:111·:1 van de arbcidersklnsse, Er wordt niet gulecrd rial /i,·1 kapit:1lis1ne een g-eschi0Llku11di0 verschijnsel is, 1:i1 eenmaat is onlstnan en zal vergaan. Er wordt 111,·1 geleerd cle 011Lwikkeli11g· der llui<ligc nijvt·r/Jeid en \.111 het huidige prolut:.1ri:1:it. Dat kan de volksschool 111,•1 leeren, alhonvcl /iel. de waarlrci.) is. Want ~ar ,1,. school deze w,t:.lr'lleid aa,i de jonzens en meisjes d,·1 arbeiders, clan zou zij de jongens 1)11 meisjes tol so1·1:1 listen maken. En d.u kan en wil de beziuende Ida~ , niet. En Loch is deze kennis noodig voor de proletori,·1 . Zij moeten weu-n hun ma:.1Lscl1::ippi.i en hun eigen 1,J;i:11 er in. Zij moeten zichzelve worden, cle gcl1i•, I,· ·:if'heidende klasse moet zichzelve worden. lHaar om zlchzelve te zijn is het in de eerste plaats noodig dat men zich zelf kent, Oe arbeiders moeten clus welen wat loonarbeid en wat kapitaal is, en zij moeten de ontwikkeling kennen rler burgerlijke en proletarische klassen. Zij moeten de samenstelling en de ontwikkeling der verschillende burgerlijke klassen en van hun eigen groepen verstaan. In hoever beantwoordt nu het socialisme en zijn taktiek aan dezen eisch ? Wat doet het met zijn taktiek om deze kennis te bevorderen? Het voldoet ei· uit¬-stekend aan en liet doet er zeer veel voor. Want het is · juist de socialistische leer die duidelijk aantoont hel ) wezen der klassen, het wezen van het kapitalisme, het ontstaan, den groei en liet vergaan der burgerlijke maatschappij. Alleen de socialistische theorie leert deze dingen. En het is juist de politiek en de parlementaire ·strijJ waarin deze ontwikkeling en deze samenstelling het helderst aan den dag komen. De belangen van de verschillende groepen, waarin de bezittende klassen ver¬deelo zijn, met andere woordeu.van het handelskapitaal, het nijverheidskapitaal, het grondkapitaal, het bank¬ikapitaal en het koloniaal kapitaal, komen ic de politiek met elkaar in botsing or gaan daar met elkaar samen. Daar leert men ze kennen, daar en daar alleen in al ~1un uitgebreidheid. Bijvoorbeeld: de belangen van het nijverheidskapitaal 2ijn ~ewoonlijk tegen invoerrechten op de levensmid¬delen der arbeiders. Die van het grondkapitaal er vóór. Daarover raken de bezittende klassen onderling met elkaar in strijd. (Van dien strijd kan de arbeidersklasse "in de politiek ook gebruik maken om van een der 1x1rtijen voor zich voordeelen te verkrijgen). Die kennis (en rlat voordeel) zijn door den politicken parlerneu¬'tairen strijd te behalen. Meer nog: In de politiek trekken de bezittende klas¬sen in de groote maatschappelijke kwestie, in deo strijd uisschen kapitaal en arbeid, gewoonlijk een lijn tegen <den arbeid. Dat te weten is voor de arbeiders onmis-

-S- baar. Men kan geen strijder voor de vrijheid \\·0nl,·111 zoolang men niet heeft ingezien dat liberaal en klenl,.1:il, vrijzinnig- en clu-isten-demokraat aan den knul d111 kapitaüsten staan. De grootc onbewuste massa 111·111 dit niet, en helpt tie kapitalistische groepen. Dit is _1:11~1 de onwetendheid die hen van het socialisme nlî11111dl Weluu.nls onze volksvertogenwoordigers, de bcl:111,·1·11 der uijverheids- tier taudarbeiders verdedigen. dan sl:1111 de parlementaire groep der Werkliedenpartij rlikm.11, alleen. Dat toont aan de arbetders het karakter un..« maatschappij. Dat brengt kennis en ontvnnkelul.l» 1d voor nieuwe kennis in de hoorden dier arbeiders. Het wezcu van hel knpitalisme en zijn sam-u l,·I komen in liet 'parlement aan rh-n dag. Waar hlijl.: 111•1 wezen van het koloniale stetsel zoo klaar als 111 tl,, Kamer, bij de verdediging er van door de liberale» 1·11 klerikalen, en bij de kritiek door de socialisten: 111" afschuwelijk belasungstelsel, waardoor cle a1·IMtl,·1~ klasse veel meel' dan hel dubbele IJij(lraagt van w:11 il1· .rijken moeten betalen, waar komt hel nan den d:1:-. ,l.111 in de politiek, en waar wordt het op zijn krachtiu-: ··11 voor allen hoorbaar r-n zichthanr op rle knak gesLel.J d:111 in hel parlement? Het landbouwkapitaal, waar \\•11dl hel zoo in ::;~jn qeltec! beschermd e11 aangevalh-n .. t111 wanneer de burgerlijke vertegenwoordigers 011~1 1:tl lenverzekcring der lnndnrbeiders af'wijzeu en de !-,1, i;1 listen ze eischeu? Waar komt hel valsche rler ~oi1~i1,,·11 11 stige leugens zoo nloemeen nnn den dng als in dl'n ,1, "' van liber.inl en k leriknal Legen de arheiderspnruj r liet lijdt geen twijfel: de politieke en parlen11·1t1 nt l werking verbreidt. veel mn:1tscl1appelij1,e kennr- 111 politieke en parlemr ntaire takuek der Werklietl1•1q,.11 llJ doet dus vee: lot het maatschappelijk bewust mak« 1 ,1,., arbeidersklasse, vervult voor een groot en hel.in · 111 deel deze onmisbare voorwaarde tot bevrijding, 111 " l licht in de hersens der voor het grnotsle deel no:-: 11 .,:11 scha ppel ijk on bewuste nrbeirterss lasse. Zij doet dit niet alleen in de Kamer, die haar :.;r, •. 1· 111 tribune is, maar tegelijk in hare honderden verg:1d • 111 -'J- l(en door het gansche land, in hare brochuren en bladen. Nu, wat het tweede punt betreft : de organisatie. Is de organisatie vnn het proletariaat als klasse noodig? En waarom? Of kan de arbeidersklasse, in per-sonen o[ kleine ~reepjes verdeeld, het kapitalisme wel ten val brengen? Hierbij, op deze vraag m:ig natuurlijk niet een nlgemeene beschouwing, of de lieîhehberij, or cln smaak van een persoon antwoord geven. Hier is de vraaa van dl-l praktijk alleen aan <ie orde. Het gaat hier namelijk om den strijd zelf tegen het kapitaal, dit wil zeggen. om de noocsie praktijk, het doel waaraan alle middelen onderzescnikt moeten zijn. Immers. wij onderstellen in dit geheele geschrift, dat rle arbeiders. voor wie deze vragen gelden, overtuigd zijn dat er gestreden worden 'moet. Waarom dus is de orgnnisatre van het proletariaat als klasse <1oo<iig, van het acheele proletariaat, en waarom is niet voldoende de organisatie van enkele personen or groepen? Het antwoord der Werkliedenpartij daarop is: omdat de p:ilroonsklasse zeorganiscerd tegenover ons staat, daarom is de organisatie van de arbeidrrsklasse 1100dig. De patroonsklasse staat namelijk georganiseerd tegen¬over de arbeiders. De tijd is voorbij dat een klein groepje arbeiders, op een werkpla.us vereenizd. den strijrl kon opnemen tegen zijn patroon. Vroeaer lrnd het personeel van een werk¬plaats allren eigen patroon tegenover zich. Die tijd is voorbij en - komt. nooit terug. De patroons van één vak, in één stad. in één land, hebben zich georgantseerd, en de arbeider komt in zijn sn-iid te staan L<~genovr1· den parroonshond Met ontslagbrierjes. zwarte lijsten, onder¬lingen steun bij staking, gemeenschappelijke uitsluiting toonen dP patroons dal zi.i hun tijd brgrijpen. M:1:ir niet alreen de patroonsbond in één vak bedreigt den arbeid-r in zijn slrij'1 voor heter leven en vrijheid, ook de patroons van verschillende vakken orgauisecrcn ,,, ,.,

,,, i ·~ '1 1 ,, 1 1 I' ,: 'I i I J; i/. 1 ·: IÎ ~· ,, 1 1'· Il 1 ,I 11 11 1 1 1! j ' { 1 1 l 1 ! 11; :il' - - lu - zich Le samen. Eo ook inlernntionaal zijl! de µal1'1HHÎ~ vereemgd. M:i:ir de r:1troo11sl>oncl is nog· maar de zwalisLc ,11·;.::1 nisaus van het pr,1.1·011:i:11. Het k;1rLel, ltcL sy11dik:1;1t, de trusts, tlri11gell nijv,·rl11·1d Cll vervoer l1iJ1t1t'IJ. rn pl:1.JIS v:111 dp ll1t•dPdig-_i11g- l,11111t rlr nationale nf i11L1·rrwrio11:ili: :1llt!e11l1:111d1•I. (*) ll1· arhrirlcr komt te staan LE'genovcr eP11 k:1pil:ilislis,·l11· org:inis<1tie die liet gel1relc hed1·,i1·. or l1e1 grootsl1· rl,·,·I Pr van, i11 handen ilt0i>ft, die een 0vrir111:1cllt ltl'l'rl "Il de mark!, en de Iooneu, liet Olll~lng r:111, en tic I l',1:1;: uaar :irlleidt'l'S voor een ,·epi gruoler deel bellt:1•1 ,1·111 dan de patroo.: der vrije medl'cliging- vrtH'~1·r. [)p p:itroo11si>o11tl e11 lit•t S~ï;(lik:t:1l or ,!1; trust zi,111 rl,· Pkonumi~t:11c or;..:a11is:1lie dt'r p;1tr,io11s. wa:1rtegP111,1,·1· tie arbeiders ltun vakhond 111oclc11 stellen. willen zi.1111,·1 g-el1er·I Lol sl:ln'n worden En n:1:irn1:1te de krnclrt d,·1 patroons da:11· stijgt. naar die mate zal de kraclu 1111·1· moeten slijgrn. Maal', hoc vrceselijk sterk re ds dik wijl~ de mactu d,·1· .p:1troonsbondc·n en syndik:111·11 is. zij is nui ni1•t l1111 sterk nis die der· Iaatsu- k:1piL:1listisr.l11\ oq.;·n11is;1li1· il,,. wij moetc·n noemen. Als h;1lste r-n sterkst> bi:d,w!, 11 1 1, wij den Statu; den kn11'itaii~llscltm Suu«, die nu r1 ,·d:. eeuwen oudo org:rnis;ilie tin ll1•1.iltcnrle klas::;cn. 11:1.,,. 1 is de g·chccle macht der IJ11rg·1.,.s van :tilt~ soort I l'r , nigcl. 0:iar villdrn i'·n llijrer:1:1rs, 1\11 grondlH·zill.er:--. ,·11 koopli1•,!en, t•n recrrers, i•11 spoo1·1vcglH•s111rc11. 1\11 h.u. kiers, èn koloniale k,1f'il:1lisr,•11. i-11 reri11111i,•1 s, t'111 1111,i de1,st:llld, èn grootere p:1cltt.r>1·s hun ge1111·c1 scli:1ppPl1,I,,·. in den loop ciPI' eeuweu :tls van zt·ll· en 11:1l,111, 1,,1, geworden organisatie. l:Jel. l1•ç;,•r. .re lwlasli!lgen. lwl j:fef'c'r.lil. en dr poliue, rl(! Wf'Lt1•11 zijn L'I' dUOI' Cll \11111· ltrn. lle gc•,,•Ple ~1::r:11 is !ang7.:1111c·r li:11!rl t1001· h,•11 z1·fl,. voor hr-n zr lvr- ing-ericht. IJl' arlrciderskl:.isse is oir., il"' VPrw}1;irlnosd. of dr weu-n zi II rr·cltts11·e..:ks teç;e11 lr:1:., (') Men leze ovor rlo 11i1l1midin~ dor kanPllon 0111rus1,; h,•1 h ,·I vaa \Vib~ur. T1·u,1s c n Kartel~. rr ,·,·rk1·i.i!.'f'l1 iu ··lîn snri:dt , , , , Boelchandel », l l111o/!(l'"'l'I, 20. r.ron, - 11 - gemaakt, of men hepfl d1· weti,t,•vi11g zóó ingericht, dal wat rle ::irbrirlers in nnarn ontvingen, inrJerrla::rcl ten voor¬dPele ,l1•r 1Jpzi1t01·f: strekte. Evenals tegenover het trnill'ni:111d, zoo lw,,fl. de beziLlt:nde klasse trgenover de urberrlcrs i11 liet t'1g-cn land d1•11 Slaat tol de hoofdvesting ge111:1:1l,L, v;111 wuurur; 7.ij aanvallen doet or waarbinnen zij zich legen 3a11r:1ile11 vernedigt. E11 - 11u tic :1rheidcrkl;1sse meer en meer opkomt en aan rle11 xtant Pisclten g3:1t st,·lle11 om pensioen, hulp tezen zi, l,tr•. kurteron arbeidsdag , lieter onderwijs, rf'cl1Lv;i:irdig-c1· 1.Jcl:1sling enz .• 1•117.. - nu tic a1·1Joiders¬klasse op ekonoinisr-t: e11 po'tiliek gelJiecl ~aat strtjdeu, nu sten ziclt de burgerij, d1{ l1ezilters vnn alle soort, zich voornarnelijk cl;1;11' Ie weer. Oe stn;1t!-111:1<:!1il'll, dl; 1'11g-eering, ,IP wetgeving, ut! St:1:11, is du sterkste, meest u ilgel.J1·e1de tegeüj k volle¬ui~slt· Pil 0111r;Jttentlsll' orgnnis.uie d1•1· Lczutende klasse. ll1~ :1r1Jcidt>,. komt in ziju stc11tl om bcvrijcli11~· dus vooral Lege11ove1· die urguuisauc te staan. üm.lnl dus de :irheicJ;~rs te strijden nebben, niet tegen persoucu, niet l.eg,·11 grocpc» v:111 kapitalisten, maar Legenuve1· dl' wi·lg,fül'h:111isr.err!e kapitalisLcnklasse, cl:1;u·p1n .noetcn t10 ,n·bf'irle1 s 7.icli als ktass» orgaui-seereu. ~11 rl:iaro,11 1110\.ll nl' dus ,~l'll poiitietu: pa.rtij der nrbcidr-rs l)CSL:1:111. Want waar de vakbond st:1:11 lf'gc11- over tien pntrconsbond, daal' k:in l.egenorn1· den Staal alleen <J,, pf)l!tieke a1·1Jeidsp:1rt1j ~ta:111. \Y:,t clner. n11 r1,, \Vr.rldinrlr,,parti.i 0111 aan die11 oisch tc0 voldoen'! Alles, w:111L d1• 1V,·rkli1·dcnp:i1-trj is juist de eenige organisaue, die hot g!'il,·cl,, prnlt~l:1ria:1t tot l:én geheel wil brengun. E·, zij is juist die orguuisntic, die, om dil doel te heruikt-u, cl811 c1-rnigc11 m·g neen in~eslagcn. liet politlekc terrein is iuuners IJl't é~é11i~e terrein waarop. de poriticke organis:1Li,1 is rl1' Gt11ig-e waarmede de arbeiders d::rsse als qchee; optreden kan. Want de v:1kb2we!!i11~ kun niet :1111' nrhciders opnemen. He! is ee11 droo11tl1ct::ld dil t1· v1!1ï1Wc111!n. De aard van tien

-1'?"- arbeid belet hut. ln E11gdaml, waur de vald.Jewegi11i:. verreweg llel sterkst is v.in alle landen. Cil liet l:111:.!:--1 beslaat, is altijd no~ maar een zeel' klem gedeelte dPr arbi>iders in de vakbevvcxing 01· duurzame vakor~:111i satie van de l:1ntll)Ouwencle arbeiders bijvoorbeeld :;1·11t zoo goed als overal or onvoorkomcuike IJ1'z"·:11·e11.· l1i· ervai ing leert ons llelzPll'de over Pen menigte an.h-r.: vakken. Tol den politieken SLl'ijd cla:1r11nlè~··n, lol tl,· politieke Ol'g-:111isatiC' kun elk :1r:1eider komc«, zij vindt overal, in alle landen, ge1nr1kkelijk nnre aanliangn~ ouder elke soort v.in proleLariëi's. OP landarbetders. tl,· losse arbeiders en zoo vele andere v:1kl,t:•11,11ieL Lot vakl»: weging t,· brengen. kome u r1·eds bij duizenden t0Ll1:1:1r. Bovendien strijdt de vakbond voor vakhel:rngi>11, 1':1n niet voor alle nlgerneene belan:,:en strijden van 11,·t proletariaat. Daarom dus is <Ie politiekr' orgarisntie absoluu: noodiz. Zonder haar )!;een orga11is:itic van het gelH.wl,·, althans van liet overgroote deel v:111 li':'t proletari.ru. Zonder den st ijd 0111 de politieke macht. geen duurznu»: Vl'reeniging der millioenen proleturi-rs op een zl'll'il,· terrein. En ten slotte : hel proletariaat moel gedicipli11t·1·1 il zijn, er moet, wil liet hut knpitalisme OVPl'\\'in111·11. discipline, dat wil zcg~en, srholing or Lucht 011dPr d,· nr. sidcrs aa11wezig zijn. Waarom'? 01nd:1t het k:q,iL:1lisme ~oed ~ediscipli1111,·rt1 is. In patroonsboud, trusts, zoowel als in den St:1:1t, geschieclL alles volgens tucht, volgens de llesluite11 d,·1 meerderheid. volg1·11s de wet, volgens het best.11111· Daardoor gescureot, in den strijd teg-e11 de :irlicicl1·r:,, waar liet kapitunl ziel: zell te beschermen or de :11'111·1 dl ders aan te vallen llec·ft, alles vlug en wel~eord1·11il d Il Breekt een stnking uil. moel er een uitsluiLin~ u1t1··· sproken, de patroons z1.111 terstond klaar. Is p1· ,·,·11 politieke 1na:11rr~el tP nemcu, een nieuwe wel Le 111:1111·11 tegen de arbeiders, liet geschiedt in een pa:11· d:i;.;,·11 Gerecht en leger en politie werken bijna vis van z1·ll Daar, aan den kant van den vijand dus, uilstel,1•11d,· - rn- 1111ht. oairom behoor t. 1.1.1 uut<iilbij ons te bestaan. Ook Nij moeten snr-l en vlug w1:Lc:11 11• li,11;deie11, ook wij ïnueten de kracht van de moerderueidshcstuiten ouder 111111 erkennen. ons bestuur volgen i11 de däg-en van •irljd, ome eenheid 11ieL hrt-ken. op 011z1• 1·i~en organi¬•n1,IP vertrouwen, liaar zoo g-ru ,t P11 sturk 1n:1kP11 nls wll kunnen. En dil zouwel in de 1wliti1~k,· als i11 d1· .v11l<orga111satie. \\·1111t a;1tl1~rs winnen w1.1 den stnjd niet l1•w:11 patroonshoud. trusts 1•11 ~l:1:1l. M:1:11· men versta ons, sociulistcu, wèl. Het is niit d~ lunh· van net lt:'~er die wij willen. 111 lid le~er doet men 11l~ljtl wat 1nr•11 niet wil. Bi] ons •IOC'L men bijna altijd, i11 llll v:111 de IOOg1!\'al.e11, w.u men zelf zeer qourn« wil, 1111111 vulgt de :-.tatutrn, liet hestuur, Il·· 111c·1·1·.lnileid, umdat 11rn11 d,· org-:111is,llie lier ueeu e11 tic b1·:::luit1.:11 als MOlld erkent. l•'.11 i11 tic e11k1+ g1·vallv11, -lut men in de. 111lnth·rl1eiu is, i,psluit 1111·11 zicli 11ecr Le leg-ge11 ter , ill·~ Y1lt1 lwt gemeenscbappclijk.- lll'lang: den st1·ij,I L1·g-e11 en 1111 overwinninz up liet kupitnl. Men kome 'ons rlus niet nil'l hLJI w:i:1Lj1: : « gi.1 zijt vrh-mlen van gt'7-:1;.;- ». \\'1,1 1·rrc11 de Lucht, 11iL:1 urnilal. wl.'\ tucht or zii:11 zelve zoo i-ts pr:H'l1tigs vinden, in alle UJ1 011 r-u op :dit: plnniscn, - 1·r.11 clergelijke vRreering Y11n :1f~csproke11 begrippen vindt men niet aan onzen knri1, - wij eeren tli: tucht, rl1· z1:ll'~·ek1)ze11 turht, de nurlerwerptng :1:111 111\·erderl1eid en lwst1111r na g1•1nee11- 1111h:ippHlijk IJ~r:iad, vvij vi11tl1•11 ze st:110011 1·11 pr:1ulilig- - 11t11il:11. wij :1ndms l1e1. georganis<'enk. grdiciplineerilt• k1tpilalis111e 11it't te :ijl' kunnen. ,·n de voorloouiz r:o~· 11nus:ielttige O\'cr111;1d11. zondur tucht en org-:1nis:1tic i11 onz,• ~1·l1:del'e11 niet kunmn ovC'rwi1111e11. 0111 liet met één woord tti ze~ge11 : wij willen orznni- 1111i1· van net g,·11cel1! prnlct.uiuat , wij st:·1:vr:11 rlc discl¬fllln1: ouder liet gel11::e!e proletarunt als i leaal 11:1, juist um tl(' grooler" welvaart e11 cle b1•v1·ijrlin,:: v;\11 liet prolv¬Iurlant, juist om de 1na;1tscl1aprelijl,e revolutie. \\'ij wlllcu d11or ouderliug vertrouwe» Pil 011rlnli11~ yezny i11 um.11 ekonomische en politieke organisaties, onze 1'!rn11u- 111hw.he vnJ!teid berei kt>ll.

-H- De Werkliedenpa,·lij t,r.:11,,, .l.; IJtiinsel 111 ~µraklqk, Het~is l(hekt'rril d:111 da: wij er l:rng over b<'ilOPvr 1'1111 Ie wijden, rf:1t de leilc!1 der Wel'ldietlP.nparlij r1a:i,., dil begins1•I de vakvrree,1ig-i11g ziet t,• vormen. De IH1rg·erlij1,r rne1·r 111:i:1kL rl1· l1·rlen cl1•r· li11rg,·r 1111111 nrnulsclrappij tot eukr-l 11~e11. zij hcrt aan ierh-r 1·:111 haar leill'll den r.011q11T1:11ticstrij<I, d,•11 k:imp va11 :rll,·rr tegen allen. 'l'egcu dal IJ1)ginsf:'I, d:1L in sterke marc, il'1l,·r1111 arbeider met den pap word] in~1·:,,.,·cr1. en lloor 11111 opvoeding, rle kerk, <Ie maatschappi] en den strijd 0111 lrrt hestnan wordt versterkt. komt d,· \\'<'l'klied1•rq,·11 lll OJl. Zij 11'::JClrl dr- :rrl,e:d,·rs L'l ovel'luig-f:'11 dal zij :rll,·,·11 door onderling VPl'L1·ouw1•11, steun 011 t"li,a:ir e11 s,ili.Jr, riteit het kapit:1lisrrre overwinnen kunnen, rnu.n: d:il zelfs deze i11 1le11 str\jcl niet ovel'\vin11cr1 k111111c·11 :ris ,rj niet in k1·ac1Jlig,., rluurzam« rnl'ee,1iging1'n zich 11111·11 baren en een vasten, hechten vorm aannemen. U11r, 111 cle rigen polilieke pal'Lî.i is d,• zell'opg·elog·r!P. tucl,1 1•1111r• de \\'erklie!l"11J1;irtrj r•,•11 l1·ver1svoor1Y~1:1rde. Ook 1·11111 haar gaal de discipline 11:11uurlijk 11ie1 zoovr-r, nat ,rj ,.,,,1 verant1,~ri11g- v.111 haru: s1:1t,.1te11 zoo g·('(JOL1~1·11. di~ 111·p1·,1,11 liet 1eg-eno\'rrgesLeldr. irrvnerrle vnn wat haar IJt•:,.:111:-.111 is. ~la:11· als alg-emee11e, zuiver "!11 SIPrl, cloorgPv111·1·t111 regel geldt, ci[ll. de 111i11der'itt·icl zich heelt Le '11rd,·1· werpen aan de mcerdcrlrcid, rial lret hestuur 111:fl'ltl heen en dat de besluiten van cle kongressen 11r1)1·r1111 worden gcëer!Jiedi;,;·d door allen. De burg-el'lijke m:rnlsclrnppij ~·pefl aan ,ie rirlwrd,·r·• kin<lercr. ger11 kennis, 1,{cen org:rn,salie, en i11tlil id1111 hsuschen zin. De Wcrldie<lcnparlij geen hun k1·11111'1, den weg tot organisatie van het gdr1•ele prolt•1:111:111l door de politieke werking e11 solid:1riteit dooi' 011t1nl,1111 verl.rouwen. Wij willen ei· hier nog op wijzen dat je \Verklr,•d,·11 pnruj hier h:v1rle/t in overre11st"mming met \\':11 ,1,, grondslag der s:1menlevir1g- steeds meer gaat ei:--1"!1,·11 De arbeicl wordt in onze maatschappij meer ti11 1111·,·1 -15 - M't1meenscl1appeli_jk, or samenwerkend. Niet alleen werken in de l'abrid, reeds honclerrlrn en duizenden 1111men. maar ook alle takken van acllcirl g;rnn meer Pn meer in elkaar grijpe11, doordat de Vé1·cleeling van n1·1lei(I aldoo1· grootei en uilg-ehrei.!er wordt. Hel karakler v:J11 dc11 [lrbeid wordt dus, ook :1J'gezicn vun den kapilalislisclren vorm c/ir11,liij heeft (de loon¬tllc11s1, hel stukwerk, !rel g-ej:rag-d werken onder toe¬~loht euz.), !roe langer zoo meer gPorg,1niseert.l ,·n l(Cdiscipli neerd. 1 n een socialistische maatscnn ppij znl du uitmuntende en aan allen volrloeni11g- gerende rege¬ll11g van den arln-irt, d(~ 01,dcrli11ge organisaue en het l(omeenschappclijk vertr·ou1,·e11 in clka:1cler de grond- 1lag worden <Ier gemtrnschap. Dus ook iu dezen zin lloet cle Werklieclenp;11·Li.1 goed werk, c/at zij cliezelf'de olgenschappcn, clie cle g·, ondsl:1g cl,.•r s.imcnle"ing- nu !'l'eds eischt, en die tie socinlistis1.;lre i11 11og veel tichoonercn e1~ b-tcrcn vorm v:111 :11le11 eischen znl, 1,unkwrckl en z,, als omnisb::rrc voorwaarden voor de hevrijdi1rg tier arbeirJrrs stelt Ook lrierin is 1"ij het, die lilt de 0111,·ikkr~ling- van het k:1pilalisme 11aa1 lreL socia-lisme d;rtge, e Iiaalt wat voor den strtjd van het prole¬tnriaat noodig- is. Het soci:rlisnrr volgt dus i11 1,l,t :ilgen11Jc11 den juisten weg. In rlr praklijk is natuurlijk lrel 11itvocl'en van Pn het vaslltouclen aan deze hrgi11se/f'11 dikwijls moeilijk, 1111 ook door ons zullen vaak Iouten Legen unzP eig·en llelrrgelen worrieu g-cmn:il,t. Maar wie zou ook kunnen verwacluen dat cle wr·g- lol bevrijding clr1· :irbPirlende klasse anders d;111 moeilijk zou kunnen zijn? De grootste klnssenstrijd dir.11 <ic wr·1·elcl ooit heett 1~1·zie11, en om het hoogste doel dat dP menscllircicl zich ooit lier·fL w·slelrl, kan door het worsretouus, zoekende proleta¬rlo:it niet anders worden gesLrede11 da11 met l1crl1;1nlcle dw:rli11g en nederlaag. Gerioeg z:il her. voor i,'der den¬kend arbl'irler zijn als <Ie olg-c111,~ene richting, die hij vol~t. (lp juiste b/ijld t,, zijn. En d:r llt"!)br,n wij, tol 1111 toe, aangaande het socialisme bewezen.

10- De taktiek der arbeiders wordt voor een groot d1111I bep:-,nld door de iaktiek der kapitniisten. Als een dwerg (voorlcoplz nog een dwerg) v,·,·111 tezen r,'n reus, moer lrij ziju sh-ijrlwijz« voor ,·,·rr br.l:1ngrijk deel doan :1rt1angen v:111 rl1: kruchten on 11,11 vechten v:111 dr11 1·rus. 'v\"eln11. zij zageu : de k:l'pil:rl1H tischc klnsse disciplineer! zich steeds meer. In rl1• l:1:rbl1• lwi11tig jaren n.un de discinltne 011rlr>1' rliA kl:iss,· 111 meer en mr-rr lor Hun milirarisrue groeide 1'1111n11, hun pntroousbonden worrleu al talriiker. e11 rle 111:wl1I der kleine groep van banki-rs en ünancicrs. di,· i111 politir k naar hun wil drijven, wordt al grooier 11r1 grr,01cr. Als cle anarchisten hierop lellen, rlnn zouden zij 1:1111111 hoe valsch en verkeerd hun ongedisciplineerde L:il,rlf'l1 is. Dr geor~nnisrerde mach! van lwt kapitanl gr1wi1. 1111 d:.111ks rlen groei rter arbeidersklasse, in de laatst« r11•11 jaren nog- sneller .lan rlicJ d1'I' :1rlirirlers. Heus:wl,111111 ekonornische en politieke instellingcu richt l1rL k:1p1l:111I op in rif' orgauisaties clir wii noemden. Lrl up 11111 kapitaal, dat is w:1L mr n den :1rh('idf'l'S moet torn11ï11·r11 11:i liet onderzoek nnar <lr noorlzakeluk« t:1kti1•k. 11111 doel hel socinlism», clal het voor· de arbeiders Lo1·g-:111l11• 1"1,r reuzenwapen. oen St:1:11, de p11liliekc lie\,·egï11". 11111 gehl'llil,rn. 11i1•t uil lio>t'dr voor dien Sta~t. m:1;11· 11111t111I Lf'gen (lp k.rpitalisusche reuzenwapens een l'eu7.C11\\:q"'ll noorlig is. Hoe 111en ook over dri rnaatschnpuelijke rr•,·.,1111111 moze rlenkr-n. of rnen 7rlool't :i:111 gew,,ld. :ilg,•111,·,•1111 werkstnkiug, langwme overgave der knpitalistr-n, ,.r 111rl ook. orgnnisatie der massa is nooriig. nr li11111ii'1il rluizrndl'n samen hrPng-1•11, orgnniseerr-n, srh0l,·1; il111•I allr-en :rlgernern dP politieke heweging. l·:r i>- :·,·,111 ander alqenieea nuddel. ne vakbeweging hPl'1·il,r ,,,111 kleine minderheid, rle politiek allen.

• *

Wij zullen nu zien wat de anarchisten doen -17- V11rmeerclering der maatschappetljke kennis eter arbei¬··t1111·s, voor huu organisau., e11 d1: tucht i11 l1u1J1w ~olede1·e11. n11d,·r c1f! auarchisten zullen wij, voor zoover wij 11iPL 1111 1•n ct:111 1•r11 afzouderlijke soort van llf'n bespreken, "lle11 verstaan. die de politieke e11 de p;1rlr.n1e11lairl' l111wegi11g verwerpen. liet is <IL-'n lez,·r natuurlijk hck1111d 1lut er z1•01· vele -oorien v:111 nnnrchisten, lihertaire 1ncialisl1·n, revolulinnuin- ko111111unisLP.n, Pr1z., enz., h1•:-;1aan, maar waar hel hir-r om de lège11slelli11g- tegen hut socialisme hooldz.rkehj« g-:1aL, is N voor ons do<>I votdcen.te. heu, waar liet niet volstrr-l.t ,11Hlèl'S ilüodig li, met éen u.mrn te bestempelen. Wiit 11u rlorn de anarclusten voor cle verspreiding· dol' maatschappelijke kennis, de kennis omtrent rle m:1otsclrn ppij t Ze verkondigen allen tl:il pr· vrijhe'icl moet zin, ekono¬mlschc vrijhqir] voor den nrheid.-r, maar zij voegen .,. niet bij waarvan die vrijheid afhangt. Viijheid is liet begin e11 het einde van de leerstelsels Yrln hr-n .ulen, haat legen gezag- en liefrle voor dr vrijheid zij11 d,· voornaamste eigeuscuappen die zij a,111- lll'(:lll1ktn, maar wal dit! vrijheid is, welke hanr grenzen 11.111, waardoor zij wordt l>Ppaald, vindt men hij hen nergens. En loeit z:rl elk die e,'11 ooaenblik nadenkt, weten, l11L vrijheid alleen niets anders is cl:111 een :1l'getrokke11 lt'grip, een woord met een hoordlcuor, tint er honder- 1011 soorten van vrijheid kunnen bestaan, en dat men ,. zich, zonder nadere omschrijving , hij kan denken ut men wil. Ee11 onhr-pa.rtde, een niet ,1t'gcleeken<lc, atgetrokken rijlreHI wordt door de anarchisten aan de arbeiders ourgrhoutlP.11. Zij zeg-gen 01,s niet waarvan, in elke uuntschappi], de mnatscbuppclijke vr ijheir] afhangt. Wij moeten zeker, evenals bij alle partijen, de ulverheid der bedoelingen en de overtuiging· van l1rt

Il ., ,, 111:1:1r toer, neze onbepaald :1f~etrokk,}11lwid: Vrijlteirl. ol11I il is de h:1cil dip liet verstnurl in <Je l1oot'<l,·11 der arllt>id,·1'M opvreet, \\'ani w:iL hebben de urbcirlPrs in rte ,•,·,sl,1 plaats noodiz IP ,,·r.u·n, wat is liet eerste gronrll:1·gnp cl:it '1r-lrlerl1eid ,·ersprr,idt over liet wezer: der 111:1:11 sch.ippij? Oit. l>at in elke m:,atsclinppij, elke kluss«, ··111 JIP.rsoon een b,•vaalde, een ueperkte vrijheid hrett , c•11 rl111 .Jir vri1l10irl in rlr. eersu: plaats bcp:ialrl wordt (lri.,,· ,111 macht, dte «e qelieete man/scftappij OVP.l' de natuur Ji,·,·n cn•. "leil .. ~werrlerlo~1: de _pl:1ats, rlie de klasse 1,1' rl11 -·· .••.•.•• o I' •rt11 "" 111..11;:..;r·111,ll'\t: t.:11 tlll- ; r, - .••••• .,., ..., • .,.,..,.._.. UUlll 1111 l nrch isti se! ,c'i, '"'"" lsel s o," 1 ersch ,,; ,1 J. g-escliieclkunclige ontwikkelin'g van de arbeirlel'skl:1:--s1•, Elk ar·hpirff·r kan gr1·()elen dat rliP socia_lislisc11e leer als loonarbeiders, in het maatschappelijk voo,tbrcn;:·11,J.i Juist is. \\'ant. één lilik .in r!P. ~vr·1~!'.~~;1a1s .. '.n '!P.. lal)r10;k. proces). nn l1PI 'JPr-u/\o.-.","' ... J'a," '" .1,... •........ - nat dUS in. elke ïruuitsclm.nnt; nol·;., .t ; 1~-1··"·-··· --- -- 1 - 18 .:_ nnarchisme in het alg,·1nee11 i.:r:,i.!1111en en W,Jardeer,'11 •), Ma:1r toch deze onbepaald :1f~etrokk,}11lwid: Vrijlteirl. ol11I is de bacil dip liet verstnurl in <Je l1oot'<l,·n der arlH•id,·r'M opvreet. \\'ani w:iL hebben de urbcirlPrs in rte ,•,·,s111 plaats noodiz IP wr.li·n, wat is lret eerste gronrll:1·grrp cl:it '1r-lrlerl1eid ,·ersprr,idt over liet wezer: der 111:1:11 sch:ippij? Oil. l>at in elke m:,atscl1:1prij, elke kluss«, 1·111 J1P.rsoo11 een b,•vaalde, een ueperkte vrijheid hrett , c•,, rl111 .Jir vri1l10id in rlr. eersu: plaats bcp:ialrl wordt dr1111· ,111 macht, dte «e qelieete man/sc!tappij over cle naL11u1· Ji,·,·n en teil twerrle door de plaats, die de klasse ,,r rl11 persoon in lrct voortb,·cng-inp;srroccs der rn~wiscl,:,ppq inneemt. (Dat dus, 0111 een voorbeeld Ie noemen. d11 vrijhcicl van den loonarl.Jeider v:111 tegen\\'oordig 1,·11 eerste hepaatd wordt door de macht onzer lteclenrl:1:1~ claagsche manlsclt:1ppij over· tie natuur, door lrPI r,·11 dus dat stoom en electriciteit voor een deel het ld,·111 :.ieclrijf hebben -overwonnen, en ten tweede dour ,111 g-escliieclkunclige ontwikkeling van de arbeirlerskl:1:--s1•, als loonarbeiders, in het maatschappelijk voo1tbrcn;:·111J.i proces). nat dus in. elke mrrn/sclta11pi:i. 111k in de toekomsli,1r d,, w,•rkel'ijke, de praktische vrijheid (en hierom en«! !,,,/ natuurt11k, niet om de a/i;etrokkene) eene bepaa.ä«, ,·,·,,,, beperkte is. Hoever clie \\'erkelijke, die p1·;1klisrl111 vrijlteicl gaat, hoe zij is te vermeerderen - binnon welke grenzen, en dal dil 011k ioeer hoo/dzakel1Jk 1'1111 de 011twikkelin9 der voortbrengingskrachtm alluuuu, d:11 uit te leggen, rlat is ilelder'IH~i,J Pn inzicht v,·rspre11L·1, 111 de noorden der arbeiders. Dit dilet de Werldi,•dP11p:1r1,1 ~l::in1· dat hegirrsel: de vrijheid in de eerste pla«t» :1.111 te tooncn, als :11'11:ink,,lijk niet 11llec11 van de per·s1111,·11, de arbeiders, maar ooi, va» cl,· dingen, van den 111h,·11I, cl:1t vindt men niet of slechts terloops, nooit :lis ""

• ) 111 doi<: l11'11\.·lt111·e w,,1·rlt nier ingega:.111 t)() de ,~ko!'rl\11111111 ,, 11 1·a11 a11an·lii,,,.1, 011 soc:i:di$1e11 als pcr,onP11. Beide lc•,•1,-1,·I , !, 11·u1·de11 i11 hun algcmcc11c titl'ekki11g· gono111cn. ulleeu d,,,,1· .f, '" doen krUgt men een zuiver, door geen klci11ighedf'11 11·, ... J •• ·J gemaakt inzicht.

L - 19 - 1nofrlzaak, bij de anarchisten, nocl: llij Mnck:iy, noch hij Gr:-1ve. noch bij Bakoenine, noch bij Kropotkine, nnch bi,1 Nieuwenhuis, noch hij Tolstoi or v,111 Eerlen"). nat komt hir-r vandaan: :tl <J,,zr: scluijvers zijn, i11 den ,rond, h11rgel'lijke inrliviclualist1'11, die m1:P11r.n dat <le v111jlleid ;,ll1:111g1. vooral v;111 rle personen, die wezens, 11fzo11dPr/1Jk g·,Jno11wn r,r Le s.11ne11, van hun '"il - e11 niet in de rcrste plaats van de verliouding van d,: monschen gpzarrn~nlijk Lol. de natuur, rlnt wil zeg~en vun cle11 :1rh('iCI. MPt zi.111 rl,~ socinlislon rlil! aan de :1rl)cid1·rs verken¬digen: Of'gij vrij wil worden 11:rng'L v:111 u nf', van uw eigen strijd. .\/:-ia1· in uocuer ~ij vri] wit worden hflnç:-t lllCL :illern vnn u, maar ook v:,11 cli>n stand vnn den nr-brid :11'. Oir is e,·n rl1'r hoof'dzakeu v:111 rle socialistische leer. waardoor ,:ij ziel: schnrp van :1llr hurgPrlijke en an¬urchisüsc!«:' 1t,':!rsL,'lsels 011rlerschL•idt. Elk ar·hpirff·r kan gr1·()elen dat rliP socialistische leer Juist is. \\'ant. één hlik in rl1:1 wr-rkplnats, in rlP. Iabriak , or het vervoerwezen. in tlP11 l:inrlliouw, lrpJ'I. 111•111, dat wel ·~e11 eroot, om liet plat te zeggen. liet beroerde ge- 1leelle van zijn arbeid, het ellt1ndige er van, lir•n wordt opgelegd, doordat zijn loonarbeld, z1•11 werken voor de winst van den knpitaüst is - mn.ir rlat cl,: beperking¬van zijn vrijheid óók hier vnnda:111 komt dat pr in rle maa1.scllapr1i moet worden p;nwerkl, en hiervan :1f11:ing-t mrt wr-lkr: wrrktui';ell er gew-rk; wordt. En •1:1t ln.uste ldi.ift. in Plke ma::ilsc11appij. Ook in de 11nci:-1l;sfi~cill' snrnenlnvirrg- zal g-e~1t·beid worrlen, en de ma.u v:111 rlc opoffering van onzen eizr-n willekeur Pil v,·i,ihcid nan hf't aige,nren bel.111g d('r g'f'lie,~lr s:1111,·11- leving· z:11 in die sorinlislisc.hr s:i111t1nl1iving· :ifhn11~"n 1 •) l1111 l.P!!I, n111 <;t;IJ ,·1111d1f'l•Jd tlÎI dt• 111:1~:,;::1 IP 11,,1•1111•11. l\l'o1pnl·

ir':,~:.:~'.;'~ i ::.,', :;r', ,1 \ ,7i',:1i'11~1i'.1.::::, ,,;·,· . ;~ : '.~i11,::~;',',',':i~.'.1.~~.~:.,{'i~ 111'.'i1'i:~'.

JY1iBl11k, .... ii,i. - 1 lij \'f'l'!.'.Ct•I de l,l1·i11i1"d11·id. d:rr l1C'I ,.,. •. ,·11,1:1111,I(! elemem .. ,11n1· l,c1 ;-.f•t1alrsn1t\ deg-ror,t11i,ivel'JH ..• iil. rt••t:" 111et gcnncg¬saam aanwezig was ! ! . E11 zoo doen zi.i alten.

- 21 - dat men ook al~eheele vrijheid voor zijn eigen meeuinc verlangt. vandaar cle Pinclelooze ruzie tusschen de « vrijen » en h1111ne splitsing in eene rij van s)orten. Hun v1·ijhHiclslte!);rip wordt. door z•:ne onklaarhPid, een hrun van verwarring, oneeni~heid, misverstand, maai· bovendien voor lener persoon een af~roncl van wlf¬bespiegPlin~. van overpeinzing-, van incliviclunlisme, rlie ten slotte van elke dand en vooral van elke gezamenlijk georganisPrrclt1 daad kan .il'voerPn. W11 zullen str:1ks. wnuncer wij rle daden der anar- chisleu r-n hu II soort en hesp reken, gelegenheid hebben deze vcrwarrin~. noodzakelijk ~evolg van hun aanbid¬ding rler oppPrste vrijheid, uil de feiten te bewijzen. \\ïj l1Pl11Jen uie r zoolnng als de grenzen v:111 dit werk.1e maar gecloogen, bij stil p;cstnan, om aan de ::irhe.iclers te toonen waar een van rlc hoordoorzakrn v.111 het anar¬chis1nr\ scuuilt. Wij wijzen er n11 ten sto.te nog slechts op, d:1t rlt'ZC a11nrcltistischl' leer in cle verkondiging van een a[gelrokkPn, in plaats van een uit de ervaring Le ken neu, ,,1s1 !Jegri p, sprekend gelijkt op clen christelijken godsdienst. Ook clPze ueelt sinds eeuwen als hel hoogste menscll1dijke heil Pen ;i[getrokken hrgrip verkondigd: namelijk de onbP.pPrkte lieule lot den naaste. Ook het cltrislnnclo111 wees nooit nan, waardoor deze u liefde» in de prak lijk worüt ueç;re11~d I Oe bijval van het afgetrok¬ken cltriste11rlo111, dal na 19 eeuwen z1j11 annha11gers ziet plu11rlercn, n1oorrlP11, roeven en onclerrlrukken op nog veel grooter ~cl1aal d:in i11 zijn eerste eeuwen - clie bijval is nus ooi, ev~n (.ll'OOt nls van liet anarchis1ne, dat zijn cianlt:rng1•rs juist door en 111et behulp van zijn afge¬trokken vrqheidshegrip in de woedenste ruzie met elkander· en in een ~root ;.1antal soorten gesplitst ziet, e11 rlc "·rzPnli.ike vrijlir.itl niet nader brengt. n.mr de :111:i1·cl1istiscl1e laktirk cie. eenige :ilgemeene, tl,· politit'ke w1•rking v:111 h1:t 111·olel:1riaat wei:;ert, ze lwol!slen~ beperkt tot protest van huiten, maar aan den nrueirler predikt er in f!een Çjiwal zelfs aan mee te doen, vervalle11 voor haar die voordeeleu, die wij hebben van cle male waarin (Ie natuurkrachten in die11sl 1.1111 gesteld van den mensen. Zijn de rnachieuen zer-r ~1,·1·~1 rlan zal dr. nersoontuke vrijheid grooler. zijn ztJ 1111y zwakker. dan zal zij klci11er zijn, ma.rr ailijr/, l1,111gl 1111111 vrijheid nieL alleen 1'~111 onze 111:1:11scllappelijkp·1·1·1111111 di11g ondPrling, 111:1ar ook v.m onze \\'t'rkluige11 ;11'. O;il. is kl.1:ir, d:1t is duidelijk, dal is waar. Dil 1111~1 scherp <Ic g-1·r11zc11 v:111 tie prrsouulijke rrijl11•irl :1:111. 1·;11 rlit verkondig: de socialisüscl«: li>er, 111:i:1r tic :111:11 ,·l,1~ tische 11't'('I licl niet of loopl "I' vluchtig 01•n li, ,·11 n:1:11· ~cl1uil1. e,·11 d<'r hoofdwortels v:111 de a11~11·c:l11:-11~1'1111 011k unde. E1, ltoe sterker die wortc] is, des Ir. 1111111!111 kennis verbreidt l1cl auarchisme. Wat rloen de anarchisten op dil stuk 1 Zij ve1·s1ir1·1rl1111 een oubepanld vrijileidslJcgrip, zij hnppeu naai· ,·,·1111 lucltlspirg1•li11g. Dnar xij dt•n l!l'OOlen, den :ilge1111·,·111·111 dei I poli licken si rijd al Ier :1rh1·idrrs niet zei r pr;tl, 11·,1•li willeu vor-ren, .laar zij dcu suijrl slechts vrJ1·n·11 1tlt personen or als klciue g·rorpe11, of als vakv,!l'l~c11i;;·111;:,·11 ::ill,•r!n, ziju zi.i ook 11ieL in de geleg,,111icid als klass,·. ,,/~ r;eheel Ie voelen, dal clc gre11z,•11 cl,·1· vrijlt,,id 111,·1 ,11• f"l11l1,,, ikk,·ling- van lt,·I 1naatscliappclijk voorll11·c11;;1111:N proces door clt· :ilge11Jf'1:ne pfdi icke werki11g v:111 11111 prolcl:11 ia:1L tus klasse kuuncn worrtcu v-rzct e11v1·111 qtl, Ht::L socialisuu: voelt cltt v:111 zt:11' don d:.il liet f!1·11 ,·,·11ik rnoge1i.ik· 11 tüuemeenen strijr) v:111 het prolct.n-iaat 1·111·111 tlou1·il,1l het den strijd 11iPI als persoon, niet :tls kl,·11111 grO!ip. niet i11 de v:,11 zel] :tltijd l111p, rklc v:1k1,·1,·,·11J gi11:,;- alleen v,,erl. IJ1•7u lt1·/derlicitl, .rczc keruus l,111111Pll tie :111:1rcl1isle11.dus 11ic1 l1re11ge11. Hunne vr1jllrirl d1,· 111 prcr ken, is onbepaald, grenzeloos. ltdr r' k:111 ,·1 111 denken wat hij wil, al 11:1;1r zij11 ;1:,r<I, zijn 011t1,·ii,.,, 11111,11 zijn l1egripsvr1·111ogc11. On1tla1 i1•dl·r,:; karakter. 11,·;·111,, vermogen ,•11 011Lwikkeli111-; :ieders ziju, 11c1ila i,·tl,·1 ,l.111 over vri.1!1eid dus cenigszius :11,d,·rs tl:111 een ;11 tl1·1 l•.111 lu.udt zijne opv:illi11g- 1 bij gf'hrt'k aan de kt1111is 1 .111 ,111 \\crkt:lijke µrf'11zr·11) voor clc 1\arr. llf!L vc1·,\:11 d,· l11 ·, 111 van vrijlwid eu, de nlinde vriJltciclslidJe 1Jre11g1·11 111,•11,

- ;!,2 - Ij l)nl loert men l1:vt~11" door dien strijd. Men leert zijne ltlÇ1~11sl,111ilcrs e11 dus ook zi:.\ll zel:' kennen. Welnu, de uuarchisteu verwerpen Juist dieu gr..iot1i11 nlgerneenen si.rijd tegeu fal,rieks--, spoonn~g--, stoornboot-, grond-, l1:.111k-, kolonie- en l1a11delsk:1111L:rnl1 op die plaats waar hel ziclr niet :1i'zu11dcrli.ik, maar Le samen hcel'l ~eorga¬niscerd. Or, nls zij den strijd niet verwerpen. nemen zij er voor Cè11 liende p:1rl a:111 .lcel, onder nnnuourlend gesc!1eld op polil:ekr. ucwc~ing ! Vcrw:iclil men tl:'1i1r, dal de anarchisu-n ccne groorc K011nis om/reut de vij,111- tle« <lt:r ar!J1·i.clersklasse zouden verspreidcu ? Zij snijden voor hel iuteruationnlc prolötariuat de bron v:111 <i<: kennis die liet allermeest noodig is. al'! Zij besu-ijdcu met hunne alleen ekc,nomisclie werking alleen of vooral lt1!L uijverheids- en net vervoerkapitaal. de rest, als het bankiers- en kotoniaul kapitaal (groolendC'els oubereik¬baar voor v~1kl.Jewr~i11g), ~a:Jl vrij uit: tie kennis dat en hoe ~118 .kupitaal één geheet uitmaakt, wordt door hen óf niet, ól' i11 l1eL beste geval uiterst weinig bevorderd. En juist van die kennis suran tie ~--,;irilisliscl1e b aden vol, orndnt tie gel1ede werking ile:: sociatistische poli¬tieke pai-11j niet tegen één or enkele ouderdeelen v:.111 hel kapitaal, 1na:11· Leg-en alle dceleu, tegen llet r;ezarnen¬lijk k:1pil:wl ziel: richt. Ue arbeider, tlit: uit Ji•r::sL, moge iocu ook niet ver¬geten dut lleL geheelc socialistische pogen ga~1L l"L de bewusl1naliin~ tier yeh1el<! :.irlleiclel'sklasse. \\at ilelpl iiL'l de gel11:ele 1,l;isse, uls enkele personen or enkele groepL'll ucu-r l1eilbe11 leeruu deuken '! lle ovcrgrootc massa is onbewust en leert in liet arn1z:1lige µ;elool, dal knpitaul e11 arhál 't"ec bevriende macluen ku111ie11 zijn. Ticnduizenut'11, i«. ltonclenlduize11clen nog, meeucn, d:1l. de strijd g •. 1:1L tusschen gelour en 0nge100L Konom, dt\ duisternis i11 de hoorden is overgroot. De waarucid, het licut, komt vooral i11 de politiek aan Lien dug, w,111t wie zal kunnen 011Lke111w11 dat dai11· het totale kapitaal Leg-en¬over deu totalen arbeid komt te staan; wie twijfelt oog <.lat, waar het tien arbeid betreft, liberale en klerikale ~ezien rial voor liet verstand uil deze werking v1111rr vloeien. Er l1i su.u naluurlijk u1ider~<:l1t'icl t11ss,·111'11 politiakr- en r:irlrmr·ntr1iru werking, en wij wc:t1•11 ;,,•1·1 oed dal de nnarchistcn beweren de eerste wel en :rll,·,·11 ~ie twce~le niet Le willen. Ook sclirijveu hun t>r~·.111, 11 wel eens wat over politiek en neemt een :in:1rclti~11~,·ill' organis;11ir; wel eens deel a311 <·e11 IJ1'wcgi11g- vnn 111111 ·1,. legen or voor ern wet , àlanr alle eigen ileweg-in!-\ . .0111· «zelluot-n ,, i11 Kamer or gemeenteraad wordt zoo, ·1 1 ges111:1atl, r-r \\"Ot'<lt. zoozeer gcsel1ulde11 op rle po lil i1•k. d:11 de :1rb~·i1i1,rs van Z"lf alle helai:gstnlling i11 du pul111f'i,,· vraaastukkeu verliezen, t'll cl1' polil.i1·kr uilt.'e11zelLi11~1·11. in de 1wi11ige gevallen dat. zij ui1voe1·ig· en gi-011rlig ;.:,· ~-eve11 worden, bitter weing indt 11k maken. In <111 politiek, zagen wij, komen v1'rseltillu1,tlr· d1•, 11·11 tier burgerij met rlk;1:ir in IJOlsing-. IJuor n:1uwlr.l11·11d best11dr,:1 en tier poliuck leeren wij tie rol v:111 it('I. i,:111- ki,~r,;kapil;1al, liet gronclkapit:1::1/, liet kolö1:ia:tl k~1pil:1:tl 11ilsL•.'ke11rl kennr-n en begrijpC'n, in hi11111•11· cu buueulun l. lluM studie der polilil'k heg·rijpcn wij dt•n aard v:111 111'1 kuprtulism«. Jn de werlq1l:1:11s lt>1·rPn wij muar 1·1 11 llcul ounoozel k lt-in stukje van het k,1pit:1lisn1r kenr»-n, 011z~ v:11< l>onrl bestrudt ook slcclus cr-n ~rder·ll<· Ya11 111·1 k,1r1t.1ii~n1e. En rto reclcrntie onzer vakb1111il1·11 lrn111L 11111. n it'l vertier dan rot de best l'ijdi r,~ v:111 .lal si u lij·· li:1pit;1·ol. !lat in <:P11ig-e soorten van f:1hri"kcn e11 wel'i,pl;1;11s1·n 1·11 vr·rvoe1·ontl,·r11emi11gi'n is lit>l1'gd. liet bank- c·11 kolonin..' kapituul dat gr-outr11dcel.~ ln11tr11J;.11l(ls, uverz.:c 1·11 111 l11ncle11 lwf1,g-rl is waar vald1ewcg-i11g Lota;tl 0111110g-,·1t.11, is - tl:.il ovrrarooto rleet v1111 l1c! k,1pil:tlis111"', k1111111·11 w11 met onzr- l"ec!,,e!llie van vakboun-n, 111ut 011lt' :ill ·1·11 r•ko1101111sr·Lt· hewegi11g- nit'L lw1•et..:hte11. Or.k luI ,!r1J11•l J,;.1piL:1al. , r11 reusachtig 1'?'lkr'1li· \;1n he: lc1pilalis111 ·. is, clna1 llt'I l:111tlb011we1HI profPL:1r-i;1:11. zir·l1, vr.111rhol'1~ :1IL11a11s, 11ug- niet i11 111111-t: \·al,IH:wegini'. lire11g·,·11 la 1. alleen 1111·L poliLit'ke ur~·;inis:-1li1· 11: IH!i,:llt1pcn. 1\lk: ;:;1 111 ten van bpitaal zijn v1·rbo11tlt•11 i11 de11 Sla:1t. r:11 ,!11· daar allPr;11 ~.1.111 :1lle soorten \';111 k,q1ilali,,:e11 d1,ur .1 · ar!Jeidcrsklasst· en haar argcr:1:irrligden te lmstrrjd1.•11

-~ -- kapitalisten, in de l,oofclzaken, aan ééne lijn trek kr-u ·, Bi.1 de urbeüliswetten, dal wil 7.e~n;e11 : in he! Part, ment, tiaar komt de l!iw11omiscl1e strijd plotseling met vol/,·. fell1eicl aan het lictu. üuur komen telkens en Lelk,·11s weer de burgerlijke ar:;evc1;1rcligden tegenover de arln-r¬<.lersafgevaardigllen te staan. Die politieke parlement}lire strijd moet dus wel, h1·¬halve tie andere voordeelen die wij reeds genoeu«t hebben, ook dit voorcleel brengen, dat hij voor cle cl11i zenden 0111le,, uste arbeiders den g-rnoten ekonomisrjn-i, strijd tusschen arbeid en kapitaa: hel verlicht. lJe politieke parlementaire werking brengt aan d,· massa. die nog- onbewust is, het eerste licht, de eerste kennis 'Van tien yrooten, den alçemeenea klas:;e.ç/riJd. En daarna - als de arbeider zich doorworsteu lut scherper begrijpen, beter, van naderbij toezien, - :11:,; hij, <Iocr zeil' rnee te doen in liet politieke leven, ga:1L voelen dat hij zijn deel kan bi.1brengen in den groot,·11 politieken klassestrijd door zijne stem, zijne werkuu; voor verkiezingen, zijne voo1·tdure11tle politieke propa ganda tegen alle kapilalisliscl1e klassen, zijn~ politieke. rusteloos werkende, organisatie - dan krijgt dr: nrbri tier het diepe politieke bewustzijn, het totaal Liegrijp,·11 van den groeten samenhang der ma.rlscltappi], niet zou nis het zich in de vakvereeniging in den strijd tegeu enkele patroons, maar xooals het zicl1 i11 den gehce1e11 staatku11(1ige11 strijcl der ;H·beiclersklasse legen de lrnpi-talislenklasse openbaart. (Ie a11archiste11 geven aan de a1·beidencle kl:isse d11 helclei· maat.schappijbegrip iu het geheel niet, wanneer zrj hun, als de Tolstoïanen, cle individuahsuseu., a11:1r chistsn, de uiLsluirend vakbewegi11gmannen ulle politie], ontraden. Zij geven ze slechts ~edeeltelijk, voor· e1•11 zeer armzahg klein gedeelte. als zij toelaten dat de vak¬vereenigingen (een tiende deel van het prnlerariaat ! 1 van buiten druk uitoefenen op het parlement. WiJ ontkennen niet dat de anarclnsten, als zij lu::I kapitalisme kritiseeren en het socialisme precliken,eenig,, I' ', kennis brengen, wij hcw• zen slechts dat het, vergeleken niet het socialisme, weinig is. De anarchistische organisatie ! Hier is ltet allerzwakste punt der anarchisten ! De knpitnlrstischo klassen, wij zngnn liet, orzanisecreu zich meer en meer. en altijd sterker, zoowel politiek als okonomiscu. Trusts, ourlorncmërsbondnn, de Staat. meer en meer n:111 enkele financiers onrcrworpcn. l\euzenrnn1;hte11, weldra internationaal vercenigrl. zoo¬nis de wereld nooit zag. E11 alles vijanrlig nnn l1e1 prolc¬L:iri:i:ir, c11 111et. rlo duidelijke, eiken dag blijkende bedoeling 0111 aan liet proletariaat eiken stap voorwaarts desnoods met g-eweltl Le betwisten. Wat stelt het anarchisme daartcgenovcr r \Vij zagen <Int de socinlist tracht hel geuecle prolcta¬riaat lr. organisceren, dat hij strijdt op een terrein waar rik proletarièr komen kan, en dat hi] tr·:.wlit door een vcortdurcuden nooit ophoudcnden politieken strijd voor hervormingen het proletarinnt te verzamelen, te oerencn en te scholen. wat doet de auurclust? llet stelt tegenover de trusts, de patroonsüondcn en den Stnat : klcino groepen van personen. « Eono mnohtigc p:1rlij willen wij niet, die zou tot de oude misstanden terugvoeren », zoo siuak de anan . .:ltist üorucla Nieuwenhuis, in debat tegen rlcn socialist. Troelstra. Kleine groepjes. Gidcons- benden. d:it is wat de anur¬chisteu willen. « ffrt lihertarr socialisme "• schrijlt Domela Nieuwen¬huis (in zijne aldus neutelde hrochuur) « wi l de vrije grocpcering v,111 menschen, wier i>el:111gen hen tot elk¬ander drijven, om samen te werken tot dit or clat doel, maar clie .-lk oogenbtik nis 't ware dH vrijheid hebben zich uit dat verbond los Le mnken. » « Uc kommunistische anarchist (ulrlus Coruclissch in zijne brochuur : ltet revolntiounirc Knmmuuismc), « zal streven naar de verwezenhjkuu; op sociaal en l'olilirk gehied van liet stelsel van « vrije ;.;l'oupt;n ", hiuncn

-2fi - wP.lkc rle persoon dool' niets or niemand is ~c·l,(,11d,·11 in zijne beweging, en die elk licl len :1111'11 Lijcle kan ,,·,: laten naar willekeur, ten einde ziel, hij eenc anll,·r,· groep aan le sluiten or eigen vrije iuzichten te vol~""· .. Klei11e groepen dus, tPg-enovtr den hechten patr111·11~ honcl ! Kleine g1·0PpP11 t, gcnovcr liet :illeeni.;·cz:1,.;- ,:111 den trust! Kleine groere11 tegenover den ~l~lDl ! l',·r sonen lrg-,"novl'r oraanisaues I Er zijn - wij wetrn het soorten ,·:111 :111an;lii"t,·1, ~Jen heer: rfe volkomen indivirlunlisu-n, «enigszins v,·r tegenwoord.g.: door Luitjes. Zij vinnen IH~t lle:-:t :il,; elk persoon afzonrler+ijk lilijl'L, zijn ~ûesl zoo « vr1.1 " mogelijk mukeurl, Elke orznnisati», elkr meerdertu-ur, elk gezag is hun een grnwel. ll:ll ::cij ooit trust or :,;1;1:11 or patrconsbonrl zouden overwinnen, is 11ilge::;lol1·11. l~en naakte tege11 een geharnasre verliest het n11 1•1•11 maal. Zij willen het l>urgcrlijk individualisme mvl 111'1 indivirtualisme overwinnen, den rluive) met Belz1•ii1d1 verrl l'ij ven. Men heert rle Totsloïnuen e11 clnistcn-aunruhisu-u. ï.q willen ltet kupitalisrne overwinnen rloor zinh door lwl kapitalisme tu laten nl'r·a11selr.11. Z1r willen rlc linkern:111;: toedraaien. Zij willen liet knpil.ilisn1e ovei-winneu iltu11 sla::rfsclilieicl en lij:lza:rn1lreicl, cluistelijk k:1pilalisri;;,·li,· ourleugrlen. ~ten lirel'l tie gemecnsc11:1ppel11k-gTontlheziL-1111·11- scheu. Yuorthrenasicooperaues zullen !rel knpitali~111,· dcodkoncurreeron ! Zij willnn ':et kupitniisu.o met k:q,1 taal overwinnen, c1,-. koncurranur- mei c1,, koncurrr-nu-. tie bunkbilteuen der kapitalieton met tl~; ;:1'nLc·11 d, 1 arbeiders. Zij willen Pen \\'Cclstrijtl v:111 slakken 11•;.:1·11 hazen orxanisceren ... in 't harrlloour-n ! 111 Men hcnrt de midderunensr-hen (k lassic« v011J'l>1·1·lil. nomela :\1ie11wcnlruis), clit' g·ern intli\'irlu:1list,~11 11111. rnanr ook geen orannisauemnnn-u, die om tl,, vr:1~1·11 - geldig(' mcPrclerhcirlsbesluiten or 11ic;1, i 11 den vul, hond; orgnnis:iLir nf niet, onder dr ;in:i,·r.hisl1•11 neennraaien, die zelf !rrit liefst 111,1111· ee11 oren k:1:111 ~7 - houden, visch zijn noch vleesch, maar een vaag anar¬chisme willen prerliken. Zij willen wel vakorganisatie, maar, zooals ei:n van hen het uitdrukte, 111eL om 111,ar uit Le breiden or te strijden voor een centje meer or een uurtje minder, doch 0111 pronagauda le maken voor· de anarchie. « Men moet ,,, zooals een ander dier zelhle mort van anar¬cl.isrcr: het uitdrukte, « werkdadig :1:111 den vakstrljd tler-lncuu.n. zetrs, maal' alleen om tactische redenen, lid ,·a11 een bestuur worden, ... om liet vertrouwen der lenen re -vinnen en ::i1ral'cllistist;lte propaganda Le kunnen maken. n l let doel ,·a11 deze is dus : liet vormen var: groepen, 0111 het vrijhei.tstdec te kunnen prediken, Zij willen dt! organisatie niet als machtsmiddel tegen liet kapitalisme, maar als \'Cl'ee11iging om !tet socialisme te verkondigen. Voc,r dil soort i11cli~·iflu~cli!;Len is de organisaue wen- schelijk. • Ook zij plaatsen dus tegenover der: kapitalistischen Staat geen 111:it;liti:;c organisatie. Tc11 slou« l1edt 1ne11 die soort v::111 anarchisten (zij noemen zicli zelve ,·:1:1k revoluuonaire socialisten), die wi·I wezenlijk \':1korl!:111is,1rie willen 0111 haar zelve en om den st!'ijd tq;en het kapitalisme. Zij moeten natuur¬lijk, 0111tl:1L get·ne enkele vakorganisatie anders ooit kra'.>11ti;.; \\'Or,Je11 kan, we! rneerderheidshesluuen, 1Je¬t:1:1lcle propagandisten en beambten, krachtig· bestuur, vuste stututeu, kortom : ~L!Z:ig, erkennen T Zij doen dat in 111e,'i'<lel' or minder mate, nl nuar gelang de leden van dt! zoo even genoemde voorurzaanuc groep meer or minder krn,:htig· zijn. Deze laatsten trachten natuurlijk ook cli:L g"L·z~;.;· i11 de vakorganisatie, als strî,1dig met de vrijlreirlside«. te ourlermijnen, c11 die anderen die trachten een hechte orguuisatie te krijgen, worden dus r•) Hijv •. .,l'f1t'··ld d,• ll<'dP1·la11d.,,·l1..: :t!1:1r,·llis1ischc Icdci auc 1·a11 :-iig'al"<'lill1a:,f·1·.,. die l1,!:~111Ulc11 .uurstclde, bL\I bestuur algeme1.111 deed l1:111delc11 011z., liut'wt!I zi.r ziel: ,11,d..:1· a11de1·..: v.u. •lt-11 alg-e- 111oe11e11 i11:e1·11:u i,,11:de11 llu111t h.ul :Lfgescl1L,iuu11.

-- ·:s - in de eerste plaats door deze! ~eeslvnnvnnten in !1ut111P po~ingen le~i-11geg::ia11. Ma:.1r zelfs bij hen, die dus up ernstiger wijze v.rl, organisatie willeu.zit altij.l de idee der on/JepaatdevriJh, 1,1 nog ingeworteld. lroordat zij dPn grooL,:11 :llg,:meu11,·11 strijd der geheele arbeidersklasse teg1:11 de gelJ1•cle k":1p,¬talistische klasse, dii; alleen or poli Liek terrein en :ill, 1•11 door zelf er a:111 deel t·i 11eme11 praktisch gevo1:nl k:111 worden, niet vor-n-n willen, vormt ziel: ook bi.1 111·11 nooit de duirlnlijke voorstelling v:111 waarrloor de vru heul wordt llepa:1ld, <lil wil zeg;..:-e11, ,·a11 liet gel1cl'I,· voorthreugiugsproces. 1Ja:1r zij den 9routi:n strijd. d1•11 politieku, 11iut strijden, komen cl<: ware machtsverhou <li111-{e11 ook '11111 110oiL helder voor oog en. Daanlu1J1 l1lijfL ook bij lu-n, die m·eri;.;-1·ns. r:111 ons standp11111 gezien, de beste sourt v:111 :111:m . .:ltis'.1•11 zijn, ook alt1.•I n,,g een verwart] vrijhei.lsbegrip bostn.ru. Alleen waa: ,I,· geheelo klasse strijdt. dit wil z1:g-ge11, in de politiek, d:1:1: voelt 111e11 dal elke vr .. heitl :1[l1:111gt v:111 liet gclieel, 1'11 net gelteel WL'e1· van .lcu ar licirl. D:1:ir verdwijnt v11111· goed he: indivirlualistiscl: v1·ijl1·•idslH:g-i11sel, uni pl:1:11~ Le maken voor tic ,·:1s1,: IJ :\\·uslltcid, dat :il:;elteeh: vri] heid niet bestaat, 111:,ar d:it elk prrsoon a1'11ankt:lijk ,,, van zijn medepersonen f'fl ;dien s;111H.:n slechts vr11 kunnen z 11, 11:1:1r 111:lle zij m1·e1· or iniuder met l1u1111,· kennis en uunnr werktuigen tie 11:tlu,11· hebben 0\'1·r wonnen. Wie alleen liet k!ci11c stukje v:111 den v:1kslrqd str11d1. de alleen ekonomische IJ1·1,·e1·king-, en rial g-corg:111is1·1·1 d zooals deze anarcbisten willen. k:111 nooit ,(1L LH!\\ï1sl1.q11. dit echt proletarisch bewustzrj» van dun s:111H111l1·111" ::dier menschen met elkaar V('l'kl'ijg·,·11. E11 zool:111g 111, 11 d:1L niet lier-lt , l1e"ll 1111°11 ~een juist ;..:-cd:1cl11 ,•:111 11:il vrijheid is. ll:111 lilij[L er :illijrl ruimte over voor d1· i11d1 vidua üsusche !-!""d:1cl ue v:111 1·e11 :i rgetrok ken v1ïJI ll'lt 1. zooals wij <iie hij 'l'olstoianeu, de i11tlividu:ilis1isil1, anarchisten zien. En hel spreekt v:111 zelf' dal die dour ons uit .\i"111,,·1, huis aangel1aalde leer der persuonlijk1.: v1·1Jfieid (d,,. 111, 11 - :?~ - . lllllS veel sterker bij de uiterste groepen terugvindt), 1110 :1::111 geen organisatie gebonuen is, voor wie niet de U1'1tOnisatie maar het eigen persoon hoofdzaak is, elke lll'lttlf1isatie moet onderrnijnen. Al willen dus velen wel 111·11nnisatie - als de «vrijheid» in praktijk gebracht wordt, moet ook deze uiteenvalleu. »een orguuisatie, K11ll's al wil men haar ernstig, is Legen 011b -paald or ver¬wurd vrijheidsbegrip bestand. Als in de vakorgunisutië ulk xiju 111,,e11ing .lour wil drijven en, nis dil niet gelukt, 11,1 orgnnisuue verbreekt or verlaat, dan gaat de orguni- 1111tie kapot or wordt nooit groot. lle a:111l>iddi11g van liet afgetrokken begrip vrijheid en du verwarde voorstelling daarvan, zijn de oorzaak dal 1111 unurchisten van e1k1: soort tie een meer, de ander 111l11,lp1·, al naar zijn voorstellingen verward zjn, tegcu- 11v1•r de kapitalistische orgunisaues die nl.loor sterker 1111 sterker worden. 11iEL kunnen plnntsen knichtig·e 111·huidersol'g;111is:11ies. Zij bestrijdcu dan ook niet wezen¬l11k IH kapitalisme .al moge dit ook hun bedoeling wel ~l,ln), z I üustrijdeu door hun taktiek inderdaad cle kraclt- 111(1~ arheiiersorgauisntic. W1.1 moeten !Jij dit punt organisatie nog een oogenhlik lnn~e1· hlijvcn stilstaan. Hier is het zwakste punt der 111111n:hisle11, hier moet liuu verkeerde taktie« aan elk 111·h11ider blijken. ll:1t ee11,3 orgunisutie van zuiver individualisu-n, van '1111lstuÏiJ11e11, niet sterk zal worden tegen de kapiLa¬lil\lli.;t:l1e orguuisntics, muet :.1a11 ieder denkend wezcu tl11ld1:l1.1k zijn. i\la:1r ooi, als 111·opagantlael11bs kunnen zij nooit ed1 1(1'00L deel der arbeiders orgnuiseereu, Want hun unt¬lmwkt de werkelijke strijd. Het zij 11, evenals de ehris¬l11n1111, alleen prcckgezel.chappen. Nu slaat hel vast, dat uien allecu 111t:l woorden, 111et IJl'1ll'ke11, geen krachugc orgunis.uies maken l.uu. De !(route ruassa n1oet niet alleen luisteren naar sociulis¬ll11Ll:wl1e woorden en socialistische geschrifteu lezen,

- 30- zij moet ook[hanclelen. Zij moel zich, wil zij tot eenil,•id en kracht komen, oefenen en scholen in den strijd. \I~ · hel kan, dagelijks, in een v_oorldurr.ncJen strijd teg,·11 hel kapilalismc. Zij die den vakslrijil en den p'.)lilir•k,·11 strijd in orguntsuuos afkeuren or vcrwnnrtooaen. or •'11· organisaties ais rrr.ekgezl'lschappcn gebruiken. oerc111·11 of scholen hel pi·olelarinat n iel in den d:1gelijkschen sLr1,1d. Zij preeken wel, ma.ir hun gemeenten l1andelc11 ni,·1 De gemeenlr·leden der Totstoïnnen, christen-annrcl1ist1·11 en van hen die de organisnlies slechts als prop:1l!:11 d:1 clubs opvallen, strijden niet. maar luisteren naar iJr1·1· ken, mijmeren er over. of preek en zelf ( 1). Hel proll'!:1 riaat tot oefening en schoüng brengen door cl:Hkn, t1,1 vermogen zij niet. .Maar ook cle hetere an:1rchisle11, de revoiuüon.m.¬socialisten. vermogen niet liet xeheeto proletaris.r 111t werking Le breugeu. Immers zij rrecliken rlen :1111·,·11 ekonomischcn strijd, den strijd in en door de v:.1ld>Pw1· ging. En doordat het feit als eer. p:inl vaststaat, 1111111· eene ervaring van tientallcu jaren, in alle lande1:, tl:11 massa's arbeiclers niet in een \":lkvereeniging zich ur,::i niseeren kunnen, IJre11gen ook zelfs deze anarciust-». ondersteld zelfs dat zij gezonde ideeën hadden ov.-r vakorganisatie, het 1:og niet verder dan Lot de org-:1111 salie van een zeer klein gedeelte van he: prolelcrioat. Flun heele strijd komt in werkelijlil1eHI hier op 111·1·1·. dat zi.1 niet liet geheele kapit:ilisme, maar .enkele slukl\1·11 er van bestrijden, en alleen clie stukken waartegen 1·1·11 vakvereeniging kan worden gevormd. Zij die ziel, 1,11. geven vcor zoo echt revolutionair te zi,in,zij bestn.1t11·11 niet het totale kapitaal. Ook z1.1 zijn rfa:ircloor sl1·1·1,1-1 bekrompen strijders. Zij meenen d:11 het genoeg i~. :1h men de kapit:ilislen van de vakken waarin zij Lo1·1·:Jll1,\ werken, bestrijdt! t,:,De individualistische opvatting van vakorganis:1t1,·. d,· opvatting van verspreide vakgroepen, los gel'eclcn·1·1 d en niet gecentr:1liscerd, beantwoorclt aan eer, L1.1t1 ,·11 (1) Over hunue M11iîe daad •· de a.lgemeene werkst:1~111;· spreken wij verder op. - 31 - nnn omstandigheden waarin de patroons nog niet in honden gecentraliseerd zijn, maar nog ieder (meest al kleine baasjes) op zich zelf slaat. Zooclra de patroons sterker zijn, is het wapen van het kleine groepje onvoldoenrle. De gecentraliseerde vakvereeniging alleen kan strij¬cte.i tegen een machtigen patroonsbond, of tegen ecne vereeniginj; als het westlualsche kolensyndikaat. 1\laar v.elfs die alleen ekonomische werxins; van een krachtige vnkvereeniging is nog maar een klein en niet af.loend wapen tegen de allergrootste gecentraliseerde hoolrl¬macht der kapitalisten : den Staat. Daarlegen kan alleen het :,:rheele proletariaat, cle ge¬heele klasse op. Het strijdterrein clier klasse is de praktische politiek. En hel is dus eene bekrompen op¬vatting van zelfs die soort der anarchisten, 0111 alleen de vakbeweging te prediken. Wanneer zij liet ernstig· meenen mrt huo gedacht van organisatie, clan zullen zij haar moeten doorvoeren. Als er organisatie moet zijn, dun moet er ook zijn organisatie van het geheele prole¬tarinat. Moet er oefening- en scholing zijn, clan moet het heele proletariaat ze kunnen meemaken. üus moet er ook politieke werking zijn. Zooveel over de kracht Lol org.misauc der verschil¬lende soorten van anarchisten. Over de lucht kunnen wij zeer kort zijn. Het spreekt van zelf dat zij deze erkennen, in zoover ~ij organisatie erkennen, dat wil dus zeggen: de christen uunrchisten en de individualisten willen alleen de inner¬lijke Lucht. de tucnt van liet gemoed, cle onderwerping rlor persoonlijkheid aan zich zelve. De middensoort wil een mengsel van 9/10 der inclividualistische, 1/10 der organisaüetucht. De aanhangers der alleen vakorgani- 11:ilie erkennen de lucht binnen het vak. maar cle groote nlgerneene van het heele proletariaat zien zij niet. Evenals de anarchisten II de vrijheid » aanbidden, zoo verafschuwen zij cc het gezag », Niet alleen het a-e,rng van den kapitalist, den regeerder van5clen kápita"

- :t? - Iistischen Staat, maar alle gezag, ook nat der mec1"d1·r heid in de arheiclersorganisalie en ook van het bc~111111· · dat arbeiders zich zelf hebben gekozen, en zonder lwl welk zij niet strijden kunnen. De lucht in dfl f:Jhrirk ,·n in het leger verachten zij evenzeer, als de tucht i11 <l1· politieke en ekonomische arbeidrrsorganisatic. 11:1:11• evenwel de strijd niet zonder deze lucht gewonnen li•111 worden, is liet duidelijk dat de anarchisten met 111111 strijd LPg-en deze Lucht, niet de arbeiders helpen, 111:1:1r het kapitalisme. Hoewel wij erkennen dat de anarchis1,·11 meenen het kapitalisme te bestrijden, worden zij l,wli in dezen zin terecht handlangers der burgerij g-rno,·111d. De strijd tegen een afgetrokken begrip als « het gcz:1;.: "· lieert bij eèn overgroot gedeelte van hen den s11·1,1d tegen liet vaste ding cc het kapitaal », of' vervangr-u 111' althans voor een zeer groot deel op clen nchlr.rg1'lll1d geel rongen. ..JWij behoeven zeker niet nogmaals aan te toouen """ dit samenhangt met hun niet dagelijks en ;i;eregeld zu-u van de groots rn:1chlsverlto11clingen, met 111,n niet d:1;.:,· lijk s en geregeld voeren van den alles en ieder 01111·:11 tenrlen politieken klassestrijd. or men als totaal ind111 dualistisch anarchist alle gezag verwerpt en allen d" :111;:, en bijgevolg dus zelfs het optreden tezen onderkruil'•'l'tt (en ei~enlijk ook trgen kapitalisten), or dal men z11111• belang-en niet wil toevertrouwen aan een af'gev,1ard1~d,1 ter Kamer of ten gemeenteraad, omdat deze dan g-1·1:111 krijgt en alle gez;.g uit rlen booze is en den' 1111·11, •. 11 bederft, heide ,vanbegrippen komen voort uit hc:Lz1·J1t1,, misverstand.uit liet hulcligen van :ll'gelrolikcn gerl;wJ11,·11, uil het niet zien van de atgerneene legenslelling-1·11 il,·,· klassen in de politiek, hr-t r·iPt voeren van den g-rn,i1"11 klassenstrijrl, het niet inzien hoe de algemeenc s11 qtl af'l1angt niet van personen aileen. maar in de 1·,·r·.r,, plaats van de ontwikkeling der geheele maatsch;q,p,1. Maar wij hehben hierover nu, meenen wij, 1•11111 loopig genoeg gezegd. Elk arbeider kan voelen en 111 tl•• praktijk zien, hoe de anarchisten tot niets clan rn:tl,I.,· groepen [kunnen komen, hij kan aan de werkeli,1kl11·1d, non de ervaring toetsen onzr leus die wij hier in een kort bestek hebben moeten samenvatten en die wtj nu 110~ eens, :1:111 liet eind van ons eerste acrleelte. scherp willen neerschrijven : De mantschappelijke kennis wordt door de anar¬cliisteu onvotdoends onder het proletariaat verbreid, doordat zrj de politiek verwaarroozeo. Van groote organis.rues (zooals de socialisten die nastreven) kau l>ij hen natuurllj« geen sprake zijn. Onrlerlinge I ucht slaat bij hen op zeer laag peil en bereikt, zei l's bij hen die de vakbewPging ernstig willen, niet de tucnt van het proletariaat. De sotidariteit aller ai·beiders kan bij hen - daar· een gemeensct1:1ppelijke voortdurende werking van het ge¬heele proletariaat ontbreekt, en solidariteit toch zeker niet nllecn in mijmeren en voelen, maar vooral in han¬delen moet bestaan, - niet geregeld en dagelijks uitgeoefend wórden. Daar i11 de politiek alleen alle arbeiders voor elkaar strijden (de staatsarbeiders voor pensioen. aruetdsdcur, enz., enz., der landarbeiders en omgekeerd) en dit in de vakbeweging onmogelijk is, - zij11 de :111arcl1isten niet werkelijk, en kunnen liet niet zfp1 : inderdaad solidair met het geheele proletariaat. En terunj! de anarchisten in at deze punten te kort schieten. en deze hunne takliek voortzetten, vermeerdert /ut l..apitatism~ zijne kennis van den strijd, zijne ekono¬mischc, politieke en flnancieele organisatie, eu de tucht die het, in den strijd Legen de arbeiders, van zijne leden eischt. Bij de kapitalisten, op deze punten, dus aldoor voor¬uitgang, sterker worden. Bij de anarqhisten, op deze punten. verzwakking van het proletariaat. Dààrom, niet uit haat Legen de anarchistische leer op zich zelve (zij mag, geheel op ziel: zelve beschouwd, misschien schoon heeten, of liever : zij is clan niet schooner of leehjker dan elke andere), maar omdat de :inarchislische leer niet op den vijand, het kapitalisme, let, omdat zij hare taktiek niet inricht om hem te over¬winnen, dààrorn~veroardeelen wij, so~ialisten, haar.

- 35 - De anarchisten stellen tegenover liet intellekt, "'" maatschappetijke kennissen der kapitalisten niet 1·,·11 helder maatschappijbegrip der arbeiders. Zij ku1111,·11 niet stellen tq:;en de georganiseerde e11 g·~disciplinet'rtl,· ekonornische macht der patroons de georganiseent« ,·11 gedisciplineerde vakvereeniging, zij stellen niet teg-c11 over de steeds meer georganiseerde en gedisciplinentlil staalsmacht der beziuende klasse, de georganisecr.!-. geschoolde arbcidersparuj. . Daardoor zijn de anarchisten ook al leen in liet woor.t. maai· niet inderdaad revolutionair. Zij vormen g,·1·11 massa, die waarlijk eenmaal liet kapitalisme 01111 ,.,. werpen kan. Hunne werking bepaalt zicb tot enkel-u, of hoogstens tot, in vergelijking met het gausche prul¬tariaat, kleine groepen, en hun individualistische lur-r stelsels en afgetrokken vrijheidsopvauing maken tl:11 hunne aanhangers komen tot overspanning, zelf hespu¬geling, overschatting van den persoon en aft1wal11114 naar leerstelsels als van Tolstoï en christenanarchisu:u. ~~at wil zesgen, tot tie platste reaktie tegen 't sociahsm». De eenige werkelijk, feitelijk, door den drang- tl,·r omstandigheden zelve, revolutionaire socialisten ziju tl,, sociaaldemokraten. Zij vormen politiek een eko11l,1111 sche legers van honderd duizenden, scholen ze in voort durenden strijd, maken met andere woorden liet I,·~,·,· gereed, dat, als de tijd rijp is, slag leveren en uvrr winnen zal. F)e dagehjksche politieke strijd van gehecle l-l:1:-.:..,1 tegen geheele klasse brengt tucht, kennis en Ol'g:1111 salie. Voor de hervormingen strijdend komt men 11,d doel :11 nader, en de strijd voor de hervorrningeu <1r;::1 niseert de scharen, die eenmaal het doel zullen v.-r overen. Bij liet socialisme dus eene taktiek die leidt 1111 d,• organisatie der massa. Bij de anarchisten eeno tl11· 111 tol liet tegenovergestelde van organisatie, namelijk 1,,1 individualisme leidt, or in het allergunsugstc ~,·v.il slechts een klein deel van het proletariaat in bewq;11111 brengt. Hier, bij de socialisten, eensgezindheid en onderlinge tucht, verschil van gevoelen vaak, maar onder aaneen¬sluili11g ter wille van het heilige doel (•). Daar. bij de anarchisten. onderlinge twist, wantrouwen, splitsing in een onzinnig aantal soorten (want binnen de genoemde soorten bevinden zich nog talrijke tusscheusoorten), en <Ins Z\\':1kheirl tegenover hel kapitalisme. Hiermede ~enoeg over 'L algemeen verschil tusschen socialisme e11 anarcuisme. Il Wij hebben. zooals de lezer zal hebben bespeurd, den 6tl'OOLen strijd tusschen de twee richtingen lol nu toe behanrlclr: alleen met betrekking lol de vr:1,1g van den hoof'dstrijr] tegen liet kapitalisme, dit wil zeg-gen, van den strijd' om liet socialisme. Wij hebben gevraagd : wie breugt genoeg kennis, tucht en samenwerking, om eindelijk den strijd met het g-el1eele proletariaat tegen het kapitalisme Le kunnen wagen, den eindstrijd, t1en strijd om t!e opuefûng van het prlvaatbezlt c,1 den loondienst. Daaraan moet alles wat wij doen. ondergeschikt zijn. Bij alle vragen van taktick moelen wij in de eerste plaats met ons zelve en met elkander overleggen : hoe komen wij het snelst en het zekerst Lot die bevrijding'! Wij stellen ons die vraag ook hier altijd, waar w1.1 het n narchisme bestruden, en daarom plaatsen wij de be¬spreking van deze hoofdmiddelen voor liet proletariaat, om lot macht te komen, voorop. Nu blijven er nog eene reeks van bijzondere geschil¬punten Lusschen socialisten en anarchisten over. tlie ccne afzonderlij ke bespreking behoeven. J 11 de eerste plaats Lis~~e0!11t1:;ir:7~'tr~:1:~ ,·~:-~fJJ (overleg)tt~:1dhJJ (overleg)::':i"t:i~1J~;~,.i~1i,sl'~;'i~~i~~'1: scheuring' veroorzaakt

- Sn _ Het staatssocialisme De anarchisten beschuldigen de socialisten dal ,1, staatssocialisten zijn, zij beschuldizun ons dnt wij w1· den bijzondcren eigenoorn en de private clwingel:111dq der kapitalisten willen af'schafleu, maar dal wij in d,1 plaats der vele kleinere rtwincclanden ten stou- ,:1·11 groeten dwing-eland, den Slaat, "villen stellen. 1·:11, zeggen zij, wij willen in het geheel geen dwingolnu.tr]: staatsheerschapplj kan nog erger zijn dan he('rscli:1p1,q der enkele kapitalisten. Menig arbeider laat zich d11111• die redcneerlng vangen. En Loch is de beschutdigtng totaal valsch. Hoc stelt het socialisme zich de lockomstma:1Lrcli:q,p1l voor ? Welke inrichting der rnaatschappt] streven w1.111:1' De maatschappij die wij willen, is, in gT001e t.rr!,l,1·11, aldus ingericht: de voortbrengst is in handen der :11'1"'1 denden zelve. Om de voortbrenast en de hehoorlul,« verdeeling onder rle menscheu Le volvoeren, ziju d,1 arbeidenden in groepen vereenigrl. Deze groepen ïl 11 groorcr of kleiner. al naar gel,111g dP. aarr: v:111 d,·11 arbeid en de kracht der voortbrengingsrnidrleleu. """'· namenlijk der rnachieuen, dit gebiedt. In uitliati11g,·11, die l1PL hest r-n voordeeliast in liet groot g-rschil'd1·1, . als bewerking van mijnen, uitbating van spoornq.:1·11, boschbouw, graanbouw, organiseeren de ,1rbeirl,·111l,·11 zich zelve in aroote gT0Ppc11. In de uitbatinu van li,·J,1 fa brickr-n voor eene stud, dok ken, water leidingen. d111 allen een kleiner omvang hebben clan bij voorbrr-l.: d11 uittrnt.ing van een spoorweg r11 van mijnen, zij11 il11 arbr-idersgro. pr n kleiner. Nog kleiner zuilen z:i 1111· schien zijn voor het leveren van melk, groe11J<·11 ,·11 andere snelhedervendc levensmiddelen. Zeer kl1'111 ,:d rle groep allicht zijn in eene kunstnijverheid, wa.rr 1,·,·I van den kunstzin van enkele personen afhang!. ,;,.,., menlijk, Lll'zi1le11 allen alle arbeidsmiddelen. Gcz:1111,·11 lijk, door onderling overleg, regelen zij voortl1n·11h111.: en verdeeling. - :;7 - Zijn rlrzr. voorhechlcn in ondcr.lcelcn niet geheel juist, rloord.u wii niet weten welke krnclueu clr1· natuur nog zul en worden onderworpen ;1:111 den mcnsch, clr, :!!g-emee11e beschrijving- t.oantwoordt aan liet doel dat de socialist zit;h stelt. E11 cl:it is r11 .illes w:11. wij van de Loekomstmnat¬schnppij verlangen c11 wnarnccn wij streven. Wa~H' is nu de Sla:1L'? \Y:wr hel st.mtssoclnllsme? Er is niets van over. l•:n dit is niet -cnc licschrijving die wij voor de gelP~enl1eill uil dc11 duim zuigen, men kan ze vinden in het leerzame \\'Crkjc v~11 K:iutsky : 11 Or den dag na de l\evol111ie n . Arheiclcrsirocpcn, grootc vcreenigingen van werkers, naast elk:i:ir. 111l't. elkaar, in overleg met elkaar de voort¬l1rcn~st IJczorgrn<lc, ziecl:1:1r 'L idenat van <Ion socialist. Wii bcvordc•rc11 de goed ~rnrg:rniseercle vakvereeni¬g-i11gPn, rlc g1·cotc hewustc voo-uircngcrsgroenen in tic kapitalisli::rlte 111:111lsL·lt:1ppij, ouder anderen ook cl:'1:'trom zoozccr mrt allo kracht, 0111d:.1L wij in die vakvereent¬gin~e11 rlc voorloopers e11 de kiemen zien van die ~rorp1·11 werkers in de socialisrische maatschappii Men ziC't. dus dal de 1el!e111,·crpi11!:!; der anarchisten niets he1cd1~111. Zij spelen in hunne hcschuldigiug met het womd Slaat. en ziL'1, nic; d::it de toc:komststa:il met den k::ipi1alistis('.!1, n St:.1:11 niets gemeen heeft. Omgekeerd. Hun kleine zwakke g-t·o1•pjes, hun g;,splilstc, weinig hcteekencr.dc vakvcrccnigingen. déze zullen al heel weinig i11 staat zijn om uil zich zelve cle groepen voor de luekomst op Le leveren. Wij zagen immers dat het gehecle streven der anarchisten er toe leiden moet den individu:ilislischcn ziu dezer groepen Le bevorderen, en d::it zij den soli<laircn geest v:111 liet qeheeie proletariaat 11il'L kunnen ontwikkelen ('). (*J Z,111 1.<,11 ln11111P i11.Jivitl11:ili:.1is,·l14', 11iN ah!;c111ct·11 ~c111:1:1kir \1111r1h1·,•11.? .. d11!.!' i11 dt· 11wk11111:-:t111:1:11~1·l1:1ppij al heel ,,·f·i11iµ: :-.rn·ia.¬l1s1is,·l1 xiju , l,e1 kl,•i11l11·.l1 ijl' t'll .t,• w:11·!'1di;111.J1•I 1,·1·u~li1·c11gc11, \.o11·1o1111: in-t I'"~ q;rnic1i;tde k:1pil:1ii~11H· woot- st i.-luc«.

- 38 - De verwatering door de politieke werking en do waarde der hervormingen De tweede üoofdbeschuldiging die altijd van :i11:w chistische zijde gehoord wordt is : liwc hcrvon1iini~1·11 zijn niet socialisusch. Men noeme ons dan 1jé111· d:1:1il der anarchisten die wèl socialistisch is. Zij zelve k11111H1 er geen ééne aanwijzen, om do eenvoudige rerlcn. d:11 men binnen de kapitalistische maatschappi] niet son:1 listisch handelen kan. Zijn soms clc handelingen van « Gemec11rnh:-ippr·li.1I, Grondbezit » socialistisch, van socialistische koloni-u. van voortbrengstcooperaties? Om in het leven te blijven moeten zij trnchten 1i111111,· konkurrenlen er onder te krijgen. Is dat socialismo ., l·.11 in eigen boezem ontstaat, als zi.1 midden in de kapitah-. tische samenleving liggrn, aldoor ruzie en splitsing- 11, ,·1 cle te volgen tak tiek. 1 s dat social istisch ? Maar door uwe hervormingspolitiek verwaten ~q. zegt men. Schrijver dezes heert nu eene reeks van jarer: v:111 propaganda zoowel voer de theorie v:111 hPL sori:ili~11w, het einddoel. als voor de hcrvormingeu, ;1('htr·r d,·11 ru ·. en hij moel zeggen v:111 verwatering nog- niets Ic i11•1J!.,·1· hemerkt. Integendeel : liet doel ~"el'L kr:1t'11l r11 ,·11111 voor de beweging, de klein» telkens sterker sL:11111 11 die men doel, allijcl nieuwen gloed voor l1eL dorI. l.11 dat is met cle overgrootc massa rlcr socialisten 't g1·, .il Maar gelooft gij, anarchisten, wezenlijk clal de vei h.: leringen, die wij op de burgerij veroveren ku1111e11, 11111 groot zijn, dal het proletariaat daardoor zijn eincltlc,, 1. zijne sociallstiscüc maatschappij, v1~l'gete11 z:ilY _\I:,; ,;q dit werkelijk gelool't, clan zijl g,j gt!lijk :1:111 de buq.;, .. lijke vrijzinnige rlcmokrnrcu. diu ook 111L'l r·e11 lap l1i,·1 ,·1, een lap daar, riem klassestrijd l1l11w11 Ie sloppl.'11. N<·1·11 liet is de groei tkl' in:1:1IFl'l1app1.1 zehï', 't i::i lu-L k:1p11:,.il. dal. in clen ,·0n11 van nieuwe vool'll;rcng111gsmid1h·I," sneller groeit dan in den vonu van arhcidstoou, l1ct, 1, - :l~ - . de krissen. tie werkeloosneid. liet is de groei in aantal \ der proletariérs, en hunne orgauisatie in de fabrieken, waardoor zij tot bewustzijn komen. die in hen het socia¬ltsme doen geboren worden. Bovendien, de onmacht 011 eten onwil der bezitters om iets van beteekeuls te doen. Zelrs :11 mocht een lid del' Werktiedcnparu] Pens dwalen op een enkel punt in zijne takuek, zelfs :il mochten Pr eens woorden worden g-euit., die geluig,i11 van onverstand van den klassestrijd, zelfs al moclu-n er enkelen verwateren. tie ontwikkelingsgang der 111:1aL¬schappi] brengt het socialisme met alle kracht aan dl! arbeiders terug. En is dit gevHar voor verwatering in den vakstrijd niet nog grooter ? üe poiiLiek is 1~11 IJlijl'l het ee11ig·· middenpuut, tie loop- en oerenpfnats v.111 hel gel1eele proletariaat, 0111 zien te scholen e11 Le orgauisecren. En de eenlge manier om de 'politiek wezenlijk zoo Len uitvoer Le brengen, dal el]. aan naar mee doel en dat langzamerhand allen Lol haar komen. is liet parlementarisme, liet brengen van eigen al'gt:va:11·clig<lèn in Kamer en gemeenteraad, het voortdurend in vcreeni~inge!l strijden voor verkie¬zin~c:11, voor goede wetgeving. Maar de vergrooung der staatsmaclu dein ·1 vergrooten wij niet da macht vt111 den gchaten kapiralistische» Staal als wij hem de zorg voor pensioen en allerlei arbeiders¬wetten opclra~.-11 '! Men leue eens op hoe de op af~e¬trokkouheden beluste en in argetrokkenheden verwarde anarchist hier weer speelt 111eL een begrip, een uuuml, Ook hier weer lretzelule spel met hel woord : « Staal. » als <laar straks. Is u:1L dezeltd- Sta:1L waar de arbcids¬wetgeving gord is, als waar zij niet of slecht is'! Heelt in tien eerste or i11 tien tweede de kapitalistische klasse ~rooLel' macht '1 Als de kapitalistiscne klasse vê111 hare voortbrengst, van nare winst eeuige millioenen moel al'staan voor de arbeiders, is zij en dus ook haar Slaat, dan niet iets zwakker geworden Y Een nuchter en kalm oordeel zegt ons, dat elke, zelfs kleine, hervor-

. - 4ö - mi11g- van l11'L h::iLelijkc van de11 IH11'gnlijk<'n ldassesl:1:il iets wegneemt. De socialiste: eisclicn trouwens volstrekt 11ieL :il1i1d staatsuitbaunp onder 111·1 k;1pilalig kapitalisme. Zij m;, ~erc•11 haar als dl! SL,rnL slechter is dan de bijzo11del'1'11. Zoo weigerden de duitsche socialisten spoon"eg11i1 balittg- door den SL:1:1t. Zij eischen haar alleen als d,· 1Jijzonclere11 erger zijn ch1n de Staat, zooals wanneer 1•,·11 Ll'llst rle arbeiders nog erger uilliuil en mishandelt tl:111 de SL.1at zou doen. Over de waarde der liervormi11go11 die te krijge11 z1.111 van den Staal, door vakl.Jeweg-ing e11 politieke \\'erkin;..;. zullen wij luer niet te veel spreken .. \Jen ka11 ze zekt-r Le hoog stelh-n. Wetten op papier zijn nog- geen gcwil uilgevoercle wellen. Bet nazicht cloor den Sla~1L is v:1:11- sleclu, en de wel doel dikwijls niets an(lers dan bevos tig-en wat de arbeiders reeds hebncn weten te vr-r krijgen. Maar I ven dwaas als hel dus is cle heteokcurs der hcrvorrntngen Le overschattcrn, even dwaas is h,·1 haal' Le orulerschalten. De verkort i11g van tien arlicidsrl:1i,: door de wet dwingt altijd nog vele patroons. De verz¬kering tegen ongevallen heeft reeds zeer vele arl.Jeid1Ts gehulpen, die, bestond zij niet, niets had-ten 011tvangt·11. Een clegelijk pensioen zou vele arbeiders baten. Er z1,111 massa's arbeiders die met vakbeweging niets vennogvu : de lancla1·beiders, de losse arbeiders, de slechtst llr· taalde soorten als sLeenlrnkkel's, de arl.Jeiders i11 d,· l.. huisnijvel'l1eid, rle nrlieide1·s in acluerar liggende :-In·- ~ ken e11 plaatsen en in kleine clorpen waar vakbewcgi11;; f' haast onmogelijk is. Hier kan de wet helpen, daar l,:111 juist de hulp en solidariteit der- overige georganiseHil,· arbeiders de zwakke broeders alleen politiek l1elp,·11 Als de politiek niet Le hulp komt, blijft hel landprol.-t , riaat nog- jaren zonder vooruitgang. Er zijn bovcn.li.» nog verdere Liencluizenden ;:irbeir!ers die alleen door d,· politiek gel1olpe11 kunnen worden : wij bedoelP11 d,· staats-, provincie- en gemeenteai·beiders, de malruz,·11 en soldaten, de lagere beambten en onderwijzers, ili. als patroon hebben den Staat en de gemeente. Voor lw11 --Il- Is poliLirke werking gebiedend, en zij moeten hunne mannen lielJl.ll'll ook ü1 de regeeringshcle.mcu om tijdig inlichtingen te krijgen. voorstellen Le .loen en van het openbaar spreekgestoeltu liet puhliek i11 te hclueu. De parlementaire argevanrcligden moeten dr r,·gee¬ringsdaden nazien. Zij 111oeLe11 11ieL :1ll1·e11 trarhten liet goede Le krijge11, zij moelen ook hel. slecht« afweren. Dit is zelfs dik w JIS hel voornaamste eicel van hun werk. Zij moeten bovendien waken dal liet eernnunl gewon¬ucne niet weder verloren gaat. Ten slotte raken ecuc menigte dingen, de belasting; onderwijs, hel milit.uisme, de volksgezondheid, enz .. 1;11z., het gehcele pruletariaat. neze kunnen alleen lier¬vormd worden in proletnrischen zin als het qeheeie proletariaat invloed uitoetent. niet alleen enkele vak¬boriden, en clit kan alleen geschiedun .loor een politieke gem·ganiseerde werkin;,;-. l\1e11 ziel wal de politiek vermag. duidelijk. als men vergelijkt wat reeds bereikt is met den toestand v:111 voor 30 jaar op het vaste land van Europa. Toe11 nog niets, geen enkele arbeidswet. i\u : pensioen, vcrzeke¬ring legen ziekte, ongelukken, beperking v:111 arbeuls¬<luur, verlenging v:.111 levrplicht, enz. : het is dwaas 0111 de waarde der hervon11ing-en te onderschalti:n. fedrm.: hervorming is iets voor lu-t zwakke proler.u-iu.n , dat geen middelen heelt. IJe kleinste arbeidswet brengt , altijd ie:s. En wij moelen vooruit, geestelijk, stoflelijk e11 zedelijk, want een slecht gevoed, overwerkt, 011011L¬wikkeltl proletariaat kan hel socialisme nipt brengen. Daarom voeren wij rlcn politieken strijd ook voor dr. kleinste hervormingen. Maar 1;1· is no;{ een .uulere rcdeu 11·aaro111 de politieke parlementaire strijd van zoo oneiudig llelnng· is. En hiertegen k.111 de anarchist niets inbrengen. \\'q hebben ze reeds genoemd, want hel is de kern van ons betoog. liet is de orgauiseereude kracht der parlementaire werking, Zelfs als was liet waar, dat de nervornungen die wrj bereiken klein zijn eu langzaam komen (zij

lilijveu dan trouwens ook alleen maar zóó klein fl11 l:1111,; za,1111, omdat de massa. waaronder de anarcl1i:Ste11, 111o·1 met 01,s rneedoeLJ maal' al was dit waar, dan zou 11,·1 bezwaar 11og nets ueduiden. Wa11t in de11zell'de11. 11_1d. slei twi11li;; j:wr, dn:JI' wij 1n;1:11· «en euke!e reclelijkc 111·1 weten te kri.i;.;'t:11, i11 clit~11Zell'de11 lijd 111[1k,)11 ll'ij u111,· n1·ganisatie SLPrk door de11 strijd voor de politie«. 111:11',·11 wij een prorag:1nd:1 zoonls wij zonder haar nooit li,1dd,·11 kunnen 1n.-11,e11. Een llinli1~ reue van een soc.:i;ilisli:-1·11 argevnarclig·de i11 liet pariL'lll1;nl k1inkt door liet l.uuI, meer dan ilo11tlerd vergackri11g·e11. Ire v1~rkiezing·e11 ,·11 de µolitieke vraagstukkou wekken een hartstoclu 1·11 ee11 spanning waarvan wij gebrul« moeten maken. ll,·1 proletariaat, eensgezind i11 de politiek optredend, il',·r1 zijn aantal en krachten kennen, en krijgt zelfverttouw,·11 als het zich zelf eensgezind ziel. Dat kan in 111.Js:-:1 alleen in tie politieke werking g·eschieclen, maai· 11111, alleen in die, die zelve meedoet. Weigerde mer: 1.,·ll ruee te doen, er zou geen organisatie der 111;1:,;~:1 ontstaan. j, Hoven de waarde lier liervocmin:{ staat de waard,· dm· propaganda en organisaue. Maar Cle µl'Opë1g:111d:1 voor het socialisme en voor cle orgamsaue kan 1111·11 juist pas kruchtig' voeren, als men den st1·1jt.l voor il,· hervormingen voert. Elke hervorming opgeva; als 1·1·11 stap naar liet socialisme. Het einddoel opgevat als ei,· kracht voor elke nervonnmg. Als men ciao Wf'l'L 1,· vereenigen in zijn propaganda, ,1Js men een even v1ll'I;; strijder kan zijn voor elke kleine verbetering door 1:il, en politieke beweging als voor ons groolè heiliae d1wl. liet socialis1ne, clan is men eerst de echte socialist P,· atbeicler or arbeidster die den dag lieert cloorgeu1·:wl11. met liet op de werkplaats, i11 l1uis e11 op de vergad1·1111:: aldus te verkond.gen, clie kan 's avour's rustig- sl:ip1·11. die is onder het kapitalisme, zoover als liet ga.u, ,·,·11 gelukkig, kra1,;l1tig wezen, de beste mensen die 1·1 111 onze wereld bestaat. llet is zeker 111oeilijk dal ideaal Le bereiken, niet ui - 't:3 - een droomer voor hel einddoel, t'il' een prakukus te worden die in de hervormingen opgaat en hel socialisme vergeet. Maar de aard der taktiek der socialisten alleen stelt in staat zulk een strijder te worden. Ook dit wapen rler anarohisten Legen ons vangen wij dus op en slingeren het terug. Hel is, zeg'~e11 wij. juist de strijd voor hervormingen die hij u ontbreekt, waar¬door gij zoo zwak zijt, het oiet verder brengt dan wal groepjes en nooit de massa kunt samenbrengen. wunt de geloovigen en onverschüligen komen juist tol het socialisme, doordat zij zien dal de voor l1c11 ook zoo nocdige hervormingen door ons het best worden geèischt. De anarchist propageert met een droombeeldig ver¬ward vrijheidsbegrip voor hel einddoel, het socialisme. Voor clen weg en heen propageert ni] niet of wei11i;.;, omdat hij geen middel kent het gehecle rrolelaria::it Le organisceren. De socialist propageert èn voor den weg èn voor hel doel. Wij wijzen hierbij nogmaals op één enorm voordeel dei· parlementaire werking: Wij drijven in het parlu-ment de vertegenwoordigers cler kapitalisten telkens en telkens weer tej:\'en onze argevnardicdcu op één hoop. Klasse schaart ziel: daar tegen klasse. Met felheicl sprinp] dal dan in ierler urbeiüer's oog. De door kleri¬·k,ilen en liberalen ontkende klassenstrijd toont zich daar heel nel: tot groot nut voor cle hclderheu: i11 ne hoofd¬den del' :1 rhciders. Een krankzinnige bewering 111 debat zeggen tic anarchisten dik wijls, ,laL :illc her¬vor111i11g niets geert, ouuhu alle verbetering door den Staat toch 111et st:wlsgcld betnakt wordt, en dit komt, cvm1:-il8 alle k;ipil,,al, 1e11 slotte toch van dr arbeiders. Hierin is dit ware, tlal ook tl1: belustiugeu, tlie de

- 1·1- kapitalisten voor :i1·hriders,vel.ge,·ing moeien l,rJ;rJ,·11, ten slotte van hun winst komr-n, die d,• arh1·ider~ 111111 hen maken. Ma:ir er schuilt lcgc·lijk l1PL kr:1nkzin11i;.:,· 111. ent voor den arbeidt·r onvcrsc1 illig zou ziju, !101-•v,•1·11111 l i van cle door hem voor den k:ipii.:ilisL g,-rn:1:1k1,~ 1Vi11:--1. door middel van den Sta::it terngl.rtf(J ,\Is ik ~IJ l,rr1:: ann 10011 <·11 Ril a:111 dr kapi!:llisL 1111.,cl :1l's1a,rn. is 11, 1 nog· niet 011rr1·sd1illig als ik v:111 dir kil no;.::; w,•f'l 1,·n,;· Le lwkomcn. Het is uij,w 11ie1 waard de 011111uk111;.; ,,. \\'errleggen; toch wordt de onzin vaak op Vl'rg·:uleri11;-;,·11 van anarchiste» gehoord. Een onjuiste bewering F:011 dergelijke bf'1rc:ri11g is, d:iL :illc ,·r.riJeLeri11g 1,wli weer door den arboidc. wordt gctorsclu. RijvoorlJf',·ld een pensioen d::il de pauoon moei IJeL::iJcn, legt ltlJ 1111 zijn ,·oorl1rr11ging-skosten. !Je prijzen stijge11. De ,1rl11, tier moet tie voortbrengsels kooren, en ver! icst :1:111 hoogcre prijzen wal !,ij :i:111 pensioen of 011g·eva!l,·11 vc1·zrkni11g heeft onl\'<l11gcn. - Alclus letLerl1jk i11 rl,·l,:,1 legen schrijver drzes door een anarchist \'erkonrlig-cl. De i;,1erle man verg-al. d:11, zelfs !'il rleerl de p:111·,,,,11 dil, cerr groot <lee/ der vou1·1J1rP11gsL rti<!L door :1rlH1irl1·1 wordt g-el;ocltt. l>e :irl.Jeiderskl;i~sc krijg'!. 111:ur 1•1·11 klein deel ,·a11 haar eigen 1·ourL11rr11gsL 1)1' IVL'L'id,· ,·11 de kapiiaalrn:iclrl der rijk1·n llL'C111L de rest. Stou1nl10 1, ,, en machiensn, ltui1.e11 en vee, bosschen e11 011rl":-· schepen, goud err clianrn11ten, en L'<:11 111:1!-.ïs;i, ook d,·1· eenvoudige levens1niddelc:11. ko,11011 in 111111 lta11d1·11 ,·11 worden door heu be1;1;ilil. Et'll doel 1·:111 111:t pc11si111·11. cnz., 7.0u dus, ;il was de rcck11ccrin~ waar, i!1 ulk g,·1:11 niet door de arbeiders worden ltet:wld. En dnt clr. vast georg:.iniseenlc .1rheidcrs zeer ;.:11,·d. ondanks de l11·g·ce1·1e riet· patroons orn alles 1171 h, 11 1,· leggen, er in kunnen slag-en lrurr 10011, ook irr ver;..:1·l11 king mC'L dr- levenskosten, or Ic voeren, rla: k 11 i,·d,·, b. v. uil de gesdrictleuis der cngelscno e11 ;111d, r, - fö - vakvereenigingcn leeren. 011s ook dit anarchistisohc Lr.::(en de waarde van hervortuingvn gaat niet op. Omgekeerd : Hoc krachtig-er ook de poliueke organl¬saliP, des te meer zal men er in slagen ook de poliileke uervormingcn, ongedecn: en onverk loiun, 101 voorCIPCI van hPL gcheele proletariaat te doen zijn. Het antimilitarisme ne anarchisten verwijten de sociallsten niet wezen lijk teacn hel militarisme Le zijn. Maar juist het antimilitarisme is een voorbeeld van hun eigene zwakte. De socialisten verwerpen allen eensgezind, alle he¬grootingcn voor oorlog, staan geen rn:111 en g-een cent toe: 1° orudat zij, zoolang de arbeidersklasse niet ruim¬scl1001s·gel101p(•11 wordt met pensioen, enz., niet willen geven; 2° omdat zi] eerr volksleger wirlen, zonder orficleren¬klas, slanlsche tucht, langr-n dieusttijr', eux.; 3° omuut z I een volksleger willen, dat, daar het voor het grootste deel uit proletariërs zou bestaan, het beste muidel 2-ott ZIJll om de burgerij van qerue/dadige aanvallen op het proletaruuu af te lunuleu, MPn vi'rg-elijkc hier wener eens do duitlelijke vaste laktiek van h<-t socialisme met cle verwarde leerstelsels der annchisten, en oordeelc clan zelf wie van heide liet militarisme hel best Le keer f!aan. De algemeene werkstaking De anarchisten spiegelen aan tie arueiders voor, rial zl] met één slag, door <Ie algem-eue werkstaking, liet kapitalisme in het socialisme kunnen veranderen. « Op den <lag n, 7.00 schrijl'L het lrnusche Comiteit lol propagcering der alcemecne Staking, « waarop <Ie arbeiders gemeenschappelijk de voortbrengst ophellen

- 46 - en liet lllaatsclt:irpelijk leven tol stilstand breni.:-r·11. zullen zij l1u1111e macnt inzien ; en i11 plaats vun 1wl1 111eL lnpmiddelen Le vr,rgenoege11, 7.al lteL rrolet:,ri:1:11 de oenige redelijke guvol~trc1d,i11g- maken, clie l1e1 d1wl is der alger11ee11,: slaking : de :il's<.;/iaffing· (Ier lo,111 slaverr.i]. !' · Ti:rwijl, zooa.s ,, ij l;1te1· zullen :w11toone11, de or,.,. name der voonh"engsL door cl,·11 Staal, die ziel, dan i11 dt l1anden van hl·t prolelai·iaaL bevindt, onverm11tl1·l1.1J, is, daar de groot111.;vrrlteid en liet groote vPrvoer 1·1·11 dergelijken omvang hebben, e11 :il (Ic hedrijven zou 111 elkaar grijpen en sb1en, dal alleen algemeen IJCIH•,·r mogelijk is, - z rl, volgens die zelfde verhoudinu, integendeel rle heror~anisaLie der 1naatsclrnpp1j, zo11i1,,,. centralisatie plaats hebben. lle arbeiders zelvr zullen il,· voortb"e,,gsL i11 h::11clf:'n nemen. ledr•re g-l'orp 111:1:,kl ziel, daartoe meeste- van haar eigen r •. ,lwick. }let zi11L hiel' duidel:_jk : cfH individ11alisLiscl1c :111:11 el1is1cn hebben veeleer als cfocl hel ei.t!;e11~:11 word,·11 (in kleine groepen) v:111 l'abl'ieken, enz., dan !1,·L 111r11,1 sc!tappet1,Jk maken der voor!IJ!'E11g1ngs111iclclele11. 11,·t ~roo1r, hel algemeene. hel allt~n Le s:11ne11. het yelt,·,·11· mnatschappetijk teven te vormen, d:it zi1!n zij blijkl1:1:1r niet. « Voor allos », zoo :'.egt een rranscl,c :1narcli:sLisel,,· IJt·ocltuur, « moet me11 verhoe<le11 <l:1L rtc stake1·,. 111 g-mole 111ass:1's op één 1•u11L S}11nunkomL:n. leder lili,111· i11 zijn wijk, en r.ig-ene 7.iCl1 da:,r d,i vourtl)r1·ngi11gsini11 delc11 loc; eerst de kleinel'e, zoo.us de hakker, en, l:11.,·1 dl' groolerl.!; eindelijk, maar eerst 11:1 rle ove1·win11i11~. clr groota nijvel'l1e1dsu,·clrijven. » En clan in it!<l1•1,· b:1kkcrij een groep, i11 ie.lcre sml'tlerij een gruep, \'1'1,1,· ,·c•rce11igi11~·. vrij,~ vou1·t11rf'ngst ! - Hoe la11g cl..il z1111 dur,·11. ,!ie nijl11•icl, or e,· weer· 11icL noodzakrlijk, w:111 neer men niet c1•11t1·:1liseel'L en allen niet samen :.r:1:111 \\l(Tkc11, door de vuorlhre, gst in het klei11, kunkurre1111,· c11 bpil:1:d e11 l1andel zou 01,tsl:1:111 da:11· lieku111merL 1111·11 zich niet 0111. Trcuwcns, men verwacht 11iels van de massa. ï.q moet meegesleept worden door een minderheid î11 Je algemeeue staking. Het buveugeuoeuule transche Cumi¬t.eit spreekt van ue stralende e11 schepperule kracht vau ten minnerueid. Coruelissen g·ewa;,igt van t, enerzieke 111a1111en, die op liet. verloop tier ~elJcurtl.!nisse11 zeer groeten persoonlijken invloed zulleu kunnen uitoe¬Ienen ll. Men ziet het : openlijk wordt de algemccu» werkstu¬king als het atdoende middel der revolutie g-epretlikt. 111 de vakvereenig.ng wordt het kleine werk geminuc!u. Stoffelijke, geestelijke, ze lelijke verhefllru; 11:111 d1• urbeidersklasse, die langzaam gaat, is e1·11 lajnnidde]. De politieke werking voor hervormingen wordt ver¬waarloosd, geminacht en afgeraden. Hier tegenover stelle ,nen weder cli; socintistische taktiek. Hel socialisme neemt hel middel der algerneeue werksraking aan, maar meent dat het nooit als eeuu; middel 111ag worden vooruitgezet, nooiL de politieke werking mag vervangen. Want : de algemeene werkstaking kan alleen slagen, nis een groot eicel van liet proletariaat achter d~ staken¬den staat, lot hulp en ondersteuning, zedelijk en stoüe¬lijk. En het overgroote deel van het proletariaat kun alleen door de politieke werking worden geschoold e11 bewust gemaakt. Dus ook de algerneene werkstaking kan zonder politieke organisatie niet slagen.vevenmm als eenig ander middel zourler de politieke organisnue slagen kan. De politieke strijd is de strijd van eiken dag·. ~IP.e11L cle anarchist, dat die str.jd van eiken dag vervangen kan worden door eene daad, die een enkele maal kan 11001·¬kornen? Daar ziet men dan duidelijk rle La kliek d-r anarchisten! De dagelijksone onvermoeide strijdwijze, 0111 elk stuk der macht, vervangen door een opvlam¬ming of opflikkering van een oogenblik ! - De men· schen zonder beweging laten en dus zonder vonu en zonder bewustzijn, maal' op één gunstig oogeublik allen, bewesten of onbewusten, meeslepen.

- 4,<: - IJ:1t is het groots ondersch2id tusschen anaz·cf,isl ,·11 soci:ilist. De eerste wil pl'eeke11 c:11 dan in eens, 1;1;11s 111 dl' vijrti;,:· or lwi11tig or tieu or vijl' jaar, :il 11a:1r 111'1 toevu: wil, lt:111deh1. De laatste wil dat het pl'oleL:11ï:1:11 alclóór 1,andelt, l:tng·z:1111erhand geherl in één Wl'rk111H s:111wrilrnrnl, l,111gs zekeren weg ::illen, geloovig-<·11 ,·11 0111.Jewusten, 101 zicl1 brengt, politiek waar liet 111:1:,r kau strijdt, zicl1 v,·r~lel'l<t rnet l1ervornüngen eo st,·lli11 g-e11 verovert in de bpit;tlislische \'esling waar liet k.ru, de v:ikverl!eniging-en versterkt door de rolitiekc, dn politieke door 1:e vakvereenig-cn. konom elke sLn.1.i wijze n:11J:;rijpt - om dan, als de Lijcl rijp is en gelt->;;1·11 heid IJicd•, elk middel dal, lol het doel Leidt aan Ie g1·1111,·11. 1111/. tie aloemecne we1'kstaki11g. Ma,ll· zoolang die gelew·11 l1ei.1 er niet is, voortdurenden dagelijkschen strijcl i11 werkplaats en Kamer, door organisatie, overat. llr; arbeider ki1·ze ook l1ier weer, naar zijn verstan.: 111~11 zegt. Wil hij een droornlJeeldig rnicfdel tegen :Jll,· kwnlen? Ziel hij nog zoo weinig de reuzenmadit van l11·L I k:ipit:1:11? Of VOt'iL ltij tf;it, Om deze Le Overwinnen, d1• 'f I tlag-elijkscl1e lllocilijkc arb,:id onrnisb::iar. een stroovum ... , onvoldor.ucft·, de orgallis.ilie en bewustmaking van ltt·I I overgl'oote deel van lid pl'olelariaat noorllg is. Voor ,,. beslissen ovenvege hij dal de algi-1mee1w werkst;iki11g-1·11 die gelukten, in België, Zweden, Italië of geheel or voor het ovel'groote gedeelte onder sot;ialislische leicli11~ !ölo11Jen, en naar hun laktiek werden g-evoenl. 11:11 d:iare1llegen daar waar de :iuarchie de lioo['(Jleiding 11:Hf. als In Hollaucl, eene nedel'la;ig· g-elede11 w-rd. 1-li.i 0111!1' weg-ede duitsche laktiek die alleen voor zeer groot¬l.Jelangt:'11, en in liet 11iterste geval na kracl,tige org-:1111- sat!e <Ie algen1eeue stuki11g a:111va:1rdL, en <Ie a11a1·t:11i~¬tisclr«, die ook zonder kr:1<:lilige organisatie lul tlll' worsttling drr.1 Ir. - li.9 De rechtstreeksche daad en de solidariteitsstaking llc anarchist kan, zonder dat een hesluit g-e\Taagd wordt van cene organisatie, onverschillig welke gevol¬grn r1· voortvloeien uit zijn daad, een stakin!,;' op een fabriek or werkplaats te weeg brengen. D:1l is reclitstrceksche handeling. Beslaat er nu in het hntrokkun vak een sterke patroonsbonrl. eng-aan de vakgcnoorcn hun stakende kamaraden sLP11ne11, dan is er natuurlijk alle kans dal een algcineene uitsluiting' volgt. Honderden komen op straat. De socialist vindt lrct beter dat die honderden in hun organisaties waren l,!'ehoord, voordat door de vakac¬nooten van clin ééne fabriek over hun lol werd beslis}. ne anarchist zegt: neen dat hehoef't niet, ieder is vrij. De socialist :ichl. het lwter, dat de organisatie betaalde beambten lieert. wier laak net onder anderen is, ziel, goed or rle hourh-n v:111 den sianr: der nijvcrueid en de beste gelegenheid en tijd voor strijd uit Le kiezen. Het is loci, bekend ge11orp; dat, wanneer de markt slecht is, rte k.111s voor sL~1ki11g- evenzeer slecht, mr-t l'ijzPndc markt da:1rer:tPge11 heler is. no nuarchist wil geen beambten, houdt zich met « papieren rornmct » wcir1ig¬op, en laat slcciu gcorguniseorrlcn van 1:1-'nc wcrkplants beslissen over een gel reel vak, ondanks <Int zij g-cwoo11- lijk van den stand der zaken niet. vrel welen en niet veel kunnen welen. De anarchist wil enkele personen over hondcrdcu doen beslissen. De socialist wil d:il cle orgnnisnue van het gcheolo vak wordt gehoord. ~lislukt nu die strijd or dreigt hij Le mislukken, dan heel'; het anarchisme nog een middel : de solinariteus¬staking? Andere vakken, met het eerste in ;1anraking, worden Lot staking aangezet. Zijn de stakers heiërs, nan mag geen timmerman or mctselnar op door omlerkrui¬pers gemaakt werk bouwe~,~enz.

Zij11 de patroons nu ook in deze vakken georg:111i scerd, d,111 volgt onmiddelijk een nieuwe uitsluitin;.:. zooals zich denken laat. en heeft de claaJ dier wei11i;:-11 urbeiders op clie eene fahriek nog verder reili1·111I,· gevolgen. Deze taktiek wordt regelmatig toegepast door d,· anarctusten en voo1·uitg·ezct als de beste, altijo t1• h,. luuiken handelwijz». Wij laten het ook hier weer aan llet verstane van d1•11 il'zcr zeil' over, welko hij denkt dat meer kaus op cl1111r zume ove1·11·in11ing geeft, de soci:ilistische or de au.rr chisusche tak tiek . Wij ontkennen niet cl;it tegen u1·1·r klein», of slecht, of niet georg:1nisecrrlr! patroons d,· rcciltstree:,sche daad nog kans van slagen heeft. Ev1•11 min verwerpen wij alte solionrit.eitsstakinge11; 1111 weien clat zij, wanneer het om cle hoogst- llel:ing·,·11 gaal. uoodig k:111 zijn. Wij v1·agen slecius or de 1·t·c.l11 streeliscl1e <i:wd, van kleine groepen, en de solidariteils slai<i11g-, altijd, als reqet, (e11 dan 11og wel van me11s~l11•11 clir niet ovrr sterke kassen beschikken!) kans wll1·11 hellhe11 lcgenovpr de steeds t,1irijke1· wonlc11d,· p:11 roo11sorg-an isa Lies, teg·. never den trust en tegcnov-« den ~t:.i;1t? Or zou teçcnouer die machten rlo algemeens bond, 111,·1 zec·r t;1/rijkc leden en sterke kassen, met kennis 1·:111 111nrkt en 11ijverl1cicl, die voorzichtig te werk g,1;1t 1·11 11iet :illijc/ i11 staking ;1lleen zijn kr:1cilt zoekt. rhe Pers! ~ocel overweegt or hij ook andere vakken zal mersl1·,· p1·11. de voorkeur vcrrlienc11? .)/011 zie eerst n:i:11· rle macht der l<'-g-e11st:1anc/crs. .H1•11 zie ook eens cijfers nis die uit liet vol;;end,· 11001'(/stuk. De gewone redeneering \':111 allr ánarcl1islrn l:oort 111c11: « als alle arbeiilr,··. het werk slaken, dan ... 11 of 11 als alle arbeiders ciiP11~1 wfligeren, clan .... De vraag. gaat niet over wat 1iebe11r1. ...,___ 5i - Daarover zijn wij het allen eens: dan verdwijnt de oor¬zaak van alle kwaad, hel. privaatbezit ,,n de Ioonrlienst ; dun komt uet socialisme. ~laar daarover loopt niet dl" KI tijrl. De Vl':1ag is : hoe maken IVtJ oüe arbeider» eensoe¬suui. E11 d:11 k:111 alleen tlnor clagPlijksd1en, dil is politie¬kc11 strijd, en ocl'cniug. en orgunisaue. üaarvonr liclpl gc,~n p··e1'kc11 en geen droombeel-rur middel. lil Hieronder laten wij n11 C1!11ige voorhculdcu uit de praktijk volgen. Z•1 betreüen de uitslagen die socialtsten en anarchisten bereike» in orzauisauc en su-ijd. l-IC:'1. zljn er natuurlijk slechts enkele. Zij zouden met tientalleu dc1·gelijk<! te vermcer.k-ren zijr. :,1::, de plaatsruimte liet ons toclict t"). Door de someulrekkuui wordt, zcggr.11 clc nunrchisten, de strijdvnarrligileic/ der vnkvcre-nigingeu belemmerd, e11 houden Je bestuurders, die 10011 011Lv:.ing,•:1, de sta¬kingen legen. Was dit waarheid, d:111 moesten er iu uuitscnlan« in 't geheel geen stakingen meer plaats vinden. En ·.v:1L 'is 11u de waarheid? 0:1L er i11 HJ0:1 niet min.Ier rlnn 1314 stakingen plaats liê:Jdtlen in 1001) oudnrnemiugeu, waarbij Sö.603 arbeiders waren betrokken ! Er werden door dt: patroons 10 uitsluitingen uitgesprokèu. in -1114 ouder¬nemingen met 35.::J1::J arhcirlers, en :Jiléé11 voor stnkin-~e11 in eigen vak ga ven de sameugetrok ken vak vereen i - giugeu, wier bestuurders immers de stakingen 11 tegcn¬l1011cle11 », uit: de som van 4.::J93.9ü4 mark ! De reusachtige uitsluitingen e11 stakingen i11 het Hocrgebied, Crimmitschau c11 in Berlijn, liggen elk nog (*) Het spreekt \':111 zelf dat. wij up alle .uulcrdeeleu 1 a11 liet verschil tusschen socialisten e11 uuurchisreu, den vuksuijd beiref¬fo11d.niet in kunnen guau. Daa1·1·001· is een ulzunderlijke lmwhu111· nuodig. In hor.Idzuak bespreken wij ,Je11 pulu iekcu snijd. al kunnen wij u.uuui-lijk 11ieL nulatcu ook telkens op ,le11 vnksuij.: te wijzen.

- 52 - in de gedacl1Le. Dal te~enover zulke patroonsorg-:rnis:111,·~ ars bijvoorllecld hel Kulen::;yndilwal niet alles gcl\·111111,,1 worxu, kan ons niet Vt'rwonderen. Maar zou men z1,11d,·1· kas enz .• een karlel, rlnt zuo goed als een alleenli:111tl,·I l1Pefl, or een :ille p:1ll'Oo11s ornv:1Ltencli>n reus:1t111,~:··11 palroo11shon,I te l1.1r ku1111en? Denemarken. In liet begiu van l!!UO IJestonden 1·r 111 1 >e1:en1:il'k1·11 i11 het gelieel 11 % vak vereeni;.ring-en 11,,·1 Le za1nc11 !l(i.<2Wi ledt:'n. Va11 deze waren er HHH VL'r,·,·111 J{ingen met to z:1men lfl.1111 led,·n i11 de l:1n(l1·l1.1I"· organisatie. In d,• nijrl'rill'id allr:én zijn 7(i.800 ar!Jt,iders :;t•or;.;., nisei.:rcl, il:1t is t uini ïU ••la van rille orueiders, in tle 11111•,·r lteirt 1Ut!1°hzau111 ! In de ltunwb,•drijvr.n z1.1n 1:r z,·11·. ~!.ï-U(i -t; georg·,rniset!rd. « l>aJ~·rne wat de dee1,sche v:1k1J,\w1·~·i11,4" t,p tl,1 uoge1.ldik is, ze~L Jensen, d,: 1ï·,;eg-el'e vo1·1·1.itll·:r 1·.,11 liet Ce1,1ra:JI VCl'IJ'.JJld der Vakverec11igi11l{en. cc is zij g·,. worden door jnrc11langc oüers, r11 zeer ltc,:111gTiJI,,· .1 ufle1·s! ,, E11 zoonls 111e11 weet, lieel'L die v:1klH~wq;i11;.;, \ die naar ónze inzicht•~n is ing-ericltL en IJiostuurd wor.u, · ll een u1tsluiti11g· v.111 10.000 ;1rucidl'rs ge,lure11de 4 ma:111 tien lang, g·lansrijk dool'staan ! En 111et welki.:11 uitslag- voor de lotsrnrlt1;11•ri11;.;-Y i Il t< Terwijl ,,, zegt Je11se11 in z1j11 Verslag over de Vakl11· ', i weg-i11g, « terwijl hetgc111iddelclc 10011 voor de n1:.11111elijl.,· '1 arbei 'ers i11 de l1a11d \\'Crkcn en ill de 11ijvcrl1l!id in IKï".! nauwelijks "20 Ö!'C (~f"i c.) per uur IJcdt\)qI, was 1h1 uur/0011 in '189!) op :10 1/<2 i.ire g·este1;r11 ! E11 11u :11'l..11;ids- tij(l, die in 187"2 g-cmiddeld H ~l/1. utu: was, is thaus up 'IO 11u1· lerug-gellracl1t. 111 1;,·n na11tal vakkL011 IJèd!';i:,gl zelrs de 11erklijcl 11il•I. 111,•er d~,11 !J :'1 U 1/"2 UUI'! Vu111 leLler1.eLL1,rs eu bakkers zelfs 11i•·L 1ne,·f' d:lll kuur! 01·l•r 1.)11 11acl1tt11·1leid rs hijna g·el1eel argesd,afr, en waar Ji.:1.,· nog bestaat, d;.:11· wordt hij 1net 50 = 1 UU -l, l.Jijsl:1g lwtanld. » Ziedaar Ieiten ! Laat de a11arcltiste11 één land :ia111v,r Y,1111. w:,::11· ,1,, :1rlicid1•rs door lum tak liuk evr.n gunstige 111lslage11 verk ngcn hebben ! Ik enqeiscl« L:il10111· Cozcuo gaf i11 'H!UI u11111·e11L de 11il~lag-e11 d,~r vrrschilh-nr!« lonnstrijdeu in E11gela11d, in !111 d:1 ,ra:111 v1Jur:11'~:,:111tlt! :-. j.ncu , het volg,·ntle over- 1.lnlit: \l'licidcr~ die IJii de Ver1,,,,,gi11g 1·:u1 liet 1veeld111111 ~11 :1 l11011l;~l~;,~,~t~,, \;·:11·P11del' b:·ic~\~t17~1/1~1t~~i 11g· JAAR .,,1111"1 , .Perc;nl ga d r ~zaLl:i,~j~ Gem1dûeld op 1 1 debet.rokken licdi·:ig · elk persoon 1,<'1.~1111"11 vakken werk· 1,pi· wr-ck : der zamo arbeid 1s I betrokkenen: lllD:1 :Ï·l!l.!fiî 'ï,O Ir. :l):l.J:1;;,2(1 fr. U,Gî , IR!l·I l\îll.:J81i S,:, •• 1.1:ili,::'!J:J,:?() 1, Tl) IH!J:, • 1:11;.,LS s.o ïllJ.!Hî,iO ·, 1,1\:' 1:-l!l(i li(lï.(j,-,,1 r.: (i7(). 111-,,J(I l,0!1 11,!)î :;!lî.·l·l·I 7,ti ï!):Ulïli,-10 1,:28 LR!JS 1 1 .111..·.iw 1e,!1 ., z.o:11i.:;:1s,ou t,97 1890 1.n:;.:;î1\ IA,!1 ·• ::'.::'fl!l.:lûli,00 " 1,!1:1 rn1J<1 1.1JS:-.:J110 1:1,:,,, .. ;,.11\.1.omuJo .1,1i!1 IJiL 1Y:1s weliswaar. i111:,•11 1.ijd va11 bloei .. \1a:11· zourlun dt! e11,.:L:ISt;lt1: vakvercc11i;;i11ge11 wik c,:11 1100,;cr 10011 óók burcikt luhhcn itulieu z •, in plaats v:111 d,· sa11,e11- zetrokkon iuteruationale vak verceuigingslnktiek , de n-chtstrccksch« (l;1ad l"Hld,·11 to- g·,,p;-,sl 1 Hcvc.rstannrh- uirslaucu ziju hereik t rluur de 11:1k¬v,·ree11iging1:11, di1·, :1r;;r:zi,•11 v:111 hun 1•1·rk1•,'rde stand¬p11111 jeg-ens l1u; sociulisuu-, :1rgezie11 v:111 hun lili11fllil'icl t'll ikzucht op 1111·1,il{ p1111L, de" ccono.nische L1c,vc;::i11g· » 1.ot;J1 in IJeL ::il;;c111,•e11 voorcr: r;elijk wij het juist :1i.;ltL1·11 en vooruitzeucn ! Lnnt do a11:irelti::;L1·11 daar ,:,111 voörheel.l tegl~ll )v,·r sll·ll,1,1 v:111 gclijkP. ill'kek1·11is. Ztnulc: ue rrclüstreeksclie ilaail, zegg-1:11 de a11al'(;l 1iste11,

-;j!, - is toef eigenlijk g-een uitslag- te verkrijgen. \\'el11u - v:111 de zwiLserscl1e "akllewegin~ g-etuigt de arlicids sekretaris 0. Ziuner uit Wi111e1·t111JI' in oogst 1~111 .•. ,c De louubewcging-rn del' z1Yilscrsclie arucirle1·s 11111 ,1it jaar zoo t,lir1jk en l1ef"tig nis nooit Le voren. l n 11,·1 eerste llalrja.il' zijn er I ïfi st.al,ingen geweest, w;Jnrv:111 (i() st:Jkinie11. 110 looniJeweg-ingrJ11 en (i uitsluili11;.:1·11 In l'errew<'g tie meeste gevallen ltebben in de1.,e beweyi11!1•'11 de arbeiders de 011er11rinni12g heluiau], geheel or g-ctl,·,·I tel:jk. Vooral ;s hd IJemoeclidig-encl. dat de 1n1•,·s1,· stakingen een karteren werktijd hereikteo: van 11 "i' 10, v::i,1 10 op 8 '1/'J. en ~l uur. De loonsvct'11oogi11;..:-,·11 ,naken tezamen vele l1onderdclu ize11clen lranken uil. ·· re l)p vakver·ee11igingen hebben duizenden leden g,'\\1111 nen, voorat de metaalbe,..,·€rkersbontl, die nu IU.111111 leden telt.» Tot. zoover de berichtgever. En zulke uitslagen 11t1r den bereikt niet door de anar·chistische str1.1dwijze, 111,·I door de ,, directe actie", maar door de v:11ibcwcg-i11::. gel1,1k die door óns wordt toegepast en bepleil. Bijdrage of inle_q. Eenigszins rn:ig·, om de oüervn«. drgheicl <Ier arbeiders voor hun eige11 strijd te scl1aLt1·11. toch 11·c1 al'gegn:111 worden op cle l)ijcl1·:1ge die er ;1n11 ,J,· vakvereenigingen betaa.d 11·0,·dt. En clan ontlcenen 11 'I aan het verslag door den sckretaris tier cc Gonl'tidér:il11111 générale du Travai] 11, over de trausche v:ikvereenigi11 gen uitgel)rat;hl aan het !11ternalionëal Uureel, dat,.,. r~ betaald wordt : door· de voeclingsrnicldelenal'cl1\el111;: ',, ';lU t:ent11 pel' maan rl; werf"art>eidcrs, hou warbeid,·r · en Limmerlie<len JO cent" per 'Tl:J.111cl; rnc1:i::illlewerk,T· 20 cent" per m,1:111cJ; k:rntoorhccliCnden 11) cent- per I·"" en pel' lid ; tab:rkbewcl'kers ·1;; cent" per maand. Oaartegenovet' betalen in 11uits•:hlm1d : typogr:il,·1, per week lr. l ,':l5; bakkers 50 cemiem~n; boull'r:11, arbeiders ïü centiemen; stecilclruHers GO ccntie1111·11 metselaars 35- 75 centiemen; sig·arenmaker·s HJ-'1., centiemen; stul<acfoOl"s ïO centiemen, enz. - 55 - Ontwikkeling. Door sarnentrekkiuc. zr.igcn de anar¬nhlsten. verleeren de rnensclien het denken. Door II rechtstreeksche dand n leeren de menschen zeil' den¬ken. Hoe komt het <fan. mag men vragen. dat de rran¬"r.he vakbladen zoo bitter schaarscn zun en nauwelijks In ·~ leven kunnen blijven? Dat zelfs het algemeen orgaan der vakverecntginaen « Voix du Pcuple », nog l(Oen 6000 abonnees lieert? En dat de duüsche vakvereenlgingen zulke verbu¬zonde sommen uitgeven voor· Iitrratuur "? Zoo herl'L llP.L vakblad der metaalbewerkers een oplaag van 1 ï,LOOll exemplaren. dat der metselaars eeu oplaag van 114,000. tint der houtbewerkers van 83,000. Wat zonder de « reclustreekscne datul ,, bereilit wn1ltl. Wanneer eerst elf' vakvr'r·e,~nig-ingen. die de nnmchis¬llsche takuek voeren, die teae» sterke algemeen gc¬maakte machtsvorming zijn, dio ntgeverr op d i duitschc vnkvereenkringen omdat ze « parlementair » zijn - wanneer deze vakveroenigingen eerst .mike u·itsln.r1en kunnen aanwijzen als de duitschc - uitslagen voor rtr. verheffing van den he,·lcr1 levensstandaard dnr arbeiders¬klasse - d:111 pas kunnen zr\ met recht de nrbeitlers opwekken. hun taktiek als eene betere aan te hevelen. In september HJO,i werrl van wege de verrenigrlc vak¬honden eene statistiek veropenhaarrl van rlr, behaalde winsten door· loonbewegingen over rno.,i.. En wat blijkt rlnnruit ? In de honwhelir1Jven werd over· genoemd jaar voor li\l,Hl:-1 personen evuc louusverhooaiug verkregen van IM,(i!l8-W Irnnken prr werk. r-n voor Hi,l(if\ personen rr-no verkorting van werktijd van ~i8/!IH uren per week. l11 de 111elaatnii11cr/ieiJ, en scheepsbou u· : voor t)~)11, per· snnan eene lnonsverhoocing van :-; l, IÇ)·t-~rî franken P"!' wl'Ak, en voer RÇ)tfl nersoneu een verkorting vnn wr"k¬lijd v:111 ~1.:12~ uren per 11·rrk.

- i'iG - In de lwutnijve1'heid : eene loonsverlloogini.; 1•:111 31-,3Hi-2n l'l'anken per week voor '17,151 personen, ,·11 eene verkortinz van den werktijd met 2k,213 u!',·11 " week voor 970::i personen. In hr.clr1.1vr!n der uoedinas- en r1c1wtmirldelell werd 1·111,1• 1n,.t8G ;1rbeidcrs ::i,nG·I-% rrnnken per week n:.111 1111111:1 verllooging· ber,1ikL, c11 voor 7!:Jfiö arbeiders ccn« , 1·1· korting van 31,51,(l uren per week. 111 de l1ekff'cdilt1s-, teder- en te,i:tielnijvel'!ieden: 1111,i• '.'.H:·lO arlJciclers ecne verkorting van 14,307 urr-u i" week, en eene loonsverliooging van Le zameu (j(Jtill 11· per week voor :·10!):-i arbeiders. En in verscltillrnde andere bedrijven werd r.ng '"' reikt : voor lli,G 1:-1 nrbeidors een P. loonsverllooging 1 :111 28,G5H-7ö rn1nl,c11 per w. ck , en ecne vcrmincleri11g 1:111 wcrktijcl van :-ilJ,4% uren per week voor :-:727 arlt1•iil,·r·,. 1-:- Zied;rnr 11ilslag·e11 van oen- arlJr.idcrsbeweg·ing, d1n aan de <111nn;l1isliscllc 1:ikliek don rug- hr-elt toeg-cl,1·1·1·11, en rlcu kl::issesLrijd zrio opvat, dat tic ar!Jciclers in sl1·1 I,,·, kracltligc ;ilgt•mnen gcmnakto organisnties, met sl,·d,1, weersl:1nrlskassc11. 111111 beteren Loc•sta11cl hebhen tr· r,·1· overen ! Oe o//e1vaanliglteiä der « reclustreeks-he daad «, 11,•I laaLslc alg-e111ec11 liong-rcs der Irausche vatwereeniqi111/,·11, georg-aniseerd in de « Confédération du Travaf ··. 1,·1·,·,i gellourlen in üourges. Door liet hoofdcomileiL, lir·11, t:/h cln:irv:.in clc leicling- hveft, werd n1c<lcg-ecleclcl, dal 111, 1•, in septc111l1er 1004-, l1cL aantal aangesloten valil11lllil,·11 5~ bedroeg·, met 1702 afdeelingen. l:let aantal l,·d,·11 werd eclilcr niet. oµg-eg-evcn, 0mrl;1L men . . . cl:11 . ,·Il niet wist. liet versl;ig v.m den kassier v:111 deze groot» l'r·rl,·1.1111, 111et 17fl~ afrlcclingen vermeldde, ilnL er onlv:rnh,.,1 1, , . eene som van ... 1U,3ïO [ranken over twee jaren 1 \.,11 - 'fi"t- het kornitslt voor c.Je alg-t:'1neene werkstaking; 't wrik op uen vorig- kongres r-eds was ingesteld. .-u hetwelk de l(l'OOIP. bewt·gin~. waarbij hond1•rd'luizcnclen arbeiders betrokken zouden worden, moest oruaniseereu, was i11 twee jaar tijds afgedragen de som van ... 3RR l"r[1nken' OP. mannen der cc rechtstreeksche claa(l " beweren, dat dààrdoor liet hest de ontwikkeling hevord-r« wordt, Maar op dat konzres werd medegedeeld, rlnL lir,t orgaan vnn de « Confédération >:, waarbij 1792 a.fäeefingen z1111 111111geslote11 van 52 vakbonden, her-ieruaa: ... 0700 ex. oplaag telde! En cl:"tl. lerwi.11 op het voorgaande kongras bestoien was, dat alle :111ngesl0Lc11 ledt"11 u \"erplicliL n waren een abonnement Le nemen ! Het straks reeds genoemde kornitcit Lot leiding der werkstakiuger: en Lot vo111·1lerf'idi11g- der algerneeue werkstakir g heelt een rota.u inkomen gel,act vnn 14,84'1 franken. üaarvan echter ~\,11·e11 sk-chts 1081 Iraukeu aan h11dl'~1gen der vei eeniging·en en nnn vrijwillige hij¬dragen voor stakers .... 1297 [ranken. ! Na het voorbeeld van Penige landen, nemen wij 1111 enkele sleden. Berlijnsclte metselaars. In den aauvant; dt'I' 11eg-e11Lig-u1· [aren l11:rlroeg hl'L 10011 der berlijnscue metselaars per clag 6,:!5 :i 6 85 rr. Door liet gt>lukkig optreden van den onder socialistische leiding- staauden algerne-nen Metse¬laarsbonrl, is thans het uurloon opgevoerd Lot ecu mini¬mum van 94 centiemen, of een d,1gfoon, hij 9 uur werk, van 8,;îO rr.-! Ook daarvoor is veel slrijcl uoorlig ge¬weest; zondor dezen had men waarhjk zulk een levens¬staudaard ook niet kunnen bereiken. De bouunakurbeiders in Runta.nd en JJ!est{alen hebben hier, onder 11e kringen der bcuwvaknrbct-ters en ook rlaar buiten, bewondering gewekt wegens oe verbazende volhardiug, waarmede cla:1r de slrijtl Leg-en den mach¬tigen patroonsbon.t twee maanden lang is volgenouden, en tóch nog eindigcle met eene overwinuing voor de arbeiders !

'- ~R - Maai· hoe zou cleze ,tlloup mogelijk zijn ge"1'1·sl, indien l1ij bereikt had moet-» ,,·ord1•11 doc,r « 11·, J,1 streeksctn, eland Jl, diL wil seggen, zonder ste1·!-,·11 ,·11 voortdnrentlen stc1J11 van de al;;-em~cne beurten, z .• 11tl,·1· weerstandskas en zonder sterkt> discipli11e·1 Thuu- 1:d spoedîg 111 'L geheel« dislri/.:L de IO-ure11rlag· /Jerr·tl,1 ,·11 /1e1 loon i11 de, st:idsdistrikle11 op û(i ;'i (iÇJ ce11tir,n1r.11 ,,,.,. uur vasti('esl.eld zijn. lli1t zijn 11ilsl:ig·e11, dir) pleil.:n 111"1' 011ze opv:ill1ng-r~11 ! ue yent,,t!,c 11rbcidersbe11,<'.Qi.11y. E~nr. der stedr-n, ".1:11· zieli de: v;1/d,l'weg-i11g· 11itsluilend l1r,Jt ont,,·i/,kel·l 1J11d,·1· den invloerl der soc1::iiis1e11, is Gent. Wat /Je/J/)1·11 il,· ~1narcl1isten dnurvan steeds ge7.<.:gd? ,, De gentscne :11·i11·, tlersbeweging is achterlijk, de socialisten bemoel-u z1,·l1 daar niet met de vakbeweging. 11 Steeds werden er ,,v1·1· ue gcntscha socialis1isc/Je arbeidersbeweging i11 "" :rnarc1Jistiscl1e bladen, vooral de uederlänrtscln- .. : •• meest ergerlijke lastr1·pra::iljès verspreid. Maar door een sc/1ill1.:rend, onvergetelijk [eiL van d,·11 jongsten tijd, heeft de gentsclle vakbeweging al rl1·1,·,, raster gelogenstraf'L. « In tiet begin der maauu juu] HJOu stelde de vak v.» j · t..:eniging lier katoen!Jewerkcrs den eisch den dag-1·/i,11, .1 schen arbeidsduur met een half uur Le vennind,·r,·11. 11 maar vroeg d:1are11boven eene vcrm,..:erclering- va11 ln11,, Up het eerste pu111 ;1ntwoonlden de patroons, ook 111 een s~·nclilrnat verel'lligd, niet te zullen toegeven, d:111 g-edwongen door de wetgeving. Zij achuen het bcn,·d,·11 ziel: het tweede punt te bespreken. Daarop werd 1·,·11 drachug de ar/Jcicl ncergei,'g-d, en volg-rlc een strijd 1:111 .veertien weken 011clersoci:ilistisclle leiding-.Oan kw:1111,·11 de patroons tot rede en stelcll•n een refcre11du111 111111 over beide punten; d:1gl,uunverker.,; e11 -wc1·k:--1,.,,, waren echter uitgesloten, slechts entreprisearbe,it,·r· en ar/1eids1e1·s mochten aan de stP111ming· deeln1·111,·11 zij dus die r·echLstreeks, volgens labrikanten's lllL'l'11111;·. minder loon zouden ontvangen door minder uren ,1·1·1·1, NiP!tPgenstaancle rfit viel rle stemming toch uit 11·11 -5!1- 1(111111tc der eischen door de vakvereenigt-ig gesteld. Uit 111" bewijs dat de socialistische organsiatie wel degelijk •olthewuste arbeiders kweekt(*)». Waar blijven nu de anarchisten met hun laster¬prnntjes over Gent? Vnn de 43000 arbeiders zijn er ongeveer 11000 bi] clc RMlolistisclie vakverecnigingen ;iang·esloten? Negen der y1111tsche vakvereenigingeu beschikken over een eigen l11111Lcncligen sekretnrls, en nog- nlt1.1d wast tie he11·eging-, Mil viertal textiel- en metaalbewerkr·rsver1!eniginge11 lllOPten reeds een hulpsohrijvar benoemen. De bijdrage huclraagt voor bijna allen ::li.i centiemen; de uukecring hij workstukioe verschilt van 11 tot 1;) fr. per week, lrit'wijl ook bij werkeloosheid de leden voor gebrek h11wanrrl worden. Dat is rle vakhr.weg-ing, die door dr Koolalisten is opgebouwd ! Alleeu over het jaar HJO~ word als steun bij werkstal<ing uitgekeerd : door rle wrvors 88k7,',r; Irnukeu ; katoenbewerkers 7514·.titJ t'i-unken; vlasbewerkers ~1 H7,80; dokwerkers ~071 l'rnnken. Scltildersgezetlen. l·;en kll'i11 voorbeeld, lr·Je ei· met de 11lgomr.ene vakvcreenigingnn werkelijke voorrleelden voor de arbeiders hereiJd. wor.tr-n, leveren de sohilders- 1(1'7.Cllen van Darrnstarlt. Tot l1l'l jaar 1k08 w;1rcn voor dr•u: werklieden <Ic toestanden vrij treurig·. Van mee¬spreken der vak vereen igingen i 11 ;1 r/Jeicls;1:1ngeleircn¬heden was ~een sprake. en clr loonen waren vrij l;1ag-. Vnn toen af !Jq;-on echter rlc org:1ni:,:1Lit' l'P1·111 om zic/1 ltnr:11 Le l{l'1jr,en, en i11 /1e1 V .orjnar van rnoo is er ,~ w,•k1Jn g-eworslclc: om ,·1•11 :u•J11l:iril'I' d1_11>11!;evocrrl tr; lmjge11. Hot zooln11g- vol t•· noudeu, 11·:1s alleen mog·elijk donr den vollen steun van dr11 .\lgeiru~e11el! Ro11d ! lle Ktaki11g- Wi!J'tl netoonuen, f'11 uians is de lom.tand l,et»r diin r,r, één pluats in ons land. /Je w,•rtdij,I is r/1·s 'lil\llll'l'S Hl t'-11 (l,·s wintnrs 7 11111·: hrl\·r•11 ".!0 jaar 111111'1(;11 l • J Hijg-,,,.n(';..!'ilt• lul~sl dc•1· llll!!t\\'CI',,, de ,,;111u•11wc1·kt'11d,• \'11/ks¬drukkerij, Le Gent,

- 60 - ze minstens ä~ centiemen per uur hebben. V:111 hl I maart Hl06 kwam er nog- ·t ·t/4· et. hij, rn no;· 1'111! jaar later weer •J 'l/li· pct. Overwerk van f-i - x 11111· wordt met 30 per honderd méér llc~a:ild; 1,:1!'111 "·111•h met 100 per honderd, Zondagwerk met ;;o pP.I' 1to•1d,·1·d Thans trekt liet schildcrsncrsoneel 88500 rr:1n'.,·11 111111 jaar méér! Kiesreclu w vakbeweyinq. Hoe dikwijls wordt 111111 door de arnaohisun gezep;d, dat daarom cle s1.ri.1d 111111 algemeen kiesrecht zoo verderfelijk is, omdat (1;1;1ril,1111 cle arbeiders in liet klesreoh: bei!i11nen te gelonr1·11 111" in een wonderruiddel e11 cl:1;1riloor de v~1kveree11i~111a11, beweging wordt verwaarloosd. Welnu, hE'L jo11g~11• 1111 meest sprekende voorbeeld van het 1rgenclerl l1·v111•1 Hongarije. Er is wel g-ee11 arheidersklnsse in l•:11r11p111 rite in <ie laatste jaren zóó heeft gestreden voor 111•1 algemeen kiesrecht, als die v:111 Hongarije ! J1rwr l11·11fl zij, staande op liet standpunt tint het kiesrecht 1·1111 0110111.1.Jeerlijk strijdmid fe: is voor de a.1·beiclerskl:1s111l daarom de vakorganisatie verwnarloosd ! Het trg1·11d1·11 is waar! Nietteacust.rande de ontzettende mocilijklt,·1!1·11 cliP i11 dat la11d waren t1: ovr-rwinncu ! Tien jaren :.: •. 1,·tl,•11 was er van orgauisatie nog nnuwelijks sprnke ; i11 l'.1111 Lelde men er nog slechts ruim ·10500 geoq:p1111s1,,·, t1,·11 en Op •I Januari 'i!)0.1, waren el' reeds J':! l:.111delijkt: 111111 rle11 e11 63 plnalsehjke verPc11iginge11, 111~·L te z:11:w11 'd,1:-!8 leden. Tnnns is hf!t aantal hu11rle11 reeds 1111 l'I gcst1•gr11 met 42~ :1[rJeelingen 1n1 ruim -1:GOOO ledr11 11,1 plnntsclijke orgnnisnu-s verminderen, tr-u toeken il:11 ,1,, algcmeemnakiua ook daar algemeen Lot 10cp:1ss1111,( wordt gnbrncht. en clczc: stijp;i, g vond plaats i11 , ,·11 ujdperk , dat clc beweging voor ~tlgemee11 k ir-sr. .•. 111 voortdurend met kracht gevot.rd weru. En hel meest spreke«!e feil uit den intcr11atip11:il,·1, klassenstrijrl is i11 de maand september door 11p 111111 gaarscl1e :u\11'icic1 shcwcz: ng gclevl'rd. n u 011 ::111~~. l ,q wijze v:111 mtuul'cst.uiu X0,000 urbeiucrs ,ip liet s1·111 d, 1 vakv ereeuigingen den arbeid neerlegden, 0111 éê11 d:1r. - (H - een krachtig : (( Hel. kiesrecht :1~111 allen! u tr. laten we<'rklinken ! . üat is een scliiuerend bewijs, dal. tie bewrg1ng voor het kiesred,t niet hinderend, maar bevorderend werkt unn de v:ild11·wl'ging. Vrrrneldcn wij nu n0g dnt de lluit11che sociolistei ten ~etalle van onzevcr-r 300,000 gf'(H';!;1niserrd zijn. Dat hun hladen ongeveer 700,000 :-illonnés tellen, dat zij bij de l:1:11s1e vr.rkirzi11g drie millineu stcurrnen uitbrachten 1•11 dat de verltourl°i11g- der partij tot de meer dan ee11 nulliocu lerlr.n tellende v:1kvc·ree11iç;i11gPn zeer goed is. 111 0<'nrrn:1rkcn, Oostenrijk en 13elgië is de hrrnd tusscheu soci::iiislrn e11 vnkvereeniziug zeer nauw. Men knn daar van éénheid spreken, op 't mikpunt vnn orga¬nisatie en zedelijklteid gPzien. Ook in Noorwegen. Z.weclP.11 rn het grootste dl'el v:111 Zwitserlnnd bestaat re11 uitstekende verstandhcuding. lln soeiaüstiscbc organisaties nemen in alle landeu snel toe. In Holland steeg liet ledental in enkele jaren Lot 7000, liet r1:in1al op rle socialisten uitgebracl1te str-mmen op meer tl:111 fiOOOO. Vra:1gt 111e11 daurr-utegeu 11a::i1· tie kracht der a11n•·chis ten, dan vindt 1111•11 uerçens, in geen enkel land werke¬lijk krachtige 0rganis:1ties. Overal slechts klelnc grocpen heor~ar,isee1·1len. 111 Sp:it1J", Frankrijk, Italië e11 Holland is 111111 invloed 11u~ ltf~l grootst. vluar ovvr Fruukrijk berichten de vak· vcreenigi11ge11 zelve, dat de cijfers rler meer of minder :111:ir1)liistiscllr. honden onhetrouwbunr zijn door elp, slechte gewou11lc veel Ie l1uog up te ;.:cv,~n. Hetzelfde ~csehieclL i11 tlp:111jc. Oe sterkte der spannscnc anar¬chisten kan 111n11 bovcnurcn uil liet volgende opmaken : 111 lt1·t ja:1r !Dü'2, toen dr politieke arbeiderspartij over de 8000 leden, de :1l~e111ee11e vcre-niging der vukurbei¬dcrs :1'2000 leden Lelden, gaven dl' nrnacuisten 70000 l,·dn11 op, als ln-hoor-eude tot hun N:itio11alr. Federatie (• 1,;;1·riCitl lq;t'11r,1·1·1· ,Jp SOCi:ilisliscJ1e houden) te SllllCll in 400 aldeeliugeu. Maar in het verslag van hun midden-

-62- kornitcit van dat jaar vond men van die ,i.Oo slechts ".!O hetalemle afder.li11gen opgrg-1've11 ! In Holland lif'p l!Pl leolti1t1:1I van rle a11:1rcl1isti~,·.J11· r1'reeni~ing v:.1111GOOO op 5000 terug in enkele j,11·e11. Een schittereiul noorbe. ld ten sloue v:111 wal smncu iocrkin« van polüiel. C'I! vakorqauistuie vermag : Bij tl,· laatste oostcnrijksoln; kolr.11wcl'krrssL:1ki11g- sto11d1·11 f-i0.000 arbc.dors teaenover ven Zt'Slal patroons. tl11 danks den heersctn-otteu kolennood ga\·en rlr·zl' l:1:its1,·11 niet tee. l>e v:1khP\\'eging was Le xwak 0111 111·11 1,· dwingen. DL'ze sprak eveuwtl 11:.1:ir vertrouwen uil 111 l1l'l socialisme. De al'geraardigclen der socialisten ltirl den met rle vakbondbestuurders den strud, en 1101,r onophouclr.lijken druk in cle Kamer op de regeeri1q.;· "" de meerderheid gelukte hel den negcn-urPn-rl;q.;· ,·0111· rle l-erawerkers l.1• veroveren. « nit \\ as !'f'n op11w1 kclijk voorbeeld, schrijlt Kautsky, d1•r vereeuiuinz \':111 politieke eu v:iklle\\'L·ging. Elk op zic11 zeil' luul tnt 111 r-, geleid. lle scciaiistische af'g1•v,1:1rdigden l1:1dde11 ~il'l1 l11·csoli kunnen prntr n in den llijl,srl:ig, zij l1adde11 1·11111 rloove oeren gepl'e<~kt zonder df' sL:1ki11g-. ~b::r ri1·z,· ware weer zonder uitsl:ir~ gPëinrlig-d zonder li1·L ingl'ijp1·11 i11 liet parlement rloor (lr, socialisten, die 11i1·1 rusu-» voordat 1·ep;1•cl'ing en 1nrPrclr•rl11:irl de beloften, rlif' zq i11 den tijrl v;111 den ~rr,n!s1r11 kolennood hndrlon g·c· l:i:111 omtrent verkor li11~ v:111 dP1l nrl>1·idsd;1;..:·, trn111i11~1,· eenh-szins uitvotrdon. » Stel d:1arL1·::;-t•11ovrr hc·L :,;l,·cliL:; lial·;r. slageu de f'r:111 sche lierg-werkr.rs i11 hu1111e slaking- [oklr,IJcr Lol rlec<'111 ber 1!10".!J, dil' toch ook de overgroote meerderheid d,·,· arbeiders oruvaüe. · · !>oor de te g-rringe een~µ-1~zi11dlieicl clü:'1r Lussr:111'11 politieke, n v;ilibe,,·cg·i11g, dooi· de art,reri~lieicl vnn 1·1•11 deel der arhc-i.lers vnn de eerste. wercl niet afte druk op Kamer ei, Sr11:-rnL 11ilg1>o<il'cr•cl, c11 kwam dus d,· vr·rkorling- v:111 arbeidstijd slechts voor enkele soortr-» lol SL;111d. - 63 - Mogen deze voNlier.lcl,·11 lti·'.r 0enoeg zijn, Mnar 11u 11og een opmerking, voordat wij van d1· praktijk afstappen eu Lot het meer theorerische gctledte van 01,z,~ bescuouwiugen terugke-ren. OnU,e1111c11 wij, d;1L 011ze zoo ~epr ez~11 socialisusche luktiek i11 politieke 1·11 valdJewe~ing g·c\':1n·11 hoef't ? I::; hier alles hluru, e11 heltl!-!1', ol:'ti11· all.-s zwnrt ? Leidt d•; weg, dien .re soclatlsren i11sla:111, gelllakkelijl< en zonrh-r dwalen or vullen 11:1:11· de socialistische gemeu11srli:1p'! Wij zouden lieuun ;ils wij dat zezrk-n. Ook tie socialistische t:.ikl.iek loopt altijd en altijd weer gcvr1:ir l'vutcn te beg,1a11. Zij kun 1Ju1·gcl11k wurdcu i11 de pohtiek, verl.urgehjken in de vakverecuiging. H1•1. vormen van sterke kassen hier en het vergeten van deu strijd, liet vooropstellen van onderlinge ondersteuning en liet vcrwnarloozcu van de bestniding der patroons. het blind gehoorzamen aan leiders die beambten worden en geen strijders meer zijn, de ikzucht v:111 den vakbond tegenover andere arbeiders, een uitsluitiugs-, een gilde¬geest. een vredes- en rust- i11 plaats v,10 een kamp¬tuktiek, dat ztjn alle gevaren die de met socialistische taktick handelende vakorganisatie bedreigen. De dui¬zrnden en honderdduizenden vereenigtl kunnen een kudde worden en ophouden zell\lenkende, zelîhande¬lende wezens Le zijn. Het zou lal' zijn Le ontkennen dal dil gevaar besL::i~lt. Het voorboelo vau 8ngel:1nrl neett hel. trouwens dikwijls bewezen. Zoo ook in de politiek. Ook daar dreigt dell nrueidcr liet ~arm hangen aan l1cL k leine. llèt niet zien van l1t:1. ~rooLc einddoel ter wille van den dageltjkschcn strijd. Daar lJlijl'L het dreigen.le verbo. tl met den burger, voor kleine voordeeltjes. voor ee11 zrtel meer ui' minder. naar dreigt de zucht regeeri11gsparL11 te worden. Dat alles is zoo, maar hebben wij het ooi L ontkend? llebben w1.1 ooit ontkend dat de weg en de strijd der urbeidersklasse een lange en moeilijke was? Als er een reohtstreeksche gemakkelijke weg bestond, dan wus hij Loci! al lang gevonden, dan bestoud ook het socialisme reeds. ~faar een dergelijke w,•g- bestant niet. Vol ne.ler- ·~

- 64 - laag en dwaling is elk« tnktiek , omdat hPt patronaal voorloopig nog maehli~er is dan wij. Maar 0117.P tak liek is desondanks t1C éé11ig mogulijk«. Want - wij kunnen het niet g-c·11ot·g hrrlialr11 - d,· burgerij is goed georganisr,(•rcl e11 ~f'sclioold eu 1·,•11:-.

1chtig in mncht. Het prolctnriunt kan h.uu: alleen 01·,·1 -~. 11

winnen door in reusachtig· aantal. na j:irc11la11g-P, o!'I',· '1 ning en strijd, nis één rn:111, well.e« ust Lege11 l1a:11· ,q, 1·1' Le staan. Wie rlnt inziet, begrijpt dus dat twr-o di11;.:,·11 noorüg zijn: 1° de socialistische g,•rst; 2° de r,·us,1cl1li;.:,· orgm.isaue. Geen groot :1;111L:1l zonder sociatisusrtn¬gedachte. ~la:1r evenmin socialistische grd,1cl1te zond, r groot aantal. Beide moet ons duel zijn. l~ll het is il,· socialistische laktiek die tc·geli,1k. en gaandeweg-, d,· socialistische sedacnte verspreidt e11 de reusacluiu« getallen bijeenbrengt. \\'n:irclc,or? Doordat zij <11·11 politieken strijd voert, dien nlt,n 1·ort·1111 kunnen. Wanneer men ons dus op uovr-ngenoeuu'e gev:11·,·11 en dergelijke wijst, clan antwoorden "ij : Gij hL:111. aelijk , zij bestaan, ook bij u, anarchisten. 11i0L minrli-r. Want welke andere tak Liek, uijvocrbeeld die der al!r1·11 vakvereeniging, kim. zóó zeer leiden LOL strijd-voor-het kleine-all-en? Maar wij zien de gev:1rP11 clir· ons dreigt•11, en wij trachten daarom ze af Le wenden e11 tr. voor komen. Maar al waren zr. tienmaal g1·uol.1ir, wij ko1111·11 aan liet doel, want de politieke strijd is de c~L111i1,;1•. algemeeue, clie het geheele kupituu: r.11 l1PL g-1•ltePl1· proletariaat omvat. Oe outwikkeliug clP.1· 111 ,atschnppq versch-rpt de klassetcg-Pnstellingt'tl. llet socialisu«: wordt voor het proletariaat steeds meer Pe11 ieveus hehoeue. \\ïj zullen dus, 011dn11ks alle gr.v:11·t!n, di1·11 eenlgr-n wei,; blijven volgen, r11 op dat e1111ige terrein ,·11 vakhewrging èn politieke par11j ten slotte l>re11g-<:11 lul deu eindstrijd met dr. burgerij. Laten wij, socialisten, alles doen om de g-e11oernd,· gevaren in vnkbourl en partij te voorkomen, clan wJJ,•11 wij ook het snelst liet auarchisme over-winnen. - öö - De verovering der politieke macht OP revolutionaire rol van het prolclari:1at is een drie¬voudiae. Tc11 P.Prste moet het. binnen de kapitalistische maat¬scnnppi] zich zelf vormen tol een macht die hel kapita¬lisme omverwerpen kan. Tc11 t wre<lc moet lid clnc 011werwerr,ing- uil voeren. :\i . 'l'en derde moet het de sociulistische maatschappij 1, inrichten. I Wij hebben tot nu toe besproken, hoe voor hel eerste ' de,'I <Ier taak de politieke strijd onontbeerlijk is. Wij hebben !!<'zien, hoe het juis: de strijd voor de hervor¬mingen is. rlie rlc noodzakelijke kracht brrngl. aan de arb1·irlPrskl:1sse. \\"ij hielden altiid in liet oog <lat het prolctarlaat stoûelijk en ~eestPlijk zeer zwak is, hoe het zonder lichamr'Iijke, geeslelijke en zedelijke kracht niet ovrrwinncn kan. an hoe dus elke verbetering, door v:1kb11,1,•ging en politieke werking te bereiken, moet worden nnzesrreef'd. Dil z::igt!n wij als het eerste voor¬clr1·I der politieke werkiug : <1:-it h,•rvoriuingr;n kunnen worden bereikt dikwijls. YOOr massa's arbeiders, en or menig punt (als woningkwestie, onderwijs en belasting] atlr-en l:ings dezen weg. Als tweede, nog groorer. voor¬der-l z:1g,·11 wij-tlnt d(• nolitiekr: strijd, en ook deze alleen, het aeheele proletariaat bijeen kan scharen, lnngznmer¬hand eerst nog anders rlenkenden tot zich brengt. zeer velen organiseert Pn eindelijk allen in massa stelt regen¬over liet kapitalisme. Oe arhr-irlorsklasse stelt in clen politieken strijd hare cige11 eischen, <lrin~t, door zich ouafhankelijk LP stellen tozr-nover alle p:irtijr>n, deze partijen daardoor juist het au-rl.est om telkens iets en langen tijrl iets m11e1· te geven, maakt van elke aldus verkregen versterking gebruik, om, krachtiaer gt1wordP1\ liooger eischen te stellen. lokt daardoor v veer nieuwe scharen tot zich, krijgt daardoor allicht. "·eer iets meer .... lierft eindelijk, ook als de burgerij ophoudt hervormingen toe te staan,

- Uü - hare legel'scharen zóó sterk gemaakt, dat zij tegenov,·r· de kapilalistiscl1e klassen staat als dreigende rnacru. Dan is juist door dien langen ;noeie/1.1ken strijd \'11111 elka:11· e11 met elkam-, de solidariteit clie :i/len lrt'/1!1,•11 g-e/ir·egen, de l,111d:1t'IH·itler voor die11 v:111 c/e stad. Il,· ni,i\'erheirlsa1·1ieider voor dien van l11!t /:111~/ (wij ,,·1·z1·11 er op dnt de sulid:1riteit der aeheete klasse alleen i11 il,· politiek :1:111 cl-=11 <l:1~· komt), die solid:.11·itt-it is zóó 1,:T111i1 g-e\\'ürde11, d:it men op elkander, 011 rl:1:in/001· t1_•;;r·l1Jl, Ü/1 de 0\/l'J'Willlling-, een V;ISt Vl!flrOU\\'Pll heen. 0~111 breekt hoog-sLw:iarschijnlijk een zrer en1sti;.:,· s11·ijd 111pt c/r· IJurgerij aan, een stri.irl waarvan "·ij d,·11 vorm 11u nog· niet kunne11 zien, r~·11 strijd waarvan wq l1oprn d:1t hij niet met bloed e11 dooJ zal wol'.Je11 ;;,· voerd, 111:,ar i11 l'lli gl'~-:11 een strijd diu rle krnchL 1:111 l1f'I. gel1eelr proleta, i::i~,t lot. hel uiterste zal inspa,111,•11. M:.1a1· in elk geval - en dil l,lr,·I ons 11og te l)ew1,1z1·11 l<•g-e11uvC'I' do :111:11·cl1islP.11 - de vel'Ove,·ing der poliLir·I"· macht z:d rl:in nooclig- zij 11. Wnnt. .. de verrenigdo maclrt der li:ipil:liist.Pn zal d:111 g-ctl\\'C111g-e11 111oete11 11·orde11 1•11 g-1·1Jrokc11, en dit l,:111 niet gest:.lricden zonclu,· een gcorga11iseenJe macht v:11, l1l'I JJJ'Oictaria:,t - e1· z:11 overal tP;.:-enslnnr/ zijn, r.11 d1,· ka11 nir01 wo"clen ger11uikt rl:lll rlr)01· l1c1 gezag ('11 d,· oppC'rm:it:.lrt v,11, lre1 prole1ari:1:1t. Een 1•uorslclli11~· 1·:11, vrije gT<J<•pjes :/ic·. zoncli•,· sarnc1il1:ing-, op zuulle11 lJ'l·i/,·11 is - 1eg,•1101·t·1· rlc: ko/css:i/1; rn:1ch1, der k:1pit::ilïste11 een 1Jroo111br·eld. !Jo urassa 1111:deslc·pe11. er op n:li1·11,·11 dal. dit volr/uendo z:il zijn en zijn taklieli ltir•rop in"il'11l1·1: is een rnislla;1cl. /)r k:1pit:ilisle11 zu/11~11 \\'1•/ zoo verst.n, dig- zijn 0111 ;;:icl1 11iet i11 Vl'i.i<~ gTuepjes 1.e Ul'B";111isèt;J'1•11. "111 zir·/1 uie; 10 l'etle1·ee1·e11, maar 0111 zie/, met al d, krnclu die de w:wl1oop geen. met e"11 ,il~emecne 1'11 me: de srielheid ru11 d('n liliks1_·111 11 erli1·11rie st:1ats1narl11 Ie verzeuen - l1elz1j d:111 met p:1ril:'111e11t:,irc, 1te1zij 111,·1 g·e11 elddadige 111iddelc:11. Ît'genor<:'r d1! sL:i:1ls111aclrt der li::ipitalisl.~11 z,!l ge!-lr·ld 111oeLr11 11·ol'dP11 - wil mu11 de Zl'ge ilclinlen - 1•1·11 politieke n.acnt. ric arheidel'sp~11·tij, deistaë1ts1nar,l1t il,·, - 57 - kapitalisten zal moeten worden verdrongen door de oppermacht vnn het proletariaat. f'lt' aard van den strijd, het karnkter van den vijand maakt dit noodzakelijk. Maar de :1rlwirlerskl::issll zal nog· wa: anders te doen hehbeu dan de lrr·erscilappi.i over 11~ 11emc11. Zij zal niei 11llee11 ouwilligun heblJ1:11 te dwinar-n, wenen hebben 11i1 ie 1·r1r11·dig·rn als : 011tRige11i11g van daartoe reeds dadelijk gescl1ikte bedruven, rijkelijke ondersteuning van alle werkeloozeu, invoering van hoog« op de kapi¬talisien drukkende lie!:1sli11io11. zool:lng de socialistische :H·hcid noi: niet is ini;evoerrl overal - zij z:rl ook dP11 urlll!id hebben lu reg-cl..:11. In de planls van de kapitaustische \\':J11ordt•li,i~1· voort¬brengst e11 verdecling- z,11 tersiou.t zoove-: 111ogel1jk moelen worden inzevo-rd de socialistischr. ordelijke en rccl1tv:1:11·dig·e. ,)lcn zal met be:wust11eîcl willen te werk gann, i11 plaats van de wanorde te laten heerscheu zoonls Int n11 to«. line zal dnt, in den ovcrgungsu.rt var, kapitalisme naar vollrclig- socialisme, anders k111111e11 d,111 riool' :llg·emeer.e regr.li11gt Als all" arllPid~rsg-roepen zoo 111:1,11:, zonder OV<'l'leg 11H:l alle andere groepen aan den :1rlwid gi11g,·11. zou clezell'tle wanorde als ouder liet k:r pi La lisme bi ij ven bestn.in. lüisis e11 overvoorthrengst zo,J<ien 1Jin11en kort uitbreken. Ue: vrl'liancleli11g d,.,. vool'tllrengsels :J/leen r-eds Pisel11 alucmeene n'geling. Voorat, doorcl:ll invoering van socialisusche voort¬hre11;;sL 110g 11iet terstond 111 ierlcren tak v:111 l>Hdnjl' 111ogclijk zou zijn (immers k lcinhedrij! zuu uog 1·eel voorkomen), zou liet 1nr.11gsel v:111 socialistisono c11 lc1pit:1listiscli1' or :1lll1ans Jll'l'soon/ijke voortürengst een 11ug· veel grouero wauorrle teweeebrengeu, iudieu niet 1•:111 uil eeue (natuur! k ~;'l·l1ec1 volksgeziur: geregeld) 11lg-,·mc·ene ve"te:xenwoorcligi11ç; d1' regeling ter hand 1;(1•1 ornen werd. De Slaat bezü de gegevens, kent, 0111 1•nn voorbeeid te noemen, uil zijn kadaster ,111~ terrein, 11pp1•rvlakt1:11, k1::11L Jt' vourtbreugst vun r/1·11 g-ro11d. lll'l'iï cl,~ st.uisueken, enz. H:111 1ne11 ziel, dus 1·:111 rl,111 l1:q,i1al1-,liscl1e11 Staat meester gemaakt, d;,11 vo11d1·1: rle

- 68 - arbeiders dààr t::ilrijke 111illdL"1,·11 u111 hun socialistis1'111· 11watsC'ha;1pij i11 t,· richten. M:1:11· Je noo.lig e :ilg1}111,·,·11 · regcle11 zouden n:iluurlqk slechts door cfa:il'l.Oc l1rH1u··111 de a[gevn:1rcligd"11 k11nnr11 worde» npg-Pm:1:1kt.. 0111 d,· eenvoudige re.leu nlteen als rl:1t tl,· l1u11dt:rdrl11iz,'l!ili·11 niet s:11111!11 korno» ,·u s:i111Pn liera:1dsl:.ig-en l;u1111"11. Vo01· d!:!11 nvl·rg:ing· van kr1pit:1lis111e i11 soei:ilis1111· 1~ dus clP. hl'7.rtne111ing dei· staatsuu.cnt r.oodig. Tl•11 e1'rs1,·. om de kapil:1listf'11 met overmncnr re ku1111P11 d\\'i11g·,·11. zoo 11oo·lig-. 'l'en twe1·de: 0111 de vourtl1J'1•11gst op stw1:, üsusche ma11irl' te reg-,·1,·n. Het socialis111~ lieert zich zPlve ,il.Jus g,'110,~1nd, <rn1>1:i1 liet tif'ZP trouwens zeer ,,,.11,·uudi"t' wa:11·hei(I iM11·1 OJ11dat ,;et i11zi1'L dat. die ~v1·1·g-:111t i'1iPt :111tJp, s 1il:1:i1.' hebllpn kan. Het ,,·onJ'tl soei:1lis111e liet,,.,keut il'll1;rli.1i- . lwmeniatlscl1,1ppelijke vol1,~heerst:l1appij. H1·t tlu1i11 j111~1 dien ovel',1,mg·s1oest:1nd v:111 k,1pit:1lis111e n.uu soci:il1s111,· reeds aan. wanneer de arbeiders l,:111J111·c1adscli:1pµ,·lql, dl' fie1·rscli:1ppij over dP 11w:1tscl1appij zull(:11 u:tod,'111·11. Gl'en uok maar ee11 enkel auurclust L'1·11 tluirlt·lql, antweord op tlcz•J tluid1°l1.,k0 L1c1, ijsvlit•1·i11g·? N1•e11. g1·1·11 enKt:ll'. Ct>t:11 c11kefe gl·cft 1·e11 duidelqke uitee11zeui11;: hoe hij zil'l1 dien uv,'rg·,rng· d:111 l'ig-1•1dijk Zcllf w,·I d1•11l;1 Toen sch1·1.1vcr tlezPs deze di11g·c11 n:1J1 flonwl:i :\ieu,,,·11 huis bij een d1·1J:1l i11 Enscliedt 011rl1·r liet oog lii,•ltl. :1n1w,.1ordd1i l11.1 :1llt·1·11 dal <ki ~11·lleidr1·s ziel, ,,vel wutl,·11 li:rnsten om iil'l kadnster, de statistiekt:r1 1•n ,il d11·11 11:1pie1·e11 n1J11ml'I te ,·erh1 :111.)('11. IJnt dip g-1'g-t,·e11s I' 11oodig 7.ij11 voor et, n arbeia, d,··cd 1•1· voor l1L·1n mets [t u ' • Ka11 men hr-t zicli 11·aanzi1111igrr, 111:1ar tr·g-clijk Lq;·e11ur1T de :n·beiderskl.isse 011l1rt1,·ustm1s<l:Jdiger tlr11kc11 Y 1<:11 tuou liij t1etzelfll,· dct;;H :1a11 Do111el:1 Ni1•u .Yrnl1111·. }{evr:1;.;gd ,,·r·rd, hot d:111 wi·I li1•l soeinlis1ne uit 111'1 k;:ipit,1lism1· g1•vo1·md zou word,,n, l10c ti:Jn \\'l"I tl,· kolossale 1Jcd1·ijv1•n drr g-rno1.n1.1verlicid, e11 liet ;;r11,.i vnkeer suci:ilistiscli zoudeu worden, zou dat L'I' g1·,·1, verwarri11g ontstond, lOr'11 hem ,Yen! a:i11g·1·tooncl d:it il,· soci:1listis1,;h1• or;_;:lllisalie <it'r g-roolllL•drijve11 niet ;111d,·r· kan worden g·ef'f•gpltJ dan in het groot, a:1two(11·c1,1" liq -1'19 - lOl Kropotkine niets anders tl:J11 : liet zal geschieden l1mns nanuirluken. weg. Alsof in de natuur niet de wanorde even « natuurlijk )l was als de orde, alsof ~111.ag, algemeen.naking, en Staat niet even « natuurlijk •• wun-n als 11 vrljueidstlerde » en cc individualisme ». Met het algemee11e woord: cc l:111gs uutuur+ijken weg» worden de arbeiders bedrogen. Met zulke onduidelijke 1111 nletszepgende zinnen stuurt men daar de schuit in hot riet. En een wijze hoe men zelf zich eigenlijk drn over~ang denkt. wordt in het minst nlet aanaegeven. wij do-n een beroep op de arbeiders om ook hier¬over ernstig na te deden. Zoodra men inziet dat P.t'11 socialistische. dit wil zcg·gen ordelijke, bewuste reg-eling· vun den gPzame11lijker, arbeid niet anders mogelijk is. ,ml men ook op liet punt : de verovering der poütieke macht noodig voor de stichting van liet socialisme, aan hot socialisme gelijk en zich zeil' als zijn strij.lura kker !(Oven. Met is niet voldoende te zr.ggen : 11 ik heb dal lieve!' niet. ik ben een vijand van alle « gezag », Men 111of'I. logisch denken en zijn tastiek niet naar aJget1·td,k1·11 he¬içrirpen, maar naar cle waarheid der dingen te~el1·11. Voor den overgangstijd is dus politieke macht nünclig·. Maar zoodru het socialisme ontbloeit uit tiet kapita¬lisme, en hoe meer, tot heil der geheele maatschappij, de sociatistische voorthrengst en verdeeling in :die Lakken van bedrijf zal worden ingevoerd, des te meer wordt alle machtsuiting onnooclig. Eindelijk werkt alles snrneu volgens ondelling goedgevonden regelen. Er z1,111 i.wen privaatbeziuers meer Le dwingen, er zijn geen werkeloozen meel' Le helpen, geen belastingen 111r1·r op Le leggen, takken van nijverheid, landbouw or vervoer meer dool' <Ie volksgezindheid der arbeiders in het goede spoor Le brengen. Alle gezag, dal nog lqkt or het Kezag van de vroegere maatscnapplj, verdwijnt. Ue kapitalistische Staat is verdwenen. Slechts één gezag blijft over, o haters van l1eL ::ifge¬trokken cc gPzag », En als gij dit anders weet lt' beden¬ken, moet gij liet ook maar weer zeggen. llrt ~ezag dat IJ 1

overblijft, is g·ele~1·1: i11 <IP ge1111;enschappelijke ver,(11•, ,;in~ r-n llet besturen . van den arbeid. Want :.il~ do rnaatscll:1ppelijk1' arbeid bezorgd wordt door grn,.,p1·11 we,·ki>Mlcn, ook clan 1101; zullen rli,0 gl'Oepen 011<1,•1·1111~ hun arbtirl moeten arspreken. De groep der b:1kkt·1·-; 111 Pen stad zal n1nt!l(·11 vvcteu troeveet koren g-rl>ou 11 rl 1·11 ::eleverd kan wordeu. rle groep der landllÓuw1~rs 11111· v=el brood 1'l' uoodia, de gToep v:111 ilel vervoer il,1,·1 ,·,·I :1:1ngPIJO(l1~11 z;1I worden l ·J. lknl,e11 cle « vrueu n soms 11:i:. om d:11 ar l<! s111·1·l,,·11, all1° prrsou-n op een hoon zul!P1t loopen en illlll 1·1;:1·11 I• vrijen wil » zullen uitgillen? or 7.Ulle11 ze dif' 1;il,1·11 regelen door al'geva:inligden ·1 Het gezond verstand d,·1· socialisten 7.t-;gL, cl:tL weet· alleen de laatsrc weg- 1nog1·lqh is, en daL de vP.1'st;11Hlige toekom:;tsoeialisLcn dien d11·1 ï.11llen inslaan. - Weluu, die Mgt"v:ia1 digde11 zullen ilw1 over de uoortbrenqst eene besüssenns stern hebbcu. Jo.11 tint ,:al al zijn wat er over is van het gezag-. Met :111d,T11 woorden : de Arbeid zeil', tic leel111iek. de natuurhjl,« voorwaarden er van en de werktuigen zullr-u ook d:111 nog ruaksn dat de mcusch ziclt :ia11 eenige 111::iatscil;1pp1· lijke regelen zal hebben te onclenvcrpc11. Dat l1i.1 i111 gna1·11c doen zal brlroeven wij, hopeu wij, voor 11,·I publiek dat on.s leest, niet te Letoogeu. Mnar bewezen is ook hiermee, nat de nnarcl1i~1 111,·1 verwerping van elk « gez:ip; ». ook in d1! Loeko111-.:1 111aatsclt:1ppij, wener warl;eg-l'ippen kweükl.. Derhatve : bij den socia.is; over de politieke 111:11·111 l1P.ldere goo.rctuen, nu i11 den lrnpitalistisclien St;1;1L; 111 tien overgangsujd van kapitulismc naar soci:ilis111e 1•11 111 11: de rnci:ilislisclie ina:1tscl1;q1pij zelve. i (') I~ lief nL>g nnmlig- ICg'llll ('(lfl :111:1rf'lii~i Îll re g·:lllll, ,11, 111 i' fl ,l,•l,:11, ,.,., klr,111,e.Jrijf wi!dc· l11·1"s1"lle111'11 n llo ,·11tll'dl'Pl•J11, 1. 1. 4• d1-•,·lit1g v:111 d1111 :1dwid OJ)!..fP\'t:11. dot,i· 11:1ar iPdL'I'~ huîs,111 •, .J1 ~ 1,,cl,0111:;1 1.·1.•11c Jpkrri:;,·lie11 draad IP ,;pa1111e11 011 hem daar 1, , 11, , lllt1ke11 w:11 lli1 11n111li:.! l1:1d ! or le!!Cll Uumela '\ie1111 e1tl1111 11, 'l.l'!!dt•: d:11 hei lll:tt·liic11\\'CZC(I \\'(:' ZOll kol1o~s<1al k1,i1 \\'L>i'do•i, 1,, · 1,,,'1 alles \'(>111·11,rnl'ltt. f],•d"clr D111ncl:, :\'ic.lll\\'l'lliiui~ C'Ull 111" 1 ,, .fa1 l1Lll i.iw1·,·1·1, ;;1·i.ip1 uit de a,11·de. u11 eeu s100111~\·l1ip 11 l!l'Cll~I ! Of l:1 I r-c•11igo ,•11 d11s ~·r1·pgoldt• lllCll~l'iJ<'li,ikt• a1'111•i,i ·,I, 11d ll(>J1cl1g;iij11! -71 - v Wij hebben aangetoond dat er slechts één terrein is, wnarop ltet gel1relc prole1.ari:1:iL s:1111en handelen kan. or de an-rcnist hoog- springt or ::iag, 01 lrij zich .n hoeltten wringt, hij zal geen ander terrein kunnen aan¬wijzen. ~1!'ent hi.1 wetkëlijk cl:11. tie algemeene werkstnkius; 1il111 voortdurcnden clag·elijksclirn strijd om de politieke· 11111cl t vervangen kan '? De atacmceue staking, die g,·ootc tl11:1d ,lie 111e11 toch ï.l'ker ni.-t re maken » kan, maar die ~118 ,,r zoo eens in ren, dikwijls lang, aantal jaren kan kmnen ? :\loet niet juist ook aan hnru: eene reusarhtigc m•w111isatie voorargaau? En hoc komt 111<'11 rot de oerc- 11IL11-(, de scholing, de eens~·ezindl11.•iil, juist dan zoo 11uodig, nis men zich niet vooral als ~eilucle klasse l(l'SCltoold, gccerend en vercr.nigcl flPpl'1? E11 de eenige wt'I,\" wnardp meu zich als oehecle klussc voortdurend p1·11kliscl1, lel wrl op. praktisch, niet mrt woorden, niet 11wt protesten, maar met daden. ootcnen, scholen e11 vrrcenigen k,111. is in de Wel'kliecknr:irllj : de politieke 1J11 parlementaire weg·. Il<? verbinding- r:111 lrervorminge u onder liet k~ipita¬llHrnt: met 111::t 1•i1i,JdoPI, het socialisme. dnt is die weg. 111•1. v11rilinrli>11 van 111icldel met doel, liet OO[!;e111Jlik van 1111 met het ideaal, dat is onze scholing. Het soms lnng¬~.nnm voortsclu-ijden, het gaun 111eL kleine stappen, de hf'rv,11·mi11gspoliLif'k, dat is het orgnuisntiomiddcl. llet N(11ns snel gmrn. het voortslorrueu als tie Lijd rijp en du 1111l1•gc11lleid gunstig is, d:1l is onze oulening , HeL ver¬lil1.d1•11 van vcrvorrninz met oruweutcluur vnn ontwik¬ltl'll11i.;·, als liet kan of nwet, ruet Olll\\lCllL~jtJg, rlat is he; Mlllll'im van 011n: taktiek , llnl. is voor het eerst ;11 cle wereldgeschiedenis, tl:il. iÎ,111,· p:,rtij aldus in den praktischen politieken slrijrl 11·1•11dl met eun bewust. doel van eene andere mant- 111•l111ppi.i rooi· oogcn ,\ lle vroeaere omwentelingen ·1.ij11 111111 or 111eel' iustinkunutiu ~<:maakl. deze voor het eersl, -

- 7'2- neemt hare maatregelen, kiest hare taktiek van te vorn11; bewust. In deze beschouwingen is bijna voortdurend, :ilili:11111 voornamelijk, over de noodzakelijkheid van pol111,·l111 heweging gesproken. Dit was tegen hen clie hrwr 0111 kennen noorlig. M:i:ir dr politieke org·anisatie is ni,•r 11111, eenigs nooclig·I', zii is slechts een onderdeel. Alleen politiek is eene dwaasheid. Alleen eko11,11111 sche verrenil-{ing- eene clwaasheid. Alleen koop,T:,11,1 eeno dwa;isheid. Welke organisatie hebben 'Vij, als wij het kapil:il1s11111 willen ovenvi1111e11. even noodig als die der poli1i"1111 beweging? De grwd geor·ganiseerde en g'eschn,dd,·, ornwentelingsgezindè vakvoreeniging. En beid" m11,·1,·11 elkaar innig stounen, xoovee: mogelijk samen lland1·l,·111 rin<feli,1k misschien één geheel worden. Noorlig· is rlP politieke bevolking in de parleme,111·11, maar achter haar moeten staan de omwe11telingsg-r1.i11d11 :1rbeiclersnrnssa's. De groote hctePkenis der polili,·l,11 beweging·, waarom het op zich zeil' reeds ten z1·,•rs111 noodz.ikelijk is rlat de arbeiders aan haar clrelnt'11w11, is, - dat zij telkens en telkens weer clen klasse11~1n.11I brengt tol gTOote kl:issestrijdPn, knooppunten, di,· 111 rlen 7.in v:111 één der klassen moeten worden opg-1•!.,:-11 Niers werkt 7.00 propagandistisch, niets zoo revotuu., nair ; nciltPr de parle,nentair·e ,·e1·1egP.nwoorclig-er!-- , :111 liet proletariaat monten dan echter c!A georganis,·1Td,1 a,·heiclers staan, En in :e eerste p.aars rle vakven·1·111 ging. Ev1•nals altijd door hij iedere kleine hervormi11;; d,· soci,1listische knrner- en g-rmeenler:1:1dsleden mn1·1i·,1 g-este11nd worden door de 'v,1kverer11iging·en, en 01111:•· keerr: iedere v,1kbewegin:; haar werrkla11k moet vi11d,·1, in parlement en gemeenteraad, zoo ook bi.i ~r11111,· 1 · beslissingen, waar het belang van hel geheele pr11l,·1., riant op het spel staat, Oe werking in de Knmer moet zijn hervormeno, 111:1'11 door haar geheeJea geest tevens revolutionair. 11, - 7>, - lloweging der massa, en vooral <lie der vakvereenigmg, moet omwentelingsgezlnrt en or hervormingen uit zijn, nltijd sterker met de parleme111:1ire werking gepaard, l)lt is mogelijk, en onoanks tijde lijken v:11 en terugval 1iol en moet dit gi,beuren en eindelijk zoo komen, niet door onzen en uwen wil in de eerste pl:wts, maar door hot kapitaa] zelf', dat voortdurcud het aantal prolötnriers vergroot, den afstand vermeerdert tusschen mant¬Mch:ippijrijkdom en :irheidersarmoede. Oat clit geen woorden 7.ijn, bewijzen nu reeds de nlgemeene wer'iistakingen met politiek doel, in België, In Zweder., in Itnliè, in llolland. in Rusland. De politiek le~t den knoop der kl:Jsscb,-langen, de massa cler arbeiders, de vakvercenigi11g-en vooral, grijpt:11 liet 1.waard en hakken den knoop door or trnchton het to doen. De7.C voorlJcC'ldcn bewijzen meer rlan duizend woor¬den; 1e liet door en door rcvo'utionair der politieke wer·king; :!0 cl::it vak- en pnrlemeutairc IJewcg-ing eens¬l{Czind moelen zijn. Zoo zal liet ook in de toekomst cnan : de gcorgani¬seerde poliLieke stnjd zal /cide11 tol een punt waar het, .-11 nu beslisscnrt, gelden zal : kapitaal or :1rlleid. Het hrzit der gcmeenscl1:1p van sommige 11oorlbrengings¬midderen bijvoorbeeld zal 111ortc11 ncsust, or wel de v11rzekering regen werkeloosheid in proletarischen or. 11:ipitalistiscllen zin opgelost, or een groote belasting¬k westie worden geregrld, of een oorlog z:-il dreigen. V:111 de vraag, in hoeve1· liet socinlismo i11 do vak ver- 1·c·niging is tloorgedro11ge11, hoever liet liet proletarinnt tluor zun tucht e11 organisalie Lot idealisme voor het¬wlfde doel heen gebracht, 2:11 d:111 :il'llangen hoe die 11111knooj1ing 7.al zijn. Wij wijzen nog op de plooil>:i:-irtreicl der socinllstisclro 111ktick. Doordat zij :-ilLrjtl in de eerste plaats op den. vijand let, kan zij haar taktiek veranderen naai' de zijne. Voor de verbetenog van het oogenblik, maar even¬zc·cr voor de ma:1tscli:1ppelijke onwenteling is liet inter¬u.uionnle socialisme de eenige doeltl'effön<le 2rbci1:0rs-

-7,1 - organis;ilie. Zij alleen schoolt en or~a,iiseert d,• 111:,~-.,. ;il gaat dit l;rngz::11ner dan wij zouden \\'enst.:111'11. /Ij ;,llecn staart ziel: niet bli1JCI op argelrokkenc v:igc ;.;,111, dienst- of vrijheiclsleuzen, zij volgt inte!e1HIL-t•I rio 1Jeweging-e11 van liet k:tpitalisme, zij lel op huar , 1j:111d en reg·elt naar Item haar taktiek .• luist daardom. 7.ïl lwl haar er.11111::i.1/ g-l'iukken liet mouste. in haar omli,·11111•; lt! verslikken. i'\loµ;c ~:1•l prolct,1ri..lal, 111oge g,1nsch de vakbe\\P'.;111;'. zit.:11 spoedig- tot g-cmeenzaaui h:111dele11 hij naa. vw·g,·11. ,\loge de clng- van eendraclu niet ver meer wez1•11 ,·11 urogen ook de dagen nm beslissender slai;en d:111 w11 •nu k1:n11e11, v;111 beslissende ovenvinn111gen 11ie1 ,.,., meer zijn. 'v\ïj ei11dig-en met nog 1•c11s op ons vcornnumsu- p11111. hl.'l zuurdccsem rial eigenlijk alle socialistische lletou~··11 doortl1'ing-e11 meet, terug Le kernen. Wij stellen d1·11 l,·zer. deu arl,cidcr, deze vragen : Cclool't g'i,j 111et 011s tlat de macht der k::ipit:1liste11 is een J'('UZClllll.ICltl? Gelooft g11 met 011s dal de geher-le 111::ici1L van 111·1 proleruriaat noodig z::il zijn om liet kapitalismn In lll'Pken? Is liet g-enoc·g- dat enkele groere11 of vakke11 zi..t1 d;1:1rloc orgnniseoren, of moet daartoe het gelict•I,· protcrnna.n vooruturand, als het k.111 in clagcl1.1ksd11·11 strijd, ziel, or tenen. scholen en organiseercn? \\ïj lwijl'elen niet or g-ij zult antwoorden : j:i d:11 laatste is noodig, want de macht van ltt:L knpitalrsm» t , reusaclutg. \\'aar is d.111, vr::ig·en wij u, liet eenigo terrein waal'op <IP a1·bcid1!11d,J klasse, als geheel, teg-enovc1· de kapit.: lis1isl'i1e kl;1ssc, als geheel, zich oefenen, scholen "" OJ·g·:rnisecl'en k;111 ·! Hut uc11ig1; antwoord kan slechts zijn : D::it is ltt·t politieke terrein. Leve dus de 1·cel1lstrer.kschc, praktische, zell'slandi], beweging van hel prolct.1riaat. Weg met het anarchisme. \Yl!g met alle indivi.lu-. - 75 - ilsmc. Weg met liet prcdiki-n alleen. Weg met de ckonomisclte bewegi ng ;1 neen. Leve de goed georganiseerde vakvereentging ! Leve de socialistische Werkliedenpartij! Leve de revolutionaire, hervormingsgezinde, doel¬bewuste geest in beicle ! Leve de welwillende samenwerking van beide zoolang het moet. Leve de Eendracht or Eenheid van heide zood ra het kan'